کودک و حساسیت غذایی

شناخت علائم و نشانه ها

تمامی والدین، خوب می دانند که اغلب کودکان ممکن است برخی از غذاها را دوست نداشته باشند و از خوردن آن سر باز زنند. به خصوص وقتی پای مواد غذایی سالم و مغذی مثل اسفناج یا بروکلی در میان باشد.

اما بدغذایی کودکان با امتناع از خوردن برخی غذاهای خاص ارتباطی ندارد.

طبق گزارش موسسه تحقیقات آلرژی، امروزه از هر 13 کودک، یکی از آنها لااقل نسبت به یکی از مواد غذایی حساسیت دارد که حدود 40 درصد از این کودکان، واکنش های خیلی شدید و خطرناک نسبت به محرک های حساسیت زا از خود نشان می دهند.

مشکل اینجا است که بیشتر والدین تازه زمانی متوجه حساسیت و آلرژی کودک خود می شوند که او برای اولین بار نسبت به یک ماده غذایی، واکنش های حساسیتی شدید و گاه تهدید کننده و خطرناک از خود نشان می دهد.

بنابراین بسیار مهم است که والدین، مربیان، پرستاران کودک و هر شخص دیگری که زمان زیادی را با کودک سپری می کند، نسبت به علائم آلرژی غذایی آگاه باشند. 

رایج ترین مواد غذایی محرک برای کودکان

زمانی که یک کودک دچار حساسیت غذایی است، سیستم ایمنی بدن او به آن غذا واکنش نامناسب نشان می دهد. یعنی سیستم ایمنی تلاش می‌کند تا با ترشح آنتی‌بادی، اقدام به مبارزه با این مواد کند، چرا که آن را به عنوان ویروس یا یک مهاجم خارجی شناسایی کرده است. در واقع همین واکنش سیستم ایمنی است که علائم حساسیت غذایی را ایجاد می کند:

رایج ترین محرک های غذایی که باعث ایجاد حساسیت در کودکان می شوند، عبارتند از:

• بادام زمین و آجیل های درختی (گردو، بادام، بادام هندی، پسته)
• شیر گاو
• تخم مرغ
• ماهی و غذاهای دریایی (صدف، خرچنگ دریایی، میگو)
• سویا
• گندم

علائم حساسیت غذایی در کودکان

آلرژی غذایی ممکن است بر روی تنفس، دستگاه روده، قلب و پوست فرزند شما تاثیر بگذارد.  

در این شرایط، معمولا کودک ظرف چند دقیقه تا یک ساعت بعد از خوردن ماده غذایی محرک، ممکن است چنین علائمی از خود نشان دهد:

• گرفتگی یا آبریزش بینی
• سرفه
• اسهال
• سرگیجه، سبکی سر
• خارش در اطراف دهان و گوش ها
• حالت تهوع
• جوش یا کهیر های قرمز و خارش دار روی پوست
• جوش های قرمز و خارش دار (اگزما)
• تنگی نفس و دشواری تنفس
• عطسه
• دل درد
• احساس طعم عجیب در دهان
• تورم لب ها، زبان و صورت
• استفراغ
• خس خس سینه

کودکان همیشه نمی توانند علائم خود را به طور دقیق توضیح دهند، بنابراین گاهی اوقات برای والدین دشوار است که مشکلات کودک را تفسیر کنند. در مواردی که کودک چنین شکایت هایی دارد، ممکن است دچار واکنش های حساسیتی شده باشد.

• «چیزی در گلویم گیر کرده است.»
• «زبانم زیادی بزرگ است.»
• «دهانم می خارد.»
• «همه چیز در حال چرخیدن است.»

موارد اورژانسی

برخی کودکان، با خوردن بعضی خوراکی ها واکنش های حساسیتی بسیار شدید تجربه می کنند که این شرایط را «آنافیلاکسی» یا شوک آنافیلاکتیک می نامند. مواردی مثل بادام زمینی یا حلزون دریایی ممکن است چنین واکنش هایی ایجاد کنند.

اگر کودک شما بعد از خوردن چیزی دچار دشواری تنفس یا بلع شود، بهتر است بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

علائم مسمومیت آنافیلاکسی عبارتند از:

• درد قفسه سینه
• گیجی
• از حال رفتن و بیهوشی
• تنگی نفس، خس خس سینه
• تورم لب ها، زبان و گلو
• دشواری در بلع
• کبود شدن پوست
• ضربان نبض ضعیف

برای کودکانی که دچار واکنش های حساسیتی بسیار شدید می شوند، باید در تمام مواقع اپی نفرین (آدرنالین) تزریقی همراه داشته باشید تا اگر ناگهان دچار شرایط بحرانی شدند، بتوانید خودتان تزریق را انجام دهید.

این کودکان و والدین آنها هر دو باید تزریق این دارو را یاد بگیرند.  

حساسیت غذایی و عدم تحمل غذایی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

واکنش به یک ماده غذایی خاص، صرفاً به این معنا نیست که کودک شما دچار حساست غذایی است، بلکه ممکن است تنها دچار عدم تحمل غذایی باشد. تفاوت این دو مقوله در این است که واکنش سیستم ایمنی در آلرژی غذایی نقش دارد، اما عدم تحمل غذایی معمولا فقط مربوط به سیستم گوارش است.

انواع عدم تحمل غذایی در افراد، بسیار شایع تر از حساسیت های غذایی است.   

علاوه بر این، حساسیت های غذایی معمولا مقوله خطرناک تری هستند و کودک باید از خوردن غذاهایی که با آنها حساسیت دارد به طور کامل پرهیز کند، اما عدم تحمل غذایی غالباً مشکلی جدی به حساب نمی آید و فقط کافی است که در خوردن این موارد زیاده روی نشود یا به مقدار خیلی کم مصرف شوند.

نمونه های عدم تحمل غذایی، شامل موارد زیر هستند:

• عدم تحمل لاکتوز: زمانی که بدن کودک فاقد آنزیم مورد نیاز برای تجزیه قند موجود در شیر است، این مشکل به وجود می آید. عدم تحمل لاکتوز می تواند علائمی مثل نفخ، گاز معده و اسهال ایجاد کند.
• حساس بودن به گلوتن: این مشکل زمانی ایجاد می شود که بدن کودک نسبت به پروتئین خاصی که در غلاتی مثل گندم یافت می شود و گلوتن نام دارد، واکنش نشان می دهد. علائم این عارضه عبارتند از: سردرد، نفخ و مشکلات شکمی و گوارشی. اگرچه بیماری سلیاک که از وخیم ترین موارد حساسیت به گلوتن محسوب می شود، سیستم ایمنی را نیز درگیر می کند، اما علائم آن بیشتر متوجه روده هستند. بیماری سلیاک ممکن است بر روی دیگر سیستم های بدن نیز تاثیر بگذارد، اما باعث ایجاد آنافیلاکسی نخواهد شد.
• حساسیت نسبت به افزودنی های مواد غذایی: این مشکل زمانی ایجاد می شود که کودک نسبت به رنگ های خوراکی، مواد شیمیایی مثل سولفیت ها و دیگر افزودنی های موجود در برخی خوراکی های صنعتی حساسیت نشان می دهد. علائم این نوع حساسیت شامل بیرون ریختن پوست (بروز جوش و کهیر)، حالت تهوع و اسهال است.

در مواردی که کودک دچار بیماری آسم باشد و نسبت به سولفیت نیز حساس باشد، سولفیت ها می توانند باعث ایجاد حمله آسم ایجاد کنند.

از آنجا که علائم عدم تحمل غذایی شبیه به علائم حساسیت های غذایی می باشند، برای والدین دشوار است که تفاوت این دو را در کودک خود تشخیص دهند.

  با استفاده از جدول راهنمای زیر می توانید این موارد را از یکدیگر باز شناسید.

برای درمان حساسیت غذایی در کودکان چه باید کرد؟

اگر متوجه شدید که کودکتان دچار نوعی حساسیت غذایی است، می توانید به پزشک اطفال و یا یک پزشک متخصص حساسیت و آلرژی مراجعه کنید. در این موارد پزشک می تواند تشخیص دهد که کدام ماده غذایی باعث ایجاد حساسیت شده است و یک برنامه درمانی به شما ارائه می دهد. همچنین پزشک ممکن است برای رفع این مشکل دارویی مثل آنتی هیستامین تجویز کند.

مرجع

https://www.healthline.com/health/allergies/kids-food-allergies