مقدمه

عرق سوز شدن یا راش گرمایی که آن را در اصطلاح پزشکی با عنوان میلیاریا (miliaria) نیز می شناسند، تنها برای نوزادان اتفاق نمی افتد. این عارضه ممکن است افراد بزرگسال را نیز، به خصوص در آب و هوای گرم و مرطوب تحت تاثیر قرار دهد.

زمانی که عرق در زیر پوست به دام می افتد و منافذ عرق دچار انسداد می شوند، دچار عرق سوختگی می شویم. علائم این عارضه، از تاول های سطحی تا ایجاد توده های قرمز و عمیق متغیر است. برخی از انواع عرق سوز، احساس خارش شدید ایجاد می کنند.

علائم عرق سوز شدن معمولا خود به خود برطرف می شوند، اما گاهی فرم های شدید عرق سوز ممکن است نیاز به درمان دارویی داشته باشند. به طور کل، بهترین راه پیشگیری از این عارضه، خنک کردن پوست و جلوگیری از ایجاد عرق است.

علائم و نشانه های عرق سوز

بزرگسالان معمولا در قسمت های چین خوردگی پوست و یا در مناطقی که پوست با لباس اصطکاک دارد، دچار عرق سوختگی می شوند. عرق سوز در نوزادان بیشتر در ناحیه گردن، شانه و قفسه سینه بروز می کند.

این نوع سوختگی همچنین ممکن است در زیر بغل، چین و چروک های آرنج و یا کشاله ران نیز اتفاق بیفتد.

انواع عرق سوختگی

انواع عرق سوختگی یا میلیاریا را بر اساس عمق انسداد مجاری عرق، طبقه بندی می کنند. علائم و نشانه های هر نوع عرق سوز متفاوت است:

خفیف ترین شکل عرق سوز، میلیاریا کریستالینا (miliaria crystallina) نام دارد که مجاری عرق در لایه سطحی پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. این نوع عرق‌سوز، با تاول‌های پر از مایع و یا پاپول‌هایی که به راحتی پاره می‌شوند، شناخته می‌شود.
نوعی دیگر عرق سوز در بخش های عمیق تر پوست اتفاق می افتد که به آن میلیاریا روبرا (miliaria rubra) گفته می شود. علائم این نوع عرق سوز شامل سوزش، خارش و توده های قرمزی است که در نواحی آسیب دیده بروز می کند.
گاهی اوقات، تاول‌های حاوی مایعِ ناشی از عرق‌سوزیِ نوع میلیاریا روبرا، ملتهب و چرکی می‌شوند. این نوع از عرق‌سوز، میلیاریا پوسچولوسا (miliaria pustulosa) نام دارد.
نوع کمتر رایج عرق سوز که میلیاریا پروفوندا (miliaria profunda) نام دارد، لایه عمیق تر پوست یعنی دِرمیس (dermis) را تحت تاثیر قرار می دهد. عرق جمع ‌شده از غدد عرق، به پوست نشت می‌کند و باعث ضایعات قرمز رنگی شبیه پوست غاز می‌شود.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

عرق سوز معمولا با خنک کردن پوست و پرهیز از قرارگیری در معرض گرما بهبود می‌یابد. اما اگر علائم آن در شما یا کودکتان بیش از چند روز دوام یابد و یا بدتر شود، و همچنین اگر متوجه علائم عفونی از جمله موارد زیر شوید، بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید.

افزایش درد، تورم، قرمزی یا گرما در نواحی آسیب دیده
خروج ترشحات چرکی از ناحیه عرق سوز شده
تورم غدد لنفاوی در زیربغل، گردن و یا کشاله های ران
تب و لرز

علت عرق سوز شدن

زمانی که برخی از مجاری غدد عرق دچار انسداد گردد، پوست دچار عرق سوختگی می شود. در این حالت، به جای آن که عرق بر روی پوست تبخیر شود، در زیر پوست به دام می افتد و باعث التهاب و بثورات پوستی می شود.

علت انسداد غدد تعریق، همیشه مشخص نیست، اما برخی عوامل در این میان دخیل به نظر می رسند که عبارتند از:

مجاری تعریق رشد نیافته: مجاری تعریق نوزادان کاملا شکل نگرفته است. به همین دلیل ممکن است به سادگی پاره شوند و عرق را در زیر پوست به دام بیندازند. در همان هفته اول تولد ممکن است نوزاد عرق سوز شود. به خصوص اگر نوزاد در انکوباتور (محفظه ای که نوزادان نارس را در آن نگه می دارند) در معرض گرما قرار گیرد، لباس های خیلی گرم به نوزاد پوشانده شود و یا اگر نوزاد تب کند.
آب و هوای گرم و شرجی: آب و هوای گرم و مرطوب نیز می تواند عاملی بسیار موثر باشد.
فعالیت فیزیکی: ورزش شدید، کار سخت و یا هر فعالیتی که سبب تعریق زیاد شود، ممکن است به عرق سوز شدن پوست بیانجامد.
گرمای بیش از حد: عموما گرمای زیاد، پوشیدن لباس های خیلی گرم و خوابیدن زیر لحاف گرم نیز ممکن است منجر به عرق سوختگی شود.
استراحت مطلق: افرادی که ناچارند برای مدت طولانی در بستر بمانند، به خصوص اگر تب هم داشته باشند، ممکن است دچار عرق سوختگی شوند.

عوامل خطر

سن: نوزادان بسیار مستعد عرق سوختگی هستند.
آب و هوای گرم و مرطوب: غالبا افرادی که در آب و هوای شرجی و استوایی زندگی می کنند، بیشتر از کسانی که در آب و هوای معتدل به سر می برند، دچار عرق سوختگی می شوند.
فعالیت فیزیکی: هر گونه فعالیتی که سبب تعریق بیش از حد شود، ممکن است عرق سوختگی ایجاد کند.

عوارض و پیامدها

این وضعیت معمولا به طور عادی و خود به ود بهبود می یابد. اما گاهی مواقع نیز اگر با عفونت همراه شود ممکن است التهاب و تاول های خارش دار ایجاد کند.

پیشگیری از عرق سوز شدن

برای محافظت از خود یا کودکتان در برابر عرق سوختگی، می توانید به توصیه های زیر عمل کنید:

لباس های خیلی گرم نپوشید. در تابستان ها، لباس های نخی، سبک و خنک بپوشید (و به کودک خود بپوشانید). در زمستان و فصل سرد نیز کودک یا نوزادتان را زیادی گرم نگیرید. دمای بدن آنها نیز همانند شماست و نیازی نیست که بیش از حد لازم لباس تن آنها کنید.
از پوشیدن لباس های تنگ اجتناب کنید: این لباس ها با پوست اصطکاک زیادی دارند.
در هوای بسیار گرم، سعی کنید بیشتر در زیر سایه یا در فضای داخل ساختمان که دارای تهویه یا خنک کننده هوا است، قرار بگیرید.
جای خوابتان را خنک نگه دارید و در مکانی بخوابید که دارای تهویه مناسب است.

تشخیص عرق سوختگی

برای تشخیص این عارضه نیازی به تست های تشخیصی وجود ندارد. پزشک می تواند به خوبی وضعیت عرق سوز را از روی علائم ظاهر و علائم آن تشخیص دهد.

درمان

در موارد عرق سوختگی های خفیف، تنها لازم است ناشی از قرارگیری در معرض گرمای زیاد پرهیز کنید. در صورت خنک شدن پوست، این عارضه به سرعت برطرف خواهد شد.

پمادها

در مورد انواع شدیدترعرق‌سوز، ممکن است برای کاهش درد و ناراحتی و پیشگیری از عوارض، نیاز به مالیدن پماد روی پوست باشد. برخی از این درمان‌های موضعی عبارتند از:

لوسیون کالامین (Calamine lotion): محلول کالامین را برای بهبود و تسکین خارش مورد استفاده قرار می دهند.
لانولین بدون آب که می تواند مانع از انسداد مجاری عرق و تشکیل ضایعات جدید شود.
استروئیدهای موضعی که در موارد خیلی شدیدتر مورد استفاده قرار می گیرند.

سبک زندگی و درمان های خانگی

برای بهبود عرق سوختگی و کاهش ناراحتی حاصل از آن می توانید به نکات و توصیه های زیر توجه کنید:

در هوای خیلی گرم، لباس های سبک، آزاد و گشاد بپوشید که رطوبت را از پوست شما دور می سازند.
تا حد امکان، در فضاهای بسته و خنک که دارای تهویه مطلوب است، بمانید.
با آب خنک و شوینده های ملایم که پوست را خشک نمی کنند، دوش بگیرید و به جای خشک کردن بدنتان با حوله، اجازه بدهید که پوستتان در مجاورت هوای آزاد خشک شود.
برای تسکین خارش و ناراحتی پوست، از لوسیون کالامین و یا کمپرس های خنک استفاده کنید.
از کرم ها و پمادهای حاوی پترولیوم یا روغن مینرال استفاده نکنید، چرا که ممکن است بیشتر باعث انسداد غدد عرق شود.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

برای برطرف کردن عرق سوز، الزاما نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما در مواردی که این عارضه خیلی شدید تر باشد، لازم است که به یک پزشک عمومی و یا یک متخصص بیماری های پوستی مراجعه کنید تا تشخیص دهد که این وضعیت در اثر عرق سوختگی ایجاد شده است و یا نوعی اختلال پوستی دیگر است.

اما قبل از مراجعه به پزشک، بهتر است سوالاتی را که می خواهید درباره وضعیتتان از او بپرسید آماده کنید. این سوالات می تواند شامل موارد زیر باشد:

چه عاملی باعث ایجاد این وضعیت شده است؟
چگونه می توان آن را درمان کرد؟
آیا لازم است که تا هنگام برطرف شدن این عارضه، فعالیت های فیزیکی خود را محدود کنم؟
در آینده چگونه می توانم از بروز این وضعیت جلوگیری کنم؟