اختلالات خورد و خوراک

اختلال خورد و خوراک چیست؟

اختلالات خوردن، بیماری هایی هستند که توسط رفتارهای ناسالم در ارتباط با مصرف خوراکی ها و مواد غذایی ایجاد می شوند. از جمله این اختلالات، می توان به زیاده خواری و افراط در خوردن و یا گرسنگی کشیدن افراطی اشاره کرد.

انواع اختلالات خوردن عبارتند از:

• پُرخوری دوره‌ای
• بی اشتهایی عصبی
• پرخوری عصبی
• سندرم خوردن شبانه (Night eating)
• اختلال پایکا (Pica)
• اختلال نشخوار (Rumination disorder)

بسیاری از این مشکلات و اختلالات، در صورتی که بدون درمان باقی بمانند، می تواند خطرات بزرگی برای سلامت افراد ایجاد کنند.

اختلال پُرخوری دوره ای چیست؟

اختلال پرخوری یا زیاده خواری، شایع ترین نوع اختلال خورد و خوراک است که شامل دوره هایی از خوردن افراطی است. این اختلال هم در مردان و هم در زنان وجود دارد و اغلب این بیماران دچار اضافه وزن و یا چاقی مفرط هستند. برخلاف پرخوری روانی یا عصبی، در این نوع اختلال فرد سعی نمی کند که دریافت کالری اضافی را با بالا آوردن غذایی که خورده، گرسنگی کشیدن طولانی و یا ورزش های سخت خنثی کند.

اختلال پرخوری در هر سنی ممکن است وجود داشته باشد، اما بیشتر در افراد میانسال دیده می شود. این اختلال می تواند مشکلات متعددی را به وجود آورد.

عوارض اختلال پرخوری دوره ای عبارتند از:

• دیابت نوع 2
• بیماری قلبی
• فشار خون بالا

نشانه های اختلال پرخوری دوره ای

اختلال پرخوری در واقع چیزی بیش از افراط خواری گاه به گاه است. افرادی که از این اختلال رنج می برند معمولا ازعان می کنند که اصلا نمی توانند میل خود را به خوردن کنترل کنند. آنها ممکن است خیلی تند غذا بخورند، زمانی که گرسنه نیستند، باز هم به خوردن مبادرت کنند و تا زمانی که دچار ناراحتی و احساس سیری مفرط می شوند، به خوردن ادامه دهند.

چه عواملی می توانند محرک اختلال پرخوری دوره ای باشند؟

• اضطراب
• استرس
• ملالت و خستگی فکری
• افسردگی

اختلال پرخوری و احساس گناه

بعد از یک دوره زیاده خواری و افراط در خوردن، معمولا فرد دچار احساس گناه، شرمندگی و افسردگی می شود وهمین امر باعث می شود که دوباره به پرخوری رو آورد و به این ترتیب فرد وارد چرخه ناسالمی از دوره های افراط خواری می شود. احساس گناه و عذاب وجدانی که بعد از پرخوری به فرد دست می دهد، باعث می شود که این رفتار را پنهان کند و بنابراین تشخیص و شناسایی این وضعیت دشوار گردد.

اختلال پرخوری و تغییرات وزن

یکی از اصلی ترین نشانه های این اختلال، نوسانات وزن است، چرا که این افراد سعی می کنند یک مدت رژیم غذایی را رعایت کنند تا دوباره روی فرم بیایند و وزنشان را کاهش دهند و از این طریق دوره های پرخوری را جبران کنند. اما تا زمانی که این اختلال درمان نشود، کاهش وزن پایدار ممکن نخواهد بود.

 تشخیص اختلال پرخوری دوره ای

یکی از نشانه های تشخیصی اختلال پرخوری این است که فرد به مدت 6 ماه یا بیشتر، حداقل دو بار در هفته پرخوری می کند. چنان که گفتیم، این افراد پرخوری خود را اغلب پنهان می کنند و همین شرایط تشخیص آن را سخت تر می کند. روند تشخیص این اختلال معمولا شامل معاینات فیزیکی، مرور کاملی بر سوابق بیماری های خانوادگی، سابقه بیماری های خود فرد و عادت های خورد و خوراک است.

چگونه می توان اختلال پرخوری را متوقف کرد؟

ترکیبی از روش های درمانی مختلف را می توان برای کنترل اختلال پرخوری به کار گرفت. با استفاده از روش درمانی رفتار شناختی یا شناخت درمانی رفتاری، می توان الگوهای فکری ناسالمی را که منجر به دوره های پرخوری می شوند، اصلاح کرد و تغییر داد. درمان های موثر دیگر در این زمینه مراجعه به پزشک متخصص و مشاور تغذیه و عضویت در انجمن ها و گروه های حمایتی است. برنامه های کاهش وزن اصولی می توانند به این بیماران کمک کنند تا به وزن نرمال رسیده و وزن خود را ثابت نگه دارند. در صورتی که فرد دچار افسردگی هم باشد، داروهای ضد افسردگی نیز می توانند به کنترل اختلال پرخوری کمک کنند.

بی اشتهایی عصبی چیست؟

بی اشتهایی عصبی، وضعیتی است که در آن فرد ترسی غیر عادی از افزایش وزن دارد. بنابراین این افراد ممکن است ساعت های طولانی گرسنگی بکشند و به طرز خطرناکی دچار کاهش وزن و لاغری شوند. این اختلال در زنان شایع تر است اما مردان نیز ممکن است به آن دچار شوند. گاهی اوقات، تغییرات زندگی و حوادثی که ضربه ها و آسیب های روانی به فرد وارد می کنند، می توانند به این وضعیت دامن بزنند و در ایجاد آن نقش داشته باشند. بی اشتهایی می تواند خطرات جدی سلامت برای افراد ایجاد کند، اما خوشبختانه این وضعیت قابل درمان است.

بی اشتهایی عصبی و کاهش وزن سریع

افرادی که دچار اختلال بی اشتهایی هستند، معمولا برای کاهش وزن، تکنیک های مختلفی را اتخاذ می کنند و علاوه بر گرسنگی کشیدن، ممکن است از مسهل ها و قرص های لاغری نیز استفاده کنند. این افراد با وجود این که ممکن است به طرز خطرناکی لاغر باشند، اما باز هم به رژیم های لاغری و کاهش وزن خود ادامه می دهند.

بی اشتهایی عصبی و وسواس غذایی

بیشتر افراد دچار بی اشتهایی، نسبت به غذا خوردن وسواس زیادی دارند و حتی با این که خیلی کم غذا می خورند، مدام به آن فکر می کنند. دیگر رفتارهای وسواس گونه ای که این قبیل افراد با آن درگیر هستند، شامل وزن کردن بشقاب غذا یا محاسبه میزان کالری هایی است که مصرف می کنند و نخوردن یا بسیار کم خوردن غذاهایی است که باعث افزایش وزن می شوند. گاهی نیز ممکن است با غذای خود بازی کنند، اما در نهایت نیز آن را نخورند.

بی اشتهایی عصبی و داشتن تصویر ذهنی نادرست از اندام خود

این افراد با وجود ظاهر لاغر اندامی که دارند، خود را چاق یا دارای اضافه وزن فرض می کنند. آنها دائم از خود انتقاد می کنند و نسبت به خود دچار کمال گرایی هستند. تلاش برای داشتن اندامی موزون و بی نقص، می تواند برای این افراد به وسواس فکری تبدیل شود.

سایر نشانه های بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی می تواند مشکلات و بیماری های دراز مدتی از جمله نرمی استخوان، کم خونی، آسیب های قلبی و نارسایی اندام ها ایجاد کند. این وضعیت حتی می تواند کشنده باشد.   

علائم شایع بی اشتهایی عصبی

• زردی پوست

• ناخن ها و موهای شکننده
• حساسیت به سرما
• رخوت و بی حالی
• یبوست
• فقدان و قطع قاعدگی (آمنوره)

تشخیص بی اشتهایی عصبی

معمولا در این شرایط برای تشخیص علت کاهش وزن، ابتدا آزمایشات گوناگون تجویز می شود تا بتوانند وجود بیماری های احتمالی دیگر را رد کنند. کاهش وزنی که بیش از 85 درصد هم از وزن نرمال فرد کمتر است، ترس شدید از اضافه وزن و داشتن تصویر غلط ذهنی از اندام خود، از علائم رایج در این وضعیت به شمار می رود. از آنجا که این شرایط می تواند پیامدهای نامطلوب زیادی در بر داشته باشد، تشخیص سریع و به موقع این اختلال اهمیت فراوان دارد.

بی اشتهایی عصبی و علائم هشدار دهنده خودکشی

افرادی که از بی اشتهایی عصبی رنج می برند، ممکن است دچار مشکلات دیگری از جمله اضطراب، سوء مصرف مواد و افسردگی باشند. برخی حتی ممکن است افکار و اندیشه خودکشی نیز داشته باشند. اگر شما یا یکی از افرادی که می شناسید، افکار خود کشی در سر دارد، بهتر است حتما او را نزد پزشک برده و یا به اطرافیان خود اطلاع دهید. رفتارهای خطرناک، صحبت کردن درباره مرگ یا خودکشی و کناره گیری از عزیزان و اطرافیان، می تواند از علائم هشدار دهنده باشد.

بستری شدن در بیمارستان

اگر فردی که دچار بی اشتهایی عصبی است، در پی این اختلال به بیماری های حاد مبتلا گردد یا افکار خودکشی در سر داشته باشد، ممکن است نیاز باشد که برای مدت کوتاهی در بیمارستان بستری شود. دیگر برنامه های درمانی می تواند شامل مراجعات و ملاقات های سرپایی به پزشک و مشاور باشد و در عین حال بیمار توصیه های پزشک را در خانه به کار گیرد.

 درمان بی اشتهایی عصبی

خانواده درمانی یا مشارکت و کمک والدین در درمان بی اشتهایی عصبی در افراد جوان بسیار موثر است. همچنین کمک گرفتن از مشاور و متخصص تغذیه، بخش مهمی از درمان موثر است.

سه هدف اصلی در درمان بی اشتهایی عصبی

• رسیدن به وزن سالم و نرمال

• بهبود افکار و رفتارهایی که می تواند به بازگشت این اختلال منجر شود.
• کنترل مشکلات روحی روانی مرتبط با این وضعیت

دارو درمانی

داروهای ضد وسواس و افسردگی، ممکن است برای کنترل و بهبود نوسانات خلقی در افراد دارای اختلال بی اشتهایی تجویز شود. این داروها برای برخی از این افراد موثر واقع می شود، اما ممکن است برای بعضی دیگر سودمند نباشد. اما معمولا بهترین رویکرد درمانی برای این مورد، ترکیبی از دارو درمانی و مشاوره و روانکاوی است.

پرخوری عصبی چیست؟

پرخوری عصبی، شامل دوره های پرخوری و پاکسازی بدن از کالری است. این پاکسازی معمولا به صورت استفراغ عمدی و خود خواسته است. اما گاهی اوقات سوء مصرف قرص های لاغری و مسهل ها و یا مبادرت به ورزش های سخت و شدید نیز در این افراد وجود دارد. 90 درصد از این افراد را زنان تشکیل می دهند که معمولا از سنین نوجوانی آغاز می شود. فاکتورهای دخیل در پرخوری عصبی شامل استرس ها، عوامل بیولوژیک و فشار های اجتماعی برای لاغر شدن است. این مشکل قابل حل و قابل درمان است.

دوره های پرخوری و پاکسازی  

نوبت های پرخوری و پاکسازی برای این افراد معمولا چندین بار در روز یا در هفته اتفاق می افتد. این پاکسازی چنان که گفتیم به معنی استفراغ عمدی یا مصرف مسهل و قرص های لاغری برای پاکسازی معده از غذا است. پرخوری در این بیماران به دلیل احساس عدم کنترل بر روی رفتار خوردن صورت می گیرد. همچنین آنها سعی می کنند تا رفتار پرخوری را به صورت پنهان انجام دهند. 

پرخوری عصبی و وسواس کنترل وزن

در مقابل بی اشتهایی عصبی، افرادی که از پرخوری عصبی رنج می برند، معمولا دارای وزن نرمال هستند و یا اضافه وزن خیلی کمی دارند. آنها ترس شدیدی از اضافه وزن دارند و ممکن است تصویر ذهنی غلطی نیز از اندام خود داشته باشند.

پرخوری عصبی و افسردگی

در بسیاری از افراد، چرخه پرخوری و پاکسازی بدن از کالری مصرف شده، در واقع در نتیجه ی تلاش برای کنترل افکار منفی صورت می گیرد. آنها ممکن است دچار اضطراب و افسردگی نیز باشند. برخی دیگر دچار سوء مصرف مواد نیز هستند. علائم دیگر شامل نوسانات خلقی و کناره گیری از اطرافیان و عزیزان است.

علائم و نشانه های پرخوری عصبی

این علائم غالبا عبارتند از:

• ساییدگی مینای دندان

• تورم غدد بزاقی
• گلو درد
• سوزش سر دل
• یبوست
• دوره های قاعدگی نامنظم
• کم آبی بدن
• عدم تعادل الکترولیت ها در خون (که می تواند منجر به مشکلات قلبی شود.)

تشخیص پرخوری عصبی

این حقیقت که بیشتر افراد دارای پرخوری عصبی، رفتار پرخوری و پاکسازی خود را از دیگران پنهان می کنند یا آن را کتمان می کنند، باعث می شود که تشخیص این اختلال کمی دشوار گردد. پزشک جهت تشخیص، درباره عادات غذایی و الگوی تغذیه و سابقه رژیم های غذایی بیمار، از او سوالاتی می پرسد. تشخیص و درمان به موقع می تواند نتایج چشمگیری در بر داشته باشد.

اختلالات خورد و خوراک: مشورت و حمایت

اگر فکر می کنید یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان با اختلالات خورد و خوراک دست و پنجه نرم می کند، سعی کنید با لحنی تحقیر آمیز یا سرزنش آمیز با او در این باره صحبت نکنید. با این کار باعث می شوید تا او بیشتر احساس گناه و شرمندگی کند. به جای این کار او را تشویق کنید تا از یک متخصص کمک بگیرد و به او این اطمینان را بدهید که در فرایند درمان از او حمایت خواهید کرد.

درمان پرخوری عصبی

همانند سایر اختلالات خورد و خوراک، در اختلال پرخوری روانی نیز درمان زمانی موفق خواهد بود که شامل رویکردی ترکیبی از دارو، مشاوره و روان درمانی باشد. داروهای ضد افسردگی در شکستن چرخه پرخوری-پاکسازی موثر خواهند بود.

مرجع

https://www.medicinenet.com/eating_disorders_pictures_slideshow/article.htm