درمان نفخ معده

مقدمه

نفخ کردن به این معنی است که احساس می کنید معده تان بعد از خوردن غذا ورم کرده است نفخ معده به علت تجمع بیش از حد گاز یا هوا در معده یا اختلال در حرکت عضلات دستگاه گوارشی رخ می‌دهد
در این حالت، شکم بزرگتر به نظر می‌رسد و احساس پُری، کشش و ورم معده وجود دارد
هر چند که نفخ کردن با تجمع آب در معده یکسان نیست، اما گاه این دو حالت را به جای یکدیگر در نظر می گیرند به بیان ساده تر، نفخ معده به معنی افزایش تجمع مواد جامد، مایع یا گاز در دستگاه گوارش است
به نظر می رسد گاهی با وجود این که فشاری در ناحیه معده و شکم وجود ندارد، اما فرد به‌ دلیل حساسیت زیاد، احساس نفخ می کند
حدود ۱۲ تا ۳۰ درصد از افراد، از احساس نفخ دائمی شکایت دارند بنابراین این حالت در بین افراد بسیار شایع است
هرچند که گاهی ممکن است نفخ کردن علامت یک بیماری جدی تر باشد، اما معمولا به دلیل خوردن مواد غذایی خاصی ایجاد می شود که معده تان نسبت به آن حساس است
در این مقاله، یازده روشی را که برای کاهش و تسکین نفخ معده مورد تایید قرار گرفته است، با هم مرور می کنیم:

پرخوری نکنید و در وعده های روزانه، از خوردن حجم زیاد غذا بپرهیزید

پرخوری نیز می تواند احساسی شبیه نفخ ایجاد کند. اما مشکل اینجاست که شما فقط در خوردن زیاده روی کرده اید و اکنون احساس سیری و پُری دارید.
اگر هر بار بعد از این که زیاد غذا می خورید، دچار نفخ می شوید، می توانید خوردن وعده های غذایی را در حجم کمتر امتحان کنید. سپس اگر مدت زمانی بعد از آن باز هم احساس گرسنگی داشتید، می توانید دوباره حجم کمی غذا بخورید.
برای برخی افراد نیز نفخ لزوما با بزرگ دن شکم و احساس درد و فشار همراه نیست و چندان نمود ظاهری ندارد، اما فرد آن را احساس می کند.
افرادی که بیشتر مستعد نفخ هستند، با وعده های کم غذایی نیز دچار احساس نفخ می شوند در حالی که سایر افراد با خوردن همین حجم از غذا به ندرت ممکن است دچار ورم معده شوند.
به همین دلیل خوردن وعده‌های غذایی با حجم کم، روشی بسیار مفید و موثر برای پیشگیری از نفخ است.
خوب جویدن غذا نیزعلاوه بر این که موجب می‌شود هوای کمتری وارد معده شود، سرعت غذا خوردنتان را هم کاهش می دهد و در نتیجه زودتر احساس سیری می کنید و کمتر غذا می خورید.

تا آنجا که می توانید از مصرف مواد غذایی که معده تان نسبت به آن ها حساس تر است، بپرهیز کنید

حساسیت های غذایی خاص و عدم مقاومت معده در برابر بعضی خوراکی ها معمولا در افراد شایع است.
برخی مواد غذایی که دستگاه گوارشتان نسبت به آنها حساس تر است، می توانند گاز اضافی در معده ایجاد کنند و باعث نفخ شوند. برخی از این قبیل مواد غذایی شامل موارد زیر است:

.لاکتوز:

 عدم تحمل لاکتوز معمولا با علائم گوارشی بسیاری از جمله نفخ همراه است. این ماده در واقع کربوهیدرات اصلی درون شیر است.

•فروکتوز: 

حساسیت به فروکتوز نیز سبب نفخ خواهد شد.

• تخم‌ مرغ:

 ایجاد گاز معده و نفخ می تواند از علائم عمومی حساسیت به تخم مرغ باشد.

• گندم و گلوتن:

 بسیاری از افراد به گلوتن (پروتئینی که در گندم وجود دارد) حساسیت دارند. این نوع آلرژی می تواند سبب بسیاری از علائم گوارشی و مشکلات هضم از جمله نفخ شود.
لاکتوز و فروکتوز، هردو جزو گروهی از کربوهیدرات و فیبرهایی با نام FODMAP ها هستند که از شایع ترین علل بروز نفخ و دل درد محسوب می شوند.
اگر گمان می کنید چنین حساسیت غذایی دارید، می توانید برای کاهش این مشکل، با توصیه پزشک رژیم غذایی خاصی را رعایت کنید.

از بلعیدن گاز و هوا به هنگام غذا خوردن اجتناب کنید!

دو نوع منبع گاز در سیستم گوارش وجود دارد.
یکی از آنها توسط باکتری‌هایی تولید می شود که در معده وجود دارند. دیگری نیز به واسطه هوایی که موقع غذا خوردن یا نوشیدن می بلعید، وارد معده می‌شود. این گاز و هوا را بیشتر نوشابه های گازدار ایجاد می کند.
حباب‌های درون این نوشابه ها، حاوی دی‌اکسیدکربن است. این گاز بعد از نوشیدن مایعات حاوی آن، در معده آزاد می شود.
آدامس جویدن، نوشیدن مایعات با نِی و با عجله غذا خوردن یا صحبت کردن حین خوردن غذا، می تواند موجب بلعیدن مقدار زیادی هوا به معده شود.

از مصرف مواد غذایی نفاخ بپرهیز کنید

بعضی مواد غذایی حاوی فیبر، می تواند موجب تولید گاز زیاد در معده شود. حبوباتی مثل لوبیا، عدس و غلات کامل ازجمله‌ این موارد به شمار می روند.
بهتر است هر بار که دچار نفخ می شوید، غذاهایی را که خورده اید یادداشت کنید تا بدانید کدام موارد بیشتر تولید گاز در معده می کنند.
غذاهای چرب نیز ممکن است سبب کاهش سرعت دستگاه گوارش و دیرتر خالی شدن معده ‌شوند. در نتیجه دیرتر گرسنه می شوید، اما افرادی که مستعد نفخ کردن هستند، بهتر است از مصرف مواد غذایی چرب پرهیز کنند.

سعی کنید رژیم غذایی با فودمپِ را رعایت کنید

تحقیقات نشان می دهد کربوهیدرات‌های غیرقابل هضم که با نام فودمپ شناخته می‌شوند، سبب تشدیدعلائم سندرم روده تحریک پذیر خواهند شد.
ای بی اس (IBS) یا سندرم روده تحریک پذیر، شایع‌ترین بیماری گوارشی در جهان است.
علت این نوع بیماری مشخص نیست اما حدود ۱۴ درصد افراد به این عارضه مبتلا هستند که در اغلب آنها تشخیص صورت نگرفته است.
شایع ترین علائم سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از: درد معده، اسهال یا یبوست. اغلب افراد مبتلا به آی بی اس، تجربه‌ی نفخ معده را دارند و ۶۰ درصد آنها نیز از نفخ به عنوان بدترین و آزاردهنده ترین علائم خود یاد می کنند.
اگر مشکل نفخ دارید، رعایت رژیم غذایی با فودمپ پایین می تواند برای کاهش این وضعیت مفید باشد.
فهرستی از مواد غذایی رایج با فودمپ بالا عبارتند از:
• گندم
• پیاز
• سیر
• بروکلی
• کلم
• گل کلم
• کنگر فرنگی
• لوبیا
• سیب
• گلابی
• هندوانه
اگر معمولا زیاد از این قبیل مواد غذایی مصرف می کنید، ممکن است رعایت رژیم فاقد این موارد کمی دشوار باشد، اما در بهبود و کاه نفخ بسیار موثر است.

مراقب مصرف الکل قند باشید!

الکل قند معمولا در انواع آدامس ها و خوراکی های فاقد شکر یا رژیمی یافت می شوند.
این نوع شیرین کننده بدون شکر را جایگزینی بی خطر برای قند و شکر می دانند. باکتری که روده بزرگ وجود دارد این ماده را مصرف کرده و با آن مقدار زیادی گاز تولید می کند. بنابراین الکل قند نیز جزو فودمپ ها به حساب می آید و باید از مصرف آن پرهیز کرد.
از مصرف الکل های قندی مثل زایلیتول، سوربیتول و مانیتول پرهیز کنید. البته اریتیتول مشکلات کمتری ایجاد می‌کند، اما باید در مصرف مقادیر بالای آن احتیاط به خرج داد.

مکمل های حاوی آنزیم گوارشی مصرف کنید

مکمل‌های حاوی آنزیم می‌توانند به هضم کربوهیدرات‌های غیرقابل هضم کمک کنند. این مکمل‌ها عموما حاوی ۲ آنزیم هستند:

•لاکتاز (Lactase): 

آنزیمی که برای هضم لاکتوز کاربرد دارد.

• بیانو (Beano):

 این آنزیم حاوی آلفا گالاکتوزیداز است که در هضم کربوهیدرات‌های غیرقابل هضم مختلفی کاربرد دارد.
در موارد متعدد، این مکمل ها می توانند بلافاصله موثر واقع شوند.

از بروز یبوست پیشگیری کنید

یکی از عمومی‌ترین مشکلات گوارشی، یبوست است و علل مختلفی دارد. مطالعات زیادی نشان می‌دهند که یبوست سبب تشدید نفخ معده می‌شود.
برای درمان یبوست، مصرف فیبرهای محلول در آب توصیه می‌شود. البته مصرف فیبر برای افراد مستعد نفخ باید همراه با احتیاط باشد چرا که فیبر هم خود می تواند موجب افزایش گاز معده می‌شود.
مصرف منیزیم و افزایش فعالیت‌های ورزشی نیز می‌تواند به کاهش یبوست کمک کند.

مصرف پروبیوتیک را بیشتر کنید

گازهای تولیدی توسط باکتری‌های روده، یکی از دلایل اصلی نفخ هستند. میزان این باکتری‌ها در بدن افراد، یکسان نیست.
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های حاوی پروبیوتیک‌ می‌تواند به کاهش تولید گاز و به تبع آن نفخ کمک کند. البته محققان اشاره می‌کنند با اینکه مصرف پروبیوتیک سبب کاهش گاز تولیدی معده می‌شود اما باعث از بین رفتن نشانه‌های نفخ نمی‌شود.

روغن نعناع مصرف کنید

یکی از علل بروز نفخ، عملکرد نامتعادل ماهیچه‌های دستگاه گوارشی است. داروهای ضد اسپاسم نشان داده‌اند که به حل این مشکل کمک می‌کنند.
روغن نعناع نیز دارای همین خاصیت ضد اسپاسم است. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که روغن نعناع سبب کاهش نشانه‌های سندرم روده تحریک پذیر ازجمله نفخ می‌شود.

به پزشک مراجعه کنید تا اگر نفخ شما علامت بیماری جدی تری باشد، مشکل را شناسایی کنید

اگر دچار نفخ مزمن هستید، و این عارضه در روند عادی زندگی تان مشکل ایجاد کرده است، حتما به پزشک مراجعه کنید. همیشه احتمال دارد که نفخ نشانه‌ای از یک بیماری پنهان گوارشی باشد.
اما معمولا نفخ کردن را با ایجاد تغییرات کوچکی در رژیم غذایی می توان کاهش داد یا درمان کرد.