کیست استخوان

معرفی بیماری

کیست استخوان، حفره پر از مایعی است که درون استخوان شکل می گیرد. این عارضه بیشتر در کودکان و نوجوانان اتفاق می افتد.

کیست های استخوان معمولا علامتی ندارند، سرطانی نمی باشند و مشکل جدی نیز برای سلامت فرد ایجاد نمی کنند.

با این حال، کیست های بزرگتر ممکن است باعث ضعف استخوان شود و آن را نسبت به شکستگی آسیب پذیر تر سازند. این امر ممکن است علائمی مثل درد، التهاب و ناتوانی حرکتی ایجاد کند.

هنوز علت دقیق تجمع مایع که باعث ایجاد کیست استخوانی می شود، مشخص نیست. اما نظریه های مختلفی در این مورد وجود دارد که یکی از آنها، آسیب به عروق خونی استخوان است.

انواع کیست های استخوانی

 دو نوعِ اصلی کیست استخوان وجود دارد.

کیست ساده استخوان

کیست های استخوانی ساده می توانند در هر قسمت از بدن رشد کنند، گرچه در 90 درصد موارد، این کیست ها یا در استخوان فوقانی بازو و یا در استخوان ران تشکیل می شوند. این نوع کیست ها اغلب نیاز به درمان ندارند.

در بیشتر موارد، این نوع کیست کودکان و نوجوانان بین 5 تا 15 سال با متوسط سنی 9 سال را درگیر می کند. پسران معمولا دو برابر بیش از دختران مستعد ابتلا به کیست های استخوانی ساده هستند.

کیست آنوریسمال (Aneurysmal)

این نوع کیست نیز در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شود. با این حال، اغلب این کیست ها در نواحی زیر ایجاد می شوند:

• استخوان ران، استخوان ساق پا و استخوان فوقانی بازو
• استخوان های مهره ای (ستون فقرات)

کیست های آنوریسمال بسیار نادر اند و سالانه در هر یک میلیون نفر، یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهند. این کیست ها سرطانی نیستند، اما می توانند به سرعت رشد کرده و در فعالیت های روزمره فرد اختلال ایجاد کنند.

کیست های آنوریسمال معمولا در افراد بین 10 تا 20 سال ایجاد می شوند و به نظر می رسد که در دختران شایع تر هستند.

درمان بیماری

بیشتر کیست های استخوانی بین 6 ماه تا یک سال، بدون نیاز به درمان، خود به خود بهبود می یابند.

اگر این کیست ها بهبود نیابند و یا اگر برای کاهش خطر شکستگی، نیاز به درمان وجود داشته باشد، چندین گزینه درمانی وجود دارد.

مثلا استروئید به داخل استخوان تزریق می کنند تا کیست برطرف شود، و اگر وضعیت استخوان باز هم بهبود نیابد، ممکن است برای درمان کیست، نیاز به جراحی وجود داشته باشد.

معمولا در یک سوم موارد این احتمال وجود دارد که کیست طی دو سال دوباره عود کند.

علائم و نشانه ها

کیست های استخوانی معمولا هیچ علامتی ندارند و تا زمانی که استخوان فرد نشکند و یا تصاویر اشعه ایکس از استخوان تهیه نشود، قابل تشخیص نیستند.

علائم کیست های یونی کمرال (Unicameral)

بیشتر کیست های یونی کمرال علامت خاصی ندارند، به جز این که استخوان در اثر کیست، به شدت ضعیف می شود. در صورتی که این اتفاق بیفتد، کودک شما زمانی که وزن خود را بر روی استخوان آسیب دیده می اندازد، درد زیادی حس می کند.

اگر این نوع کیست باعث شکستگی شود، کودک علائم دیگری از جمله موارد زیر را نیز تجربه خواهد کرد:

• درد همراه با التهاب
• کبودی اطراف استخوان یا مفصل
• زاویه دار شدن استخوان که وقتی عضو و اندام آسیب دیده خم می شود، به چشم می خورد.
• دشواری یا ناتوانی حرکتی زمانی که وزنتان را بر روی اندام آسیب دیده می اندازید.

علائم کیست های آنوریسمال

شایع ترین علائم کیست های آنوریسمال عبارتند از:

• درد (معمولا به صورت درد خفیف مداومی که با گذشت زمان بدتر می شود)
• التهاب و تورم
• برآمدگی قابل توجه در استخوان
• بدشکلی و ناهنجاری استخوانِ آسیب دیده
• داغی و قرمزی پوست در قسمت آسیب دیده استخوان

اگر یک کیست آنوریسمال در ستون فقرات تشکیل شود، می تواند عملکرد سیستم عصبی را با مشکل مواجه سازد و علائم دیگری از جمله موارد زیر ایجاد کند:

• ضعف عضلانی
• درد و تیر کشیدن ناگهانی در پاها یا دست ها
• سردرد های مداوم
• گز گز و بی حسی دست و پاها
• مشکل در توانایی حرکتی برخی از عضلات.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

زمانی که کودک شما دچار درد های مداوم استخوان است و یا مشکلاتی در سیستم عصبی دارد؛ مثل فلج یا دردهای عضلانی که در بالا ذکر شد، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.

علت بیماری

علت ایجاد کیست های یونی کمرال و آنوریسمال، نامشخص است. اگرچه نظریه های مختلفی در این خصوص ارائه شده که به شرح زیر اند:

کیست استخوانی یونی کمرال

یکی از نظریات برجسته بر این مبنا است که کیست های یونی کمرال در اثر تجمع مایع و نتیجه ی فشار و انقباض زیاد استخوان به وجود می آیند. به نظر می رسد این اتفاق زمانی می افتد که رشد سریع استخوان در دوران کودکی، گاهی عملکرد سلول ها را با مشکل مواجه می سازد.

شواهد محدودی وجود دارد که نشان می دهد احتمالا جهش ژنی خاصی وجود دارد که یک فرد را مستعد کیست های استخوانی یونی کمرال می کند.

جهش ژنی زمانی اتفاق می افتد که دستورالعمل های عادی که در یک ژن وجود دارند، دچار اختلال می شوند و این امر بدین معنی است که برخی از عملکرد های و فرایند های بدن به صورت عادی انجام نمی شوند.

کیست استخوانی آنوریسمال

مایعی که در کیست های آنوریسمال تجمع می کند، خون است و این باعث می شود که ناهنجاری های عروق خونی درون استخوان آسیب دیده، مشکل ایجاد کند.

یکی دیگر از نظریات ارائه شده بر این مبنا است که آسیب های قبلی استخوان، می تواند باعث آسیب به عروق خونی شود که باعث تجمع خون در استخوان می گردد. همچنین نظریه ای دیگر از این قرار است که تومور های غیر سرطانی یا خوش خیم درون استخوان، می توانند در ذخیره خون بدن اختلال ایجاد کرده و باعث ایجاد کیست های آنوریسمال شود.

تشخیص بیماری

تشخیص کیست های استخوان با تصاویر اشعه ایکس صورت می گیرد. به کمک این تصاویر، حفره های خالی و شکستگی های استخوانی نمایان می شود.

در برخی موارد این کیست ها را هنگام بررسی علت بیماری های زمینه ای دیگر، به طور اتفاقی در تصاویر اشعه ایکس تشخیص می دهند. همچنین پس از شکستگی به دلیل آسیب دیدگی استخوانِ تحت تاثیر، ممکن است تشخیص کیست صورت گیرد.

سایر آزمایشات تشخیصی

 آزمایشات و تست های دیگر فقط در موارد زیر کاربرد دارند:

• اگر کیست در انتهای یک استخوان بلند ایجاد شده و هنوز در حال رشد باشد (قسمتی از استخوان که به آن صفحه رشد می گویند) و این نگرانی وجود داشته باشد که رشد فیزیکی طبیعی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.  
• اگر علائم دیگری مثل کاهش وزن بی دلیل وجود داشته باشد؛ در این صورت باید مطمئن شد که علت این امر سرطان استخوان نیست. (لازم است تاکید کنیم که سرطان استخوان بیماری بسیار نادری است که سالیانه در کل بریتانیا، تنها 600 نفر به آن مبتلا می شوند).
• اگر کیست آنقدر بزرگ باشد که احتمال شکستن استخوان وجود داشته باشد.

در این شرایط معمولا از دو آزمایش زیر استفاده می شود:

• توموگرافی کامپیوتری یا سیتی اسکن که در آن مجموعه ای از تصاویر اشعه ایکس تهیه می شود و از یک کامپیوتر نیز برای تهیه تصاویر دقیق تر و سه بعدی استخوان استفاده می شود.
• تصویر برداری ام آر آی که از امواج قوی مغناطیسی و رادیویی برای تشکیل تصاویر دقیق تر داخل استخوانی استفاده می کنند.

چنان که گفتیم، بسیاری از کیست های استخوان بدون درمان بهبود می یابند. با این حال اگر کیست دردناک بوده و یا احتمال شکستگی استخوان وجود داشته باشد، به کارگیری روش های درمانی ضروری است.

کیست های استخوانی یونی کمرال

اگر کیست کوچک بوده و استخوان تحت تاثیر نیز قوی باشد، معمولا توصیه می شود که استراتژی مراقبت و مدارا را پیش بگیرید. به این معنی که کودک شما نیاز به درمان فوری ندارد، اما لازم است که پزشک وضعیت کیست را هر چند مدت یک بار معاینه و بررسی کند تا مطمئن شود کیست در حال بزرگ شدن نیست. حدود یک چهارم از کیست های یونی کمرال، بدون نیاز به درمان، به خودی خود بهبود می یابند.

اگر کیست هیچ علائمی از بهبود نداشته باشد و احتمال شکستگی استخوان نیز وجود داشته باشد، نیاز به درمان جراحی وجود دارد. در این شرایط سه نوع درمان جراحی وجود دارد:

• تزریق استروئید
• تزریق مغز استخوان
• بافت برداری و پیوند استخوان

تمام این روش های جراحی به کمک بیهوشی عمومی صورت می گیرند. بنابراین کودک شما در طول عمل هوشیار نیست و دردی حس نخواهد کرد.

در برخی موارد، ممکن است هر سه این روش های جراحی را با یکدیگر ترکیب کنند. هر یک از این روش ها به شرح زیر است:

تزریق استروئید

نوعی از استروئید که متیل پردنیزولون استات نام دارد، برای این نوع درمان مورد استفاده قرار می گیرد. به نظر می رسد این نوع استروئید نوعی ماده شیمیایی با نام پروستاگلاندین‌ را تولید می کند که به پیشگیری از رشد کیست کمک می کند.

جراح، مایع درون کیست را پیش از تزریق استروئید تخلیه می کند. هر چند ماه نیاز به تزریق مجدد وجود دارد و این کا را تا یک سال ادامه می دهند تا کیست  به طور کامل برطرف شود.

از آنجا که تزریق استروئید نوعی درمان فوری محسوب می شود، معمولا اولین روشی است که به کار گرفته می شود. سپس اگر هیچ علائمی از بهبود کیست مشاهده نشود، می توان گزینه های درمانی دیگر را نیز امتحان کرد.

تزریق مغز استخوان

این نوع تزریق نیز شبیه تزریق استروئید است. در این روش جراح به داخل کیست، مغز استخوان تزریق می کند که آن را از قسمت دیگری از بدن فرزند شما و معمولا از لگن می گیرد.

مغز استخوان حاوی سلول های بخصوصی است که می توانند موجب بهبود کیست شوند. در بیشتر موارد، یک بار تزریق مغز استخوان برای این منظور کافی است.

بافت برداری و پیوند استخوان

در طول این فرایند، جراح استخوان را برش می زند تا به کیست برسد. سپس مایع درون کیست را به کمک ابزار قاشق مانندی به نام کورت (curette) خارج کرده و حفره خالی داخل استخوان که در نهایت به جا می ماند را با چیپس استخوان پر می کند. این چیپس استخوان را یا از دیگر بافت های استخوانی فرزندتان تهیه می کنند و یا از شخص دیگری که آن را اهدا می کند، تهیه می کنند.  

بررسی های تکمیلی

در 10 تا 20 درصد موارد، کیست های استخوانی یک تا دو سال بعد از درمان  و اغلب به صورت کیست های بزرگتر در افراد جوان عود می کنند. بنابراین بهتر است فرزند شما هر چند مدت یک بار برای بررسی های بیشتر، به طور منظم به پزشک مراجعه کند تا تصاویر اشعه ایکس از استخوان آسیب دیده تهیه شود.

معمولا امکان پیش بینی عود این کیست ها وجود ندارد چرا که برخی از آنها علائمی ندارند و بدون تشخیص باقی می مانند.

کیست های آنوریسمال

برای درمان کیست های آنوریسمال نیز از پیوند استخوان که در بالا گفته شد استفاده می شود.

در برخی موارد، از روش های درمانی دیگر مثل مایع نیتروژن (ماده ای بسیار سرد) برای تخریب بافت کیست استفاده می شود.

برخی از کیست های استخوانی آنوریسمال، با یک نمونه برداری ساده به سرعت بهبود می یابند. در حدود یک پنجم از کیست های استخوانی آنوریسمال، بعد از درمان (و تقریبا همیشه در 18 ماه اول بعد از درمان)، دوباره بازگشت می کنند.   

مرجع

https://www.your.md/condition/bone-cyst/