سرطان چیست ؟

سرطان، اصطلاحی بسیار گسترده برای توصیف گروهی از بیماری ها است که در آنها تغییرات سلولی باعث رشد و تقسیم غیر قابل کنترل سلول‌ها می شوند.

برخی از انواع سرطان ها، موجب رشد سریع سلول ها می‌شوند، در حالی که در برخی دیگر، رشد و تقسیم سلول‌ها کندتر صورت می گیرد.

فرم و اشکال خاصی از سرطان ها، می توانند منجر به ایجاد تومور ‌شوند، در حالی که برخی دیگر مثل سرطان خون چنین نیستند.

اغلب سلول‌های بدن، دارای عملکرد مشخص و طول عمر ثابت هستند. مرگِ سلولی؛ هرچند که ممکن است ناخوشایند به نظر برسد، بخشی از یک پدیده طبیعی و مفید به نام خزان یاخته ای یا آپوپتوز (apoptosis) است.

سلول ها می میرند تا بدن بتواند آنها را با سلول های جدیدتر و دارای عملکرد بهتر جایگزین کند. اما سلول‌های سرطانی، فاقد مؤلفه‌هایی هستند که به آنها دستور توقف تقسیم و رشد دهد. بنابراین این سلول ها از بین نمی روند و به رشد خود ادامه می یابند.

در نتیجه، با استفاده از اکسیژن و مواد مغذی موجود برای تغذیه سلول‌های دیگر، در بدن تجمع یافته و تشکیل می شوند. سلول‌های سرطانی می‌توانند باعث ایجاد تومور و ضعف سیستم ایمنی بدن شده و تغییراتی ایجاد کنند که مانع از عملکرد منظم بدن می‌شوند.

سلول‌های سرطانی ممکن است در یک قسمت از بدن ظاهر شده و سپس از طریق غدد لنفاوی به سایر اندام ها انتشار یابند.

علت بروز سرطان

سرطان ها می توانند به دلایل متعدد ایجاد شوند که برخی از این علل قابل پیشگیری می باشند:

برای مثال؛ بر اساس مطالعات سال 2014، در ایالات متحده آمریکا، هر ساله چهارصد و هشتاد هزار نفر به دلیل کشیدن سیگار جان خود را از دست می دهند.

علاوه بر سیگار کشیدن، دیگر علل بروز سرطان ها عبارتند از:

مصرف زیاد الکل
داشتن اضافه وزن
عدم فعالیت و تحرک جسمانی
سوء تغذیه

دیگر علل بروز سرطان ها، قابل پیشگیری نیستند. در حال حاضر، سن مهم‌ترین ریسک فاکتور و عامل خطر غیرقابل پیشگیری محسوب می شود. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، 87 درصد از آمار سرطان ها در آمریکا، مربوط به افراد بالای 50 سال است.

آیا سرطان، یک بیماری ژنتیکی است؟

عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند در بروز سرطان ها نقش داشته باشند.

کد ژنتیکی افراد، به سلول‌های بدن دستور رشد و تقسیم یا از بین رفتن می دهد. تغییراتی که در ژن‌ها رخ می دهد، می‌تواند منجر به دستورالعمل‌های ناقص شده و در نتیجه ایجاد سرطان شود.

ژن‌ها همچنین در تولید پروتئین‌ سلولی نیز تأثیرگذار می باشند که این پروتئین ها حاوی بسیاری از دستورالعمل‌های رشد و تقسیم سلولی هستند.

بعضی از ژن‌ها پروتئین‌هایی را تغییر می‌دهند که معمولاً ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده را برعهده دارند. این امر نیز می‌تواند منجر به سرطان گردد.

والدینی که دارای این ژن‌ها باشند، می‌توانند دستورالعمل‌های تغییریافته را به فرزندان‌ خود انتقال دهند.

بعضی از تغییرات ژنتیکی بعد از تولد رخ می‌دهند و عواملی مثل سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض آفتاب نیز خطر بروز این تغییرات را بالا می برند.

در نهایت، ممکن است افراد مستعد ابتلا به نوع خاصی از سرطان باشند. همچنین در ایجاد 5 تا 10 درصد از سرطان ها نیز، جهش ژنتیکی نقش دارد.

درمان‌ سرطان

تحقیقات و بررسی های جدید، از تولید داروها و فناوری‌های درمانی نوین برای انواع سرطان ها خبر می دهد.

معمولاً پزشکان درمان را بر اساس نوع سرطان، مرحله‌ پیشرفت آن و شرایط سلامت عمومی بیمار تعیین می‌کنند.

موارد زیر از جمله روش های درمانی‌ رایج برای انواع سرطان ها هستند:

شیمی‌درمانی: هدف این درمان، از بین بردن سلول‌های سرطانی با استفاده از داروهایی است که سرعت رشد این سلول ها را به تاخیر می اندازند. داروهای شیمی درمانی، تومورها را نیز کوچک تر می کنند، اما عوارض جانبی این داروها را نیز باید در نظر گرفت.
هورمون‌درمانی: با استفاده از داروهایی که نحوه عملکرد برخی هورمون‌ها یا اختلال بدن در توانایی تولید آنها را تغییر می‌دهند. از آنجا که عملکرد هورمون ها در ایجاد سرطان هایی مثل پروستات یا سرطان پستان بسیار قابل توجه است، هورمون درمانی غالباً رویکردی بسیار رایج برای درمان این قبیل سرطان ها است.
ایمونوتراپی: با استفاده از داروها و روش‌های دیگر، هدف این نوع درمان تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به آن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی است.
پزشکی یا طب دقیق (Precision medicine): رویکردی جدید و در حال توسعه است که با استفاده از آزمایشات ژنتیکی، بهترین روش‌های درمانی مختصِ هر بیمار را برای او تعیین می کند.
رادیو تراپی یا پرتو درمانی: از اشعه با دوز بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می شود.
پیوند مغز استخوان: که می‌تواند به ویژه برای مبتلایان به سرطان‌های مرتبط با خون مانند لوسمی مفید باشد.
جراحی: اغلب برای کسی که تومور دارد، بخشی از یک برنامه‌ی درمانی است.
درمان‌ هدفمند: انجام عملکردهایی را در سلول‌های سرطانی برای جلوگیری از تکثیر آن‌ها شامل می‌شود.

معمولا پزشکان برای دستیابی به نتیجه مطلوب، از چندین روش درمانی به طور همزمان استفاده می کنند.

انواع سرطان

طبق آمار موسسه ملی سلامت، سرطان پستان و پس از آن نیز سرطان های ریه، پوست و پروستات رایج ترین نوع سرطان ها در ایالات متحده آمریکا شناخته شده اند.

هر ساله حدود چهل هزار نفر در اثر سرطان در این کشور مبتلا به یکی از انواع سرطان های زیر می شوند:

سرطان مثانه
سرطان روده کوچک و بزرگ (کلون و رکتوم)
سرطان اندومتریال (قشر رحم)
سرطان کلیه
سرطان خون یا لوسمی
سرطان کبد
سرطان پوست یا ملانوما
سرطان لنفوم غیر هاچکین (non-Hodgkin's lymphoma)
سرطان پانکراس (لوز المعده)
سرطان تیروئید

دیگر انواع سرطان ها چندان رایج نیستند. طبق گزارش موسسه ملی سلامت، حدود صد نوع سرطان دیگر نیز وجود دارند.

گسترش سرطان و رشد سلول های سرطانی

پزشکان، انواع سرطان ها را بر اساس موارد زیر دسته بندی می کنند:

محل ایجاد سرطان در بدن
بافت هایی که سلول های سرطانی در آنها ایجاد می شوند.

به عنوان مثال؛ سارکوم ها در استخون ها یا بافت نرم رشد می کنند، در حالی که کارسینوم ها در سلول هایی ایجاد می شوند که سطح داخلی یا خارجی بدن را تشکیل می دهند.

سرطان سلول پایه‌ای در پوست ایجاد می شود، اما آدنوکارسینوما می تواند در پستان ها تشکیل شود.

زمانی که سلول های سرطانی به دیگر قسمت های بدن منتشر می شوند، به این شرایط متاستاز (metastasis) گفته می شود.

برخی بیماران نیز ممکن است در آنِ واحد به بیش از یک نوع سرطان مبتلا باشند.

چشم انداز بیماری سرطان

پیشرفت های پزشکی در تشخیص سرطان ها، افزایش آگاهی از خطرات سیگار کشیدن و کاهش مصرف دخانیات، باعث کاهش سالیانه تشخیص سرطان و مرگ و میر ناشی از آن در افراد شده است.

به گفته انجمن سرطان آمریکا، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان بین سال های 1991 تا 2015، 36 درصد کاهش یافته است.

چشم انداز بیماری سرطان برای افراد مبتلا به آن، بسته به مواردی چون نوع سرطان، شدت آن و قسمتی از بدن که سرطان از آجا نشات گرفته است، متفاوت خواهد بود.