صحبت کردن با کودکان درباره ویروس کرونا

مقدمه

با گزارشاتی و آماری که این روزها در مورد تلفات ناشی از کرونا ویروس در سراسر جهان می شنویم و همچنین با ماهیت خطرناک و کشنده ای که این ویروس به صورت بالقوه دارد، طبیعی است که بسیاری از والدین دچار نگرانی هایی از بابت فرزندان و کودکان خود باشند.

اما از طرف دیگر، اخبار مربوط به کرونا، می تواند برای کودکان نیز دلهره آور باشد و شایعاتی که در این باره ممکن است توجه کودکان را به خود جلب کند، از آن هم  ترسناک تر است.

حال در این شرایط و اوضاع، والدین چگونه می توانند علاوه بر دادن آگاهی های لازم درباره این بیماری به کودکان، ترس آنها را نیز کنترل کنند؟

کارشناسان درباره رویارویی کودکان با موضوع ویروس کرونا و چگونگی مطرح کردن خطرات احتمالی این ویروس از سوی والدین به کودک، رویکرد خاصی دارند که در این مقاله به آن می پردازیم.

آیا لازم است درباره این موضوع با کودک خود گفتگو کنید؟

واضح و بدیهی است که اگر کودک ما در این باره دچار ترس و نگرانی شده است، باید برای ترس او کاری بکنیم و نمی توانید نسبت به این موضوع بی تفاوت باشیم.

اما اگر کودک شما چیزی از این موضوع به زبان نمی آورد و اظهار نگرانی نمی کند، آیا باز هم لازم است که خودتان موضوع کرونا را با او مطرح کنید؟

هالی ندیچ (Haley Neidich)، متخصص روان درمانی کودکان در این باره می گوید: والدین باید از این موضوع آگاه باشند که حتی در شرایطی که کودک ترس های خود را ابراز نمی کند، ممکن است با آنها دچار مشکل باشد.

به گفته این متخصص، احتمال این که کودکان بین خودشان و با یکدیگر در مورد ترس هایشان بحث کنند زیاد است و این که موضوعی را برای شما مطرح نمی کنند، به این معنا نیست که نگران آن نیستند.

هِدی مکبین (Heidi McBain)، درمانگر و مشاوره خانواده نیز می گوید: در مواردی که احساس می کنید دادن اطلاعات به کودک مهم و ضروری است، این کار را انجام دهید. یعنی در حالت ایده آل، بهتر است زمانی موضوع را برای او باز کنید که کودک با سوالاتی که در ذهن دارد به سراغ شما می آید.

مکبین می گوید: «زمانی که فرزند خردسال من درباره ویروس کرونا از من سوال کرد، مجبور بودم ابتدا خود اطلاعات کافی نسبت به این ویروس کسب کنم تا بتوانم در این باره به سوالات او پاسخ صحیح بدهم.»

قبل از مطرح کردن موضوع، درباره آن اطلاعات کافی داشته باشید.

قبل از گفتگو با کودک درباره چیزی که ممکن است در اخبار ببینند یا از همسن و سالان خود بشنوند، ابتدا باید مطمئن شوید که خودتان اطلاعات کافی و درک درستی از موضوع و خطرات احتمالی آن دارید.

اگر می خواهید به سوالات فرزندتان پاسخ صادقانه و صحیح بدهید، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، می تواند منبع خوبی برای کسب اطلاعات باشد.

دکتر تینا چوپرا (Teena Chopra)، متخصص پیشگیری از بیماری های مسری و عفونی در بیمارستان دانشگاه هارپر، در این باره می گوید: والدین باید کودکانشان را آگاه سازند که آن چه تا کنون در مورد این ویروس کشف شده است، این است که مانند سایر ویروس های تنفسی، می تواند باعث عفونت ریه و بیماری ذات الریه شود.

چوپرا اضافه می کند: والدین می توانند این ویروس را چیزی شبیه به آنفولانزا به کودکان خود معرفی کنند و بر روی موارد بهداشتی مثل شستن صحیح دست ها برای پیشگیری از آن تاکید کنند.  

به فرزند خود اطمینان دهید که بیشتر مردم تنها به یک بیماری خفیف مبتلا می‌شوند و در عرض چند هفته کاملا بهبود می‌یابند.

اگر آن‌ها نگران پدر بزرگ و مادر بزرگ و یا دیگران هستند، این موضوع را به عنوان نشانه‌ای از این که آن‌ها چقدر مراقب هستند و دوست دارند تایید کنید و بر روی پیام‌های مثبت در مورد مراقبت پزشکی و حمایت موجود تمرکز کنید. ​

آموزش نکات مفید و ضروری به کودک

برای مثال از این بحث به عنوان فرصتی برای کشف و یادگیری چیزهای جدید با هم استفاده کنید: این که چگونه ویروس‌ها ما را بیمار می‌کنند و بدن ما چطور با ویروس‌ها مبارزه می‌کند و علائم مختلف بیماری نشانه این است که بدن ما به کمک سیستم ایمنی تلاش می کند تا بهبود یابد.

به آنها نقش و روش‌هایی را بدهید که بتوانند از خود مراقبت کنند. این کار به آن‌ها احساس کنترل و مسئولیت می‌دهد. ​

نیازی نیست درباره جزئیات این بیماری با کودکان صحبت کنید یا در حضور آن‌ها از تعداد کشته شدگان و مبتلایان حرف بزنید.

سعی کنید به کودک درباره لزوم شستن دست ها بعد از توالت رفتن، قبل از غذا خوردن و هنگام برگشتن از مکان های عمومی، توضیح دهید و به آنها آموزش دهید که به صورت، دهان و بینی خود دست نزنند و از تماس دستانشان با سطوح آلوده نیز خودداری کنند.

سعی کنید در این شرایط، علاوه بر این که رفت و آمد کودک را کنترل می کنید، برای او در خانه سرگرمی ایجاد کنید، چراکه انجام فعالیت‌های لذت بخش، ذهن کودک را از ویروس کرونا و مسائل نگران کننده دور می‌کند.

نحوه گفتگو با کودک

والدین اغلب تصور می‌کنند که کودکشان نسبت به اتفاقات جهان بی‌توجه است و یا برای درک معنای آن زیادی کوچک است. ​

اما در واقع کودکان و به ویژه کودکان خردسال، به گونه‌ای به دنیا می اندیشند و آن را پردازش می‌کنند که می‌تواند آن‌ها را آسیب‌پذیرتر کند.

 مفاهیم زمان، مکان و فاصله برای کوکان مفاهیمی مبهم هستند. بنابراین کودک ممکن است هر نمونه خطر را یک تهدید جمعی به شمار آورد.

دکتر ندیچ خاطرنشان می کند که والدین باید به ترس های فرزندشان توجه کنند و این ترس ها را سرکوب نکنند. در واقع باید سعی کنید تمام توجه خود را به کودک بدهید و حرف ها و نگرانی های او را بشنوید، اجازه بدهید درباره ترس هایش با شما صحبت کند و هیجاناتش را بروز دهد. سپس به او اطمینان دهید که احساسات و افکارش را به خوبی درک می کنید.  

همچنین سعی کنید در زمان و مکان مناسب و با حوصله کافی، با کودک در این زمینه گفتگو کرده به او کمک کنید تا بتواند واقعیت را به جای شایعات بپذیرد. سعی کنید که لحن آرامش‌بخش و اطمینان‌بخشی داشته باشید. شما باید بتوانید منبعی مطمئن برای اطلاعات فرزندتان باشید. ​

​گاهی اوقات گپ زدن در کنار هم (‏هنگام نگاه کردن به چیزی با هم یا رانندگی)‏ می‌تواند بهتر از صحبت رو در رو عمل کند.

​همچنین با توجه به این که همه چیز ممکن است به هنگام شب برای کودک بزرگتر و دلهره‌آورتر به نظر برسد، سعی کنید این مکالمات را در ساعات روز از سر بگیرید. ​

البته این کار مستلزم آن است که ابتدا خودمان بتوانیم  بر ترس هایمان غلبه کنیم و نگرانی های بی مورد و وسواس گونه را کنار بگذاریم.  

مراقب ذهن و روان کودکان باشیم!

باید حواسمان باشد که ترس و نگرانی ما می تواند روی کودکانمان تاثیر گذاشته و آنها را نیز دچار اضطراب کند.

به گفته دکتر ندیچ، حتی اگر سعی کنید ترس اضطراب خود را کنترل کرده و در حضور کودک آن را بیان نکنید، باز هم کودکان این تشویش را احساس می کنند و اثرات بدی روی روان آنها خواهد داشت.

در شرایط فعلی و گسترش ویروس کرونا در کشور، ابتدا باید ترس والدین کنترل شود، چرا که برخی از والدین به گونه‌ای از شرایط فعلی می‌ترسند و اخبار را رصد می‌کنند و محوریت تمام گفت‌ و گوهایشان درباره کروناویروس است، که بی شک تأثیر منفی بر ذهن و روان کودک خواهد گذاشت.

به یاد داشته باشید که ترس از ابتلا به بیماری، می تواند بیشتر از خود بیماری تهدید کننده باشد.

به گفته متخصصان، کودکان به دلیل خیال‌پردازی فعالی که دارند، موضوعات را بیش از حد واقعی در نظر می‌گیرند و این موضوع باعث افزایش ترس، اضطراب و وسواس فکری و عملی در آن‌ها می‌شود.

تاحد امکان اخبار را در حضور کودکان دنبال نکنید. از سوی دیگر حفظ  نظم برنامه‌های روزمره کودک از جمله خواب، تغذیه و بازی بسیار مهم است.

بازی های فکری می تواند باعث حواس‌پرتی و مشغولیت ذهنی کودکان شود.

مراقب باشید که پیام های فضای مجازی را درباره کرونا با صدای بلند نخوانید و زیاد درباره این بیماری با یکدیگر در محیط خانوادگی گفتگو نکنید؛ چرا که در این وضعیت می تواند به طور ناخودآگاه در کودک استرس ایجاد کند.

چنان که می دانیم، استرس برای مغز و سیستم عصبی کودک بسیار زیان آور است و موجب مختل شدن ترشح هورمون های دوپامین و سروتونین می  گردد که ترس محیطی را به دنبال دارد.

کودکان ممکن است به روش‌های مختلفی نسبت به استرس واکنش نشان بدهند، مثلاً بیشتربه والدین بچسبند، مضطرب و گوشه‌گیرو یا عصبانی و آشفته شوند و حتی دچار شب ادراری شوند.

کودکانی که از اختلال وسواس فکری رنج می برند، ممکن است به کروناویروس به صورت وسواس گونه فکر می کنند. در این شرایط بهتر است که والدین حتما از یک مشاور و روانشناس کودک کمک بگیرند.

نکته پایانی

به یاد داشته باشید که این روزها فرصت خیلی خوبی است که در کنار خانواده و کودکان باشید، با کودک خود بازی کنید، با هم فیلم تماشا کنید، تکالیف مدرسه را مرور کنید و تفریحات مناسب و لذت‌بخشی در کنار هم داشته باشید، تا کودک خلأ پارک، سینما، مهد کودک یا مدرسه را احساس نکند.

توضیح سرکار خانم سارا شهرام درباره بهداشت روانی کودکان در مواجه با کرونا

بهداشت روانی کودکان در مواجه با کرونا

مرجع

https://www.healthline.com/health-news/how-to-talk-to-kids-about-the-coronavirus