کمال گرایی چیست؟

افرادی که دچار کمال گرایی یا ایده آل طلبی هستند، خود را در تمامی امور مقید به رعایت استانداردهای خیلی بالا یا حتی غیر ممکن می کنند. آنها همیشه گمان می کنند کاری که انجام می دهند، به اندازه کافی خوب و درست نیست.

برخی از افراد، به غلط چنین می پندارند که کمال گرایی یک خصوصیت مثبت و سازنده است، اما در واقع موضوع به گونه دیگری است. این ویژگی باعث می شود که شما هرگز در زندگی احساس خشنودی و رضایت نداشته باشید و در نهایت نیز می تواند موجب افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن و یا آسیب به خود شود. همچنین ممکن است از آن پس دیگر دست از تلاش برای موفقیت بردارید.

کمال گرایی حتی در موارد خفیف نیز می تواند انجام امور روزمره شما را با مشکل مواجه سازد، بر روی روابط شخصی، تحصیل و یا کار شما تاثیر بگذارد.

علاوه بر بزرگسالان، کودکان نیز ممکن است دچار کمال گرایی شوند. کودکان و نوجوانان بسیاری وجود دارند که در کارها و تکالیف مدرسه و یا فعالیت های ورزشی و دیگر امور روزمره خود دچار کمال طلبی می شوند.

متاسفانه همین امر آنها را دچار وسواس موفقیت می سازد و در نهایت نیز مانع از دستیابی به آن می شود.

علائم و نشانه های کمال گرایی

میلِ رسیدن به خواسته ها و دستیابی به اهداف، امری طبیعی است. اما انتظار و میلِ غیر منطقی برای این که همیشه کامل و بی نقص باشید، می تواند از جهات مختلف مشکل آفرین باشد.

توجه داشته باشید که اگر شما نیز شرایط زیر را تجربه می کنید، ممکن است دچار کمال گرایی باشید:

در هر کاری که اقدام به انجام آن می کنید، احساس ناکامی یا ناتوانی دارید.
دائما برای شروع هر کاری تعلل می کنید یا کارها را مدام به تعویق می اندازید، احتمالا به این دلیل است که می ترسید نتوانید آنها را چنان که از خود انتظار دارید؛ یعنی به نحو احسن، به انجام رسانید.
برای بازگویی افکار و احساسات خود به دیگران دچار چالش هستید و این کار شما را معذب می کند.
در روابط شخصی یا کاری و حرفه ای خود خیلی کنترل شده رفتار می کنید و دائم سعی می کنید که مدیریت و کنترل این روابط را به دست گیرید.
معمولا قوانین، امور و تکالیفی که به شما محول می شود، ذهنتان را حسابی درگیر می سازد، به طوری که گاهی خالی از هرگونه حس نوآوری و خلاقیت در کارها هستید و شور و شوقی هم برای انجام امور مختلف ندارید.

چه چیز باعث کمال گرایی می شود؟

کمال گرایی، همیشه علت مشخصی ندارد و معمولا رفتاری است که آن را به مرور زمان یاد می گیریمو به آن عادت می کنیم، هرچند که در اغلب موارد نیز زمینه ارثی و ژنتیکی دارد.

افراد کمال گرا گمان می کنند که ارزش آنها فقط در چیزهایی که به دست می آورند و در کارهایی است که برای دیگران انجام می دهند.

چگونه می توان کمال گرایی را درمان کرد؟

اگر دچار کمال گرایی باشید، ممکن است تمایل به پنهان کردن نقص ها و مشکلات خود داشته باشید و همین امر درمان کمال گرایی را دشوارتر می کند. اما همواره به یاد داشته باشید که حتما باید برای رفع این مشکل و رهایی از آن کمک حرفه ای بگیرید. اگر این کمال طلبی باعث شود که نتوانید راحت زندگی کرده و احساس شادی و رضایت را تجربه کنید، در این صورت لازم است که به یک روانپزشک یا روانشناس حرفه ای مراجعه کرده و از او کمک بگیرید. همچنین اگر فکر آسیب رساندن به خود یا دیگران از ذهنتان خطور کرد، بهتر است هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید و این افکار را با او در میان بگذارید.

رفتار درمانی شناختی، می تواند به شما کمک کند تا شیوه های جدیدی برای فکر کردن به اهداف و دستاوردهایتان بیاموزید.

یک رفتار درمانگر حرفه ای می تواند نیاز شما را به پذیرفته شدن از سوی دیگران هدف قرار دهد و واکنش های شما را به گرفتنِ بازخورد های منفی کاهش دهد.

چگونه می توانید از کمال گرایی اجتناب کنید؟

برای کمرنگ تر کردن حس کمال گرایی خود، اقدامات زیر می تواند موثر باشد:

اهداف واقع گرایانه و قابل دسترسی برای خود تعیین کنید.
تکالیف و کارهای دشواری را که بر عهده تان قرار دارد و موظف به انجام آن هستید، به بخش های کوچکتر تقسیم کرده تا کمتر از انجام آنها هراس داشته باشید و بتوانید آنها را قدم به قدم پیش ببرید.
به طور همزمان به چندین کار مختلف نپردازید و در هر زمان فقط بر روی یک کار تمرکز کرده و آن را به پایان برسانید.
این حقیقت را بپذیرید که هر کسی ممکن است مرتکب اشتباه شود.
این موضوع را به یاد داشته باشید که در بیشتر مواقع، اشتباهات شما می توانند فرصتی برای یادگیری در اختیارتان قرار دهند.
همواره به طور واقع گرایانه، نتایج احتمالی کاری را که انجام می دهید مد نظر قرار دهید و با ترس از شکست مبارزه کنید.

اگر گمان می کنید که کمال گرایی ممکن است زندگی را برایتان دشوار سازد و به شما احساسات نامطلوبی مثل احساس بی کفایتی ببخشد، با یک پزشک روانشناس در این زمینه مشورت کنید. او می تواند برای کنترل و مدیریت علائمتان راهکارهایی به شما پیشنهاد کند.