عوارض جانبی مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

 عوارض جانبی مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، گروهی از مسکن ها هستند که برای کاهش التهاب، درد و تب به کار می روند. این داروها در سراسر جهان بسیار متداول و پر کاربرد بوده و برای موارد گوناگون تجویز می شوند.

احتمالاً با آسپیرین و ایبوپروفن که از جمله ضد التهاب های غیراستروئیدی هستند، به خوبی آشنایی دارید.
NSAID  ها از داروهای بدون نسخه (OTC) بوده و به صورت آسان در دسترس می باشند. نسخه های تجویز شده توسط پزشک از نظر دوز نسبت به داروهای بدون نسخه OTC)) قوی تر هستند.

برای شناختن عوارض جانبی این داروها، ابتدا باید دو نوع عمده این داروها و عملکرد آنها را بهتر بشناسید.

 NSAID ها چگونه عمل می کنند؟

NSAD ها، در واقع تولید مواد شیمیایی مرتبط با درد و التهاب را در بدن مسدود می کنند. این داروها، آنزیم هایی به نام سیکلواکسیژناز (COX) را مسدود می کنند. دو شکل COX وجود دارد:

• COX-1: از معده محافظت و به عملکرد کلیه کمک می کند.
• COX-2: هنگام آسیب دیدگی و التهاب مفاصل، تولید می شود.

برخی از NSAID ها هر دو شکل COX را مسدود می کنند. به این موارد، NSAID  های غیر انتخابی گفته می شود که شامل آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند.

از آنجا که این داروها، هر دو نوع COX را مسدود می کنند، ممکن است عارضه جانبی ناراحتی و سوزش معده ایجاد کنند.
NSAID های جدیدتر، فقط COX-2 را مسدود می کنند. این دسته که NSAID  انتخابی نامیده می شوند؛ شامل سلکوکسیب (celecoxib) یا سلبرکس (Celebrex) هستند.

تصور می شود که این داروها کمتر مشکلات معده ایجاد کنند.

7 عارضه جانبی رایج

NSAIDها نیز مانند سایر داروها، از عوارض جانبی برخوردارند. افراد مسن یا مبتلا به برخی بیماری های مزمن ممکن است با مصرف این داروها دچار برخی عوارض جانبی NSAID  شوند.
بیشتر افراد با مصرف این مسکن ها مشکل خاصی ندارند. با کاهش دوز NSAID  یا مصرف داروی اضافی برای مقابله با عوارض جانبی، عوارض جانبی خفیف برطرف خواهند شد.

برخی از عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:

مشکلات معده

مشکلات معده از شایع ترین عارضه جانبی NSAID ها است. این مشکلات عبارتند از:

• تحریک یا درد معده
• سوزش سردل
• گاز
• اسهال یا یبوست
• خونریزی و زخم
• حالت تهوع
• استفراغ

با مصرف NSAID ها همراه با غذا، شیر یا دارویی که مانع تولید اسید می شود (داروهای آنتی اسید) می توانید عوارض معده را کاهش دهید.
نوشیدن الکل در هنگام مصرف NSAID ها، می تواند خطر ابتلا به خونریزی داخلی را افزایش دهد.
NSAID  هایی که «اکسید نیتریک» آزاد می کنند در حال توسعه و رواج هستند. تصور می شود که این داروها بتوانند مشکلات معده را کاهش دهند.

حمله قلبی و سکته مغزی

به جز آسپرین، سایرNSAID ها می توانند خطر ابتلا به فشار خون بالا، سکته مغزی یا حملات قلبی را افزایش دهند.
در ماه ژوئیه سال 2015 ، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان یک منبع قابل اعتماد، هشدار خود را برای همه داروهای NSAID غیر از آسپرین در مورد افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی اعلام کرد.
هشداری که بر روی تمام برچسب های این داروها وجود دارد، خاطر نشان می کند که افزایش خطر می تواند در هفته های اول استفاده از NSAID رخ دهد. اگر به مدت طولانی این مسکن ها را مصرف کنید، ممکن است میزان خطر عوارض نیز افزایش یابد. همچنین احتمال خطر بیشتری در دوزهای بالاتر وجود دارد.
هشدار FDA همچنین می گوید که افراد چه سایر عوامل خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را داشته باشند یا نه، ممکن است با مصرف این داروها در معرض آن قرار گیرند.

افزایش فشار خون

تمام NSAID ها می توانند فشار خون شما را بالا ببرند، خواه بیماری پرفشاری خون داشته باشید یا خیر.

همچنین این داروها ممکن است اثر برخی داروهای فشار خون را کاهش دهند.

به طور متوسط​، NSAID ها می توانند فشار خون را به میزان 5 میلی متر جیوه (mmHg) افزایش دهند.

مشکلات کلیوی

شایع ترین مشکل کلیوی NSAID ها، احتباس مایعات است، مثل تورم قوزک پا. سایر مشکلات کلیوی در ارتباط با مصرف این داروها کمتر دیده می شود.

یک منبع معتبر در مطالعه بزرگ انجام شده در سال 2019 بر روی سربازان ارتش آمریكا كه از NSAID استفاده می كنند، افزایش اندك اما قابل توجه (مهم) در خطر ابتلا به مشکلات کلیوی را نشان می دهد. این مطالعه نشان داد که  اثراتی که این داروها بر روی کلیه ها دارند، وابسته به دوز مصرف دارو است.

براساس گزارش بنیاد ملی کلیه، NSAID ها ممکن است باعث افزایش خطر نارسایی ناگهانی کلیه یا آسیب های کلیوی شوند.

این بنیاد توصیه می کند که اگر از قبل دچار کاهش عملکرد کلیه هستید یا مشکلات و نارسایی های کلیوی دارید، باید از مصرف NSAID ها خودداری کنید.

واکنش های آلرژیک

واکنش های آلرژیک به NSAID ها نادر است.

اگر علائم واکنش های آلرژیک عمومی دارید، سریعا به پزشک و واحد درمانی مراجعه کنید.

این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تورم لب، زبان یا چشم ها
• تنگی نفس، خس خس سینه
• مشکل در بلع
• بثورات یا کهیرهای پوستی

کبودی یا خونریزی

NSAID ها می توانند توانایی لخته شدن خون را کاهش دهند. این امر می تواند باعث ایجاد کبودی های پوست شود. حتی با بریدگی های کوچک ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا خونریزی متوقف شود.

اگر از داروهای رقیق کننده خون نظیر وارفارین (کومادین) هم استفاده می کنید، اثر NSAID ها می تواند جدی تر باشد.

عوارض جانبی دیگر

برخی افراد ممکن است عوارض زیر را نیز تجربه کنند:

• سرگیجه
• مشکلات تعادل
• اختلال تمرکز
• حقایق لازم درباره NSAID ها
• بر اساس منابع معتبر، NSAID ها 5 تا 10 درصد از تمام داروهای تجویز شده در هر سال را تشکیل می دهند.
• حدود 40 درصد از افراد 65 سال و بالاتر سالانه یک یا چند نسخه برای NSAID را پر می کنند.
• هر ساله حدود 60 میلیون نسخه NSAID نوشته می شود.
• NSAID ها سالانه باعث 41000 بستری در بیمارستان و 3300 مرگ درمیان سالمندان می شود.

چه وقت باید با پزشک یا داروساز مشورت کنید؟

در صورت وجود علائم جدید در هنگام مصرف NSAID، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است لازم باشد دوز دارو را تنظیم کنید یا به یک داروی دیگر تغییر دهید.

علائم پرچم قرمز(Red Flag) شامل موارد زیر است:

• واکنش آلرژیک مانند خارش، بثورات یا تورم
• افزایش وزن غیر قابل توجیه
• مدفوع سیاه
• تاری دید
• خستگی
• حساسیت به نور
• مشکل در ادرار کردن
• سردرد بد یا دردهای دیگر
• درد در وسط پشت شما(بین دو کتف)

اگر علائم شدیدتری دارید، به اورژانس زنگ بزنید.

کمک فوری برای:

• مشکل در تنفس
• درد قفسه سینه
• ضعف در یک قسمت از بدن شما
• تورم صورت یا گلو
• لکنت زبان

اثرات جانبی استفاده طولانی مدت

کلینیک Cleveland توصیه می کند که برای تب بیش از سه روز و برای درد بیش از ده روز از مسکن های NSAID بدون نسخه استفاده نکنید.

مصرف طولانی مدت این داروها حتما باید تحت نظارت پزشک باشد.

بسیاری از انجمن های حرفه ای پزشکی توصیه می کنند که از NSAID ها با احتیاط، در کمترین دوز موثر و برای کمترین زمان ممکن استفاده شود.

استفاده طولانی مدت از NSAID ها، خطر عوارض جانبی احتمالی این داروها را به ویژه برای افراد مسن افزایش می دهد.

مطالعات نشان داده اند سالمندانی که طولانی مدت از این داروها استفاده می کنند دچار این عوارض خواهند شد:

• زخم معده
• نارسایی کلیه
• سکته مغزی و بیماری های قلبی

استفاده مکرر از NSAID ها باعث بدتر شدن بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری قلبی و فشار خون بالا می شود.

داروهای NSAID بدون نسخه (OTC) و داروهای تجویزی توسط پزشک، دوز و مدت زمان مصرف دارو را که برروی برچسب یا راهنمای دارو درج شده است، توصیه می کنند؛ اما یک مطالعه اروپایی مورد اعتماد در سال 2015 نشان داد که 97 درصد از مبتلایان به درد مزمن بیش از 21 روز از داروهای NSAID استفاده می کنند.

با بررسی بسیاری از مطالعات NSAID در سال 2016، مشخص شد که زخم معده، خونریزی یا سوراخ شدن در حدود 1 درصد افرادی که NSAID را به مدت سه تا شش ماه مصرف می کنند ، رخ داده است. برای افرادی که NSAID را به مدت یک سال مصرف می کنند ، درصد عوارض بین 2 تا 4 درصد افزایش یافته است.

در همان مطالعه ذکر شده است که مصرف طولانی مدت NSAID منجر به آسیب کلیه و آسیب دیدگی چشم می شود. به عنوان یک احتیاط ، این مطالعه توصیه می کند افرادی که طولانی مدت داروی NSAID استفاده می کنند باید آزمایش خون دوره ای داشته باشند تا متوجه تغییرات(در صورت بروز) شوند و آنرا کنترل کنند.

اگر مجبور هستید هر روز به دلیل درد مزمن از داروهای NSAID استفاده کنید، ممکن است داروهای دیگری نیز برای کاهش عوارض جانبی NSAID وجود داشته باشد. این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

سایر عوامل موثر

واکنش به NSAID ها به صورت فردی متفاوت است. نحوه کار NSAID ها نیز متفاوت است. شاید لازم باشد انواع مختلفی از NSAID ها را امتحان کنید تا یکی از مواردی را پیدا کنید که برای شما مناسب باشد.

کودکان و نوجوانان مبتلا به عفونت های ویروسی نباید از آسپرین یا داروهای حاوی آسپیرین استفاده کنند، زیرا خطر ابتلا به سندرم بالقوه کشنده Reye وجود دارد.

اگر مبتلا به بیماری های قلب، کلیه و کبد هستید، در مورد گزینه های  NSAID با پزشک صحبت کنید.

اگر باردار هستید، بعد از گذشت 30 هفته می توانید با پزشک خود در مورد اثرات احتمالی داروهای NSAID بر روی جنین صحبت کنید. (در دوران بارداری استفاده نکنید)

توجه داشته باشید که الکل ممکن است عوارض جانبی NSAID ها، به ویژه خونریزی معده را تشدید کند.

تداخلات دارویی

NSAID ها، یکی از دلایل عمده تداخلات ناخواسته دارویی هستند.

NSAID ها را نباید با دیگر داروهای این خانواده مخلوط کرد. استثنا در این مورد، ترکیب آسپرین با دوز پایین با NSAID دیگر برای پیشگیری از حمله قلبی و سکته مغزی است. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

انواع مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID ها)

NSAID ها به واسطه خصوصیات شیمیایی، انتخابی و نیمه عمر آنها گروه بندی می شوند. NSAID های مورد استفاده امروزه ترکیبی از فرمول های زیر هستند:

• استیک اسید
• اسید آنترانیلیک
• اسید آنولیک
• اسید پروپیونیک

 NSAID های رایج شامل موارد زیر هستند که به طور شایع استفاده می شوند:

NSAID های بدون نسخه

ترکیبات آسپیرین، از جمله:

• آناسین (Anacin)
• اسکریپتین (Ascriptin)
• بایر(Bayer)
• بافرین (Bufferin)
• اکسدرین (Excedrin)

ایبوپروفن ها از جمله:

• موترین (Motrin)
• ادویل (Advil)
• میدول (Midol)

سدیم ناپروکسن ها از جمله:

• Aleve
• Naprosyn

مواردی که توسط پزشک تجویز می شوند:

• celecoxib (Celebrex)
• دیکلوفناک (ولتارن)
• دیفلونیزال
• اتودولاک
• فنوپروفن (نالفون)
• Flurbiprofen
• ایبوپروفن
• ایندومتاسین (ایندوسین)
• کتوپروفن
• ketorolac tromethamine
• meclofenamate sodium
• اسید مفنامیک (پونستل)
• meloxicam (Mobic)
• nabumetone
• سدیم ناپروکسن (آناپروکس ، ناپروسین)
• oxaprozin (Daypro)
• پیروکسیکام (فلدن)
• سولینداک
• Tolmetin
• سالیسیلات
• سالسالات (Disalcid)

برخی از NSAID ها به سرعت و در طی چند ساعت اثر می کنند. برخی دیگر، برای ساختن یک سطح خون مؤثر از دارو، حتی یک یا دو هفته بیشتر طول می کشد تا اثر کنند.

برخی از NSAID ها به صورت آهسته رهش یا به صورت ژل در دسترس هستند. سایر سیستم های انتقال و اثر داروها در حال تحقیق هستند.

استفاده از دوز کامل روزانه نکته مهمی است. در غیر این صورت، شما نخواهید دانست که داروی خاص به شما کمک می کند یا خیر.

خیلی مهم است که شما بیشتر از دوز تجویز شده توسط پزشک استفاده نکنید. با انجام این کار ممکن است خطر ایجاد عوارض جانبی بدون هیچ فایده دیگری افزایش یابد.

نتیجه گیری

NSAID ها می توانند ضد درد و تسکین ببخشند، به خصوص اگر درد مزمن داشته باشید؛ اما مانند همه داروها، مزایای آنها با برخی خطرات همراه است. با مصرف داروهای NSAID ، مشکلات معده شایع ترین عارضه جانبی هستند.

اگر عوارض جانبی ذارو برایتان خفیف است، ممکن است بتوانید داروی دیگری مصرف کنید تا اثرات آن کمتر شود. اگر این داروها مناسب شما نیستند، احتمالاً گزینه های درمانی دیگری وجود دارد.

به طور کلی افراد مبتلا به بیماری های قلبی، کلیوی یا گوارشی و افراد مسن احتمال بروز عوارض جانبی را دارند.

به طور کلی، درمورد هرگونه بیماری و سایر داروها و مکمل های خود با پزشک خود صحبت کنید تا هرگونه عوارض جانبی احتمالی با NSAID را رد کنید.

NSAID ها داروهایی بسیار متداول هستند و در حال حاضر مورد تحقیق و بررسی بیشتر قرار دارند، بنابراین به احتمال زیاد در آینده گزینه های جدید دارویی و درمانی وجود خواهد داشت.

مرجع

 https://www.healthline.com/health/side-effects-from-nsaids