آنچه در این مقاله خواهید خواند

تمام خدمات سایت سلامتی ۲۴ برای بیماران رایگان است

8 نشانه بارز اعتیاد غذایی

اعتیاد غذایی چیست؟

اعتیاد غذایی، در جوامع غربی یک مشکل رایج است. این مشکل شامل پرخوری های عصبی، میل شدید به خوردن خوراکی های ناسالم و مضر و در کل عدم کنترل نسبت به رفتار خوردن است.

8 نشانه و علامت بارز وجود دارد که نشان می دهد فردی دچار اعتیاد غذایی است. در صورت مشاهده این نشانه ها در خود، شما نیز دچار این مشکل هستید و باید کاری برای آن انجام دهید.

1. با وجود این که کاملا سیر هستید، باز هم میل شدید به خوردن غذا یا خوراکی خاصی دارید.

افرادی که دچار اعتیاد غذایی هستند، حتی بعد از خوردن یک وعده غذایی کامل و مغذی، ممکن است باز هم هوس و میل خوردن داشته باشند.

مثلا بعد از خوردن یک استیک گوشت به همراه سیب زمینی و سبزیجات، ممکن است شدیداً دلتان بخواهد که یک بستنی هم به عنوان دسر بخورید. در واقع، «گرسنگی» و «میل به خوردن» دو مقوله مجزا و متفاوت هستند.

در این شرایط شما در حقیقت گرسنه نیستید، چرا که یک وعده سالم و مغذی میل کرده اید، اما میل به بیشتر خوردن یا خوردن چیزهای دیگر، در جایی از مغز شما وجود دارد.

گاهی اوقات این احساس کاملا طبیعی است و لزوماً به این معنی نیست که مشکل خاصی دارید. بسیاری از ما در برخی مواقع این میل و هوس خوردن را برای بعضی از خوراکی ها پیدا می کنیم.

اما اگر این میل، زیاد و به طور مکرر برایتان ایجاد می شود و هیچ کنترلی نسبت به آن ندارید، در این صورت نشانه وجود یک مشکل است.

میل و هوس خوردن، مربوط به نیاز بدن شما به انرژی و مواد مغذی نیست. در واقع بخشی از مغز شما به نام «بخش پاداش»، به دنبال ماده ای برای آزادسازی دوپامین می گردد.

2. خیلی بیش از آن مقدار که قصد داشته اید، غذا می خورید.

«آخه خوردن یه تیکه کیک شکلاتی که به جایی برنمی خوره!»

«نگران نباش. یه ذره شیرینی آدمو نمیکشه! اگه تعادل رو رعایت کنی، می تونی همه چیز بخوری»

احتمالا جملاتی شبیه این موارد را زمانی که سعی داشته اید برای پیشگیری از چاقی یا به دلایل دیگر از خوردن خوراکی های ناسالم امتناع کنید، از دیگران زیاد شنیده اید.

در حقیقت این نظرات غلط نیستند. یک تکه کیک یا شکلات ضرر و زیان چندانی برای شما ندارد و اگر واقعا بتوانید تعادل را رعایت کنید، مشکل خاصی هم برایتان پیش نخواهد آمد.

اما گویی در مورد بعضی افراد، خوردن مقدار کم کیک یا شکلات هیچ معنایی ندارد. آنها با خوردن یک عدد شیرینی یا یک قطعه شکلات، یکی پس از دیگری به خوردن ادامه می دهند تا این که در نهایت 20 عدد شیرینی می خورند و در حالی که خیال داشته اند تنها یک برش کیک بخورند، آخر سر نصف یک کیک بزرگ را می خورند!

این پدیده در واقع همان الگوی «یا همه یا هیچ» است که برای افرادی که دارای روحیه اعتیاد (در تمام زمینه ها) هستند، اتفاق می افتد. برای این افراد واژه «تعادل» عملاً معنا و کارکردی ندارد.

اگر به کسی که دچار اعتیاد به خوردن هله هوله یا هرزه خواری است، بگویید که سعی کند در خوردن این موارد زیاده روی نکند و حد و اندازه را نگه دارد، درست مثل این است که به یک فرد الکلی گفته باشید که به اندازه بنوشد! اما این غیر ممکن است.

آیا زمانی که هوس خوردن چیزی را دارید و تسلیم این هوس می شوید، در خوردن آن زیاده روی می کنید؟

طبق مطالعات صورت گرفته، پاسخ اغلب افرادی که دچار اعتیاد غذایی هستند، به این سوال مثبت است.

3. غذا یا خوراکی های مورد علاقه تان را به حد اشباع می خورید.

اگر زمانی که دلتان هوس خوردن چیزی را می کند، آنقدر از آن خوراکی می خورید که دیگر میلی به خوردن آن ندارید، در واقع به این معنی است که تسلیم میل درونی خود شده اید و نمی توانید هیچ اراده ای در برابر آن از خود نشان دهید.

شروع به خوردن می کنید. لقمه ای بعد از لقمه دیگر به خوردن ادامه می دهید تا این که کاملا احساس سیری می کنید و دیگر جا ندارید.

اما متاسفانه قضیه به همین جا ختم نمی شود. گاهی حتی بعد از سیر شدن نیز آنقدر به خوردن ادامه می دهید که میل و هوس خود را ارضا کنید.

4. بعد از پرخوری، احساس عذاب وجدان و پشیمانی می کنید، اما به زودی دوباره به خوردن رو می آورید.

زمانی که کار نادرستی انجام می دهید، کاری که گاهی اوقات حتی خلاف ارزش هایتان است، معمولا احساس بدی در مورد آن پیدا می کنید.

به این حس، احساس گناه و ندامت می گویند که امری عادی و بین افراد نیز رایج است. این احساس ندامت و پشیمانی می تواند هم مفید باشد و هم مضر.

از این جهت مفید است که نشان می دهد شما نسبت به کاری که می کنید آگاه هستید، اما از طرفی این احساس، کاملا ناراحت کننده و عذاب آور است.

اگر قبلا سعی کرده باشید که قدرت اراده تان را به کار بگیرید، خوردنتان را کنترل کنید و از مصرف خوراکی های ناسالم پرهیز کنید، اکنون با تسلیم شدن در برابر میل و هوس خود، احساس گناه و پشیمانی شدید خواهید کرد. در این مواقع احساس می کنید که کار خیلی بدی انجام داده اید و حتی به خودتان خیانت کرده اید. بنابراین احساس ضعف و بی کفایتی می کنید. با این حال ممکن است باز هم تسلیم خواسته خود شوید و این کار را بارها و بارها تکرار کنید.

5. برای کاری که می کنید، در ذهنتان به دنبال توجیه و دلیل قانع کننده می گردید.

حتما برای شما هم پیش آمده است که با خود عهد کرده باشید که از یک زمان و روز مشخص، خوردن موارد مضر را کنار بگذارید و از هله هوله خواری پرهیز کنید، اما به هر صورت میل شدید به خوردنِ چیزی مثل چیپس یا بستنی باعث شود که این عهد را بشکنید.

در این موارد، باید نقش دو عامل ذهنی را در نظر بگیرید.

یکی از این عوامل، تصمیم منطقی و عقلانی برای امتناع از خوردن موارد ممنوع و دیگری میل شدید برای خوردن آن است.

بنابراین بین این دو عامل در ذهن شما جدالی درمی گیرد. اما تصمیم و اراده شما در این میان مقهور شده و تحت شعاع میل و هوس خوردن قرار می گیرد و خود را این گونه قانع می کنید که تصمیم خود را از فردا اجرا می کنم، اما به جای آن امروز هرآنچه که دلم بخواهد می خورم.

در این لحظات، در ذهن شما چالشی درمی گیرد و به دنبال پاسخ های قانع کننده ای برای این که چرا نباید یا نمی توانید چیزهایی را که میل دارید بخورید، چرا نباید تسلیم خواسته خود شوید و محروم ساختن خودتان از این لذت چه مزایا و معایبی در بر دارد.

6. اشتباهات مکرری که در وضع قوانین شخصی انجام می دهیم.

زمانی که افراد قصد دارند با روش های خاصی رفتار خود را کنترل یا محدود کنند، اغلب سعی می کنند که این کار را با وضع کردن قوانین خاصی انجام دهند.

مثلا این که فقط صبح روزهای تعطیل می توانند بیشتر در رختخواب بمانند، تکالیف خود را بلافاصله بعد از مدرسه انجام دهند یا بعد از ساعت 2 بعد از ظهر قهوه نخورند.

آیا این قوانین به نظرتان آشنا نیستند؟ این قبیل قوانین و مقررات معمولا برای اکثر افراد جواب نمی دهد و رعایت اجرایی کردن آنها نیز امکان پذیر نیست. بنابراین چنین تصمیماتی غالبا با شکست مواجه می شود.

پایبندی به این نوع قوانین، به خصوص برای افرادی که زیاد دچار هوس و میل خوردن می شوند، بسیار ناامید کننده خواهد بود.

طبق تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است، حدود 80 درصد از شرکت کنندگان، در رعایت قوانین مربوط به مصرف مواد غذایی و میزان کالری، با شکست مواجه شده اند. همچنین 49 درصد از این افراد هر بار که چنین قوانینی برای خود وضع کرده اند، در عمل کردن به آن احساس ناتوانی کرده اند.

7. خوردن خود را از دیگران مخفی می کنید.

افرادی که زیاد سابقه رژیم های مختلف غذایی دارند و معمولا در رعایت رژیم خود موفق نیستند و هر بار تصمیمات خود را در این زمینه زیر پا می گذارند، پس از مدتی، پرخوری یا هرزه خواری خود را از دیگران پنهان می کنند.

آنها ممکن است ترجیح بدهند که خوراکی های ممنوعه را به طور آشکار و در حضور دیگران نخورند، بلکه بیشتر زمان هایی که در خانه یا در ماشین خود تنها هستند و یا نیمه شب وقتی که دیگران در خواب هستند، به خوردن رو می آورند. همچنین آثار خوردن (مثل پاکت چیپس، پفک یا بستنی) را نیز از بین می برند.

دلیل این رفتار این است که شما از کار خود شرمنده هستید و نمی خواهید اطرافیان تان بدانند که تا چه حد ضعیف و بی اراده هستید و یا دارید با خودتان چه می کنید.

8. با وجود این که از چاقی یا مشکلات سلامت رنج می برید، نمی تواند پرخوری تان را کنترل کنید.

بدون شک، چیزهایی که می خورید بر روی سلامت شما تاثیر گذار هستند.

به طور خلاصه می توان گفت که خوردن هله هوله و خوراکی های ناسالم، باعث افزایش وزن، جوش و آکنه پوستی، بوی بد دهان، خرابی دندان ها و مشکلات رایج دیگر خواهد شد.

اما عادت به هرزه خواری، خوردن فست فود یا خوراکی های ناسالم می تواند در دراز مدت و طی سالیان، اثرات خیلی بدتری بر روی سلامت شما داشته باشد.

هرزه خواری مداوم و همیشگی، باعث چاقی، دیابت نوع 2، مشکلات قلبی، آلزایمر، زوال عقل و حتی بعضی از انواع سرطان ها خواهد شد.

افرادی که دچار این بیماری ها هستند و به خوبی می دانند که بیماری شان در نتیجه ی خوردن غذاهای ناسالم ایجاد شده است، اما باز هم قادر به تغییر عادت های غذایی خود نیستند، در واقع دچار مشکل بزرگی می باشند.

بسیاری از افراد با این که می دانند هرزه خواری برایشان بسیار مضر است و به سلامت آنان آسیب می رساند، باز هم نمی توانند از این رفتار خود دست بکشند.

جزئیات بیشتر درباره مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است

جالب است بدانید که بیشتر شرکت کنندگان در این مطالعه، زن بوده اند. با این حال، الگویی که در مورد رفتارهای پرخوری و اعتیاد غذایی مشاهده می شود، در مورد زنان و مردان یکسان است.

سن شرکت کنندگان: باید خاطر نشان کرد که بیشتر شرکت کنندگان در این آزمون، افرادی هستند که به دنبال کاهش وزن بوده اند. این بدان معنا است که نمونه های بررسی شده در این آزمون نمی تواند به عنوان معیاری برای عموم افراد قرار گیرد.

در این مطالعه، به شرکت کنندگان گفته شده بود که هدف اصلی آزمون، بررسی رفتارهای خوردن و رابطه افراد با غذا است، اما از واژه «اعتیاد» استفاده نشده بود.

آیا شما نیز دچار اعتیاد غذایی هستید؟

DSM-IV (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) معیاری است که توسط متخصصین سلامت برای تشخیص اختلالات روانی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

طبق این معیار، به راحتی می توان دریافت که هر 8 نشانه ای که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، برای تعریف اعتیاد به مواد نیز در افراد به کار می رود.

بنابراین اگر می خواهید بدانید که آیا واقعا دچار اعتیاد غذایی هستید یا نه، کافی است به همین یک پرسش پاسخ بدهید:

آیا بارها تصمیم گرفته اید که پرخوری، هرزه خواری و خوردن مواد غذایی مضر و ناسالم را کنار بگذارید، اما موفق به انجام این کار نشده اید؟

اگر پاسختان به این سوال مثبت است، باید بدانید که جداً مشکلی در شما وجود دارد که باید به دنبال راه حل و درمانی برای آن باشید.

اصلا مهم نیست که چه اندازه اضافه وزن دارید و آیا بیماری خاصی دارید یا خیر. تنها این نکته مهم است که شما قصد دارید رفتاری را ترک کنید، اما موفق به انجام آن نمی شوید. بنابراین نیاز به کمک و درمان دارید و بهتر است که با یک فرد متخصص در این زمینه مشورت کنید.