تاثیرات ویروس کرونا بر ریه و سایر اندام های بدن

ویروس کرونا، با بدن ما چه می کند؟

هنوز بسیاری از چیزها را درباره ویروس کرونای جدید نمی دانیم. ویروسی که تا همین حالا هم 75 هزار نفر را در سرتاسر جهان به خود مبتلا کرده است و طبق آمار و گزارش های موجود، 2000 نفر نیز در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست داده اند.

اما نکته ای که تا کنون برای ما روشن است، این است که این بیماری در موارد حاد و شدید می تواند اثرات ویرانگری بر روی جسم انسان و نه فقط بر روی دستگاه تنفسی و ریه ها بگذارد.

تاثیر ویروس کووید 19 بر ریه ها

ویروس COVID-19 نیز مانند دیگر ویروس های خانواده کرونا مثل سارس، مِرس و سرماخوردگی های رایج، در درجه اول یک بیماری تنفسی است و ابتدا ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم اولیه این بیماری شامل تب، سرفه و تنگی نفس است که همگی این علائم 2 تا 14 روز بعد از مواجهه با ویروس، آشکار می شوند.

شدت این بیماری نیز چنان که می دانید از خفیف و بی علائم تا شدید و کشنده، متغیر است.

آمار گزارش شده از هفده هزار بیمار مبتلا به این ویروس در چین، نشان می دهد که این بیماری تقریبا در هشتاد و یک درصد از موارد، خفیف است و باقی موارد حاد و بحرانی هستند.

سالمندان و افرادی که دارای بیماری های زمینه ای هستند، بیشتر مستعد ابتلا به موارد حاد و شدید این ویروس هستند.

همچنین میزان تاثیر این ویروس بر روی ریه ها و دستگاه تنفسی نیز در افراد مختلف متغیر است.

برخی از افراد، علائم تنفسی جزئی دارند، در حالی که برخی دیگر به ذات الریه ای کشنده دچار می شوند و در این میان افرادی هم وجود دارند که گرفتار آسیب های شدید ریه خواهند شد.

به گفته دکتر لورا ایوانز (Dr. Laura E. Evans)؛ عضو انجمن مراقبت های بحرانی و مرکز پزشکی دانشگاه واشنگتن در سیاتل، «آنچه اغلب در بین گروه آخر از مبتلایان ویروس کرونا، یعنی افرادی که ابتلای حاد و شدید به این ویروس را تجربه می کنند، دیده می شود، شرایطی است که ما آن را سندرم دیسترس تنفسی حاد یا زجر تنفسی (ARDS) می نامیم.»  

سندرم ARDS، تنها با ابتلا به ویروس کرونا ایجاد نمی شود، بلکه شرایط دیگری مثل عفونت، تروما و سپسیس هم می تواند موجب بروز این شرایط شود.

این وضعیت موجب آسیب ریه ها شده و منجر به نشت مایعات از عروق خونی کوچک در ریه ها خواهد شد. تجمع مایع در کیسه‎های هوایی ریه یا آلوئول ها، انتقال اکسیژن را از هوا به خون، برای ریه ها دشوار می سازد.

 با وجود این که تا کنون اطلاعات کافی در مورد آسیب هایی که در اثر پیشروی این ویروس، به ریه وارد می شود وجود ندارد و اطلاعات موجود نیز در این زمینه محدود است، اما گزارش ها نشان می دهد که این عارضه بسیار شبیه آسیب های ناشی از ویروس های سارس و مرس است.

یکی از مطالعات اخیر که بر روی 138 بیمار  مبتلا صورت گرفته است، نشان می دهد که مشکلات تنفسی غالباً 5 روز بعد از ظهور علائم اولیه آشکار می شوند و سندرم حاد تنفسی (ARDS) نیز حدوداً 8 روز پس از علائم دیگر ظهور می کند.

درمان سندرم حاد تنفسی یا ARDS، شامل تزریق اکسیژن اضافی و تهویه مکانیکی است که با هدف جذب اکسیژن بیشتر به خون انجام می شود.

 به گفته دکتر ایوانز، درمان خاص و ویژه ای برای سندرم ARDS وجود ندارد و در این شرایط فقط باید به بهترین شکل ممکن از بیمار مراقبت شود تا سیستم ایمنی بدن بیمار بتواند برای شرایط دشوارتر آماده باشد.

 تاثیرات کروناویروس بر سایر اندام های بدن

 ویروس کرونا، معمولا در درجه اول ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. اما در نتیجه ی این بیماری اندام های دیگر نیز ممکن است آسیب ببینند.

در بیمارانی که به نوع شدیدتر این بیماری مبتلا می شوند، عملکرد سایر سیستم های بدن نیز دچار اختلال خواهد شد و به دنبال آن، هر گونه عفونت شدید ممکن است رخ دهد.

 آسیبی که به اندام های بدن وارد می شود، همیشه به طور مستقیم ناشی از عفونت نیست، اما می‌تواند ناشی از واکنش بدن نسبت به عفونت باشد.

تاثیر ویروس کرونا بر دستگاه گوارش: معده و روده ها

بعضی از مبتلایان به COVID-19، علائم گوارشی مثل اسهال و استفراغ را نیز گزارش کرده اند، اگرچه این علائم کمتر از علائم ریوی در مبتلایان به این ویروس دیده می شود.

با این که ویروس کرونا، خیلی راحت تر از این که معده و روده را تحت تاثیر قرار دهد، به ریه ها نفوذ می کند، اما گوارش نیز از آسیب این ویروس در امان نیست. 

گزارش هایی که پیش از اینها دریافت شده، نشان می دهد که ویروس های سارس و مرس هم گاهاً در بیوپسی های بافت روده و نمونه مدفوع یافت شده اند.

بنا بر دو مطالعه اخیر در این زمینه، می توان مثبت بودن ویروس کرونا را با نمونه مدفوع برخی از مبتلایان به این ویروس نیز نشان داد.

با این حال، محققان هنوز نمی دانند که آیا انتقال این ویروس از طریق مدفوع نیز امکان پذیر است یا نه.

 تاثیر ویروس کرونا بر قلب و عروق خونی

به گفته متخصصان، ویروس COVID-19 می تواند بر قلب و عروق خونی نیز تأثیر بگذارد. این عارضه می تواند باعث بی نظمی ضربان قلب شود یا با کاهش فشار خون، مانع از رسیدن خون کافی به بافت ها گردد.

البته تاکنون منابع کافی مبنی بر این که آیا این ویروس می تواند مستقیماً به قلب آسیب برساند یا نه، وجود ندارد.

تاثیر ویروس کرونا بر کبد و کلیه ها

زمانی که سلول های کبد دچار التهاب شوند یا آسیب ببینند، نسبت به مواقع عادی، آنزیم های بیشتری به جریان خون نشت می کند.

با وجود این که میزان زیاد آنزیم های کبد، همیشه علامت یک مشکل جدی نیست، اما این مورد در افراد مبتلا به سارس و ویروس کرونا هم وجود دارد.  

یکی از مطالعات اخیز نیز علائم آسیب کبدی را در فردی مبتلا به ویروس کرونا نشان داده است.

برخی از بیماران مبتلا به COVID-19 حاد که در بیمارستان بستری هستند، در این شرایط ممکن است دچار آسیب های کلیوی حاد شده یا حتی به پیوند کلیه نیاز پیدا کنند.

 دانشمندان در زمان شیوع ویروس سارس نیز، ویروس ایجاد کننده این بیماری را در لوله های کلیه پیدا کردند.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، شواهد اندکی نیز مبنی بر این که این ویروس مستقیماً باعث نارسایی کلیوی می شود نیز وجود دارد.

 به گفته دکتر جیمز چری (Dr. James Cherry)؛ یکی از محققان بخش کودکان در دانشکده پزشکی دیوید گیفن (David Geffen)، آسیب های کلیه در این شرایط می تواند به دلیل تغییراتی که عفونت کروناویروس به بار می آورد، اتفاق بیفتد.

او در این باره می گوید:«هنگامی که به بیماری ذات الریه مبتلا می شوید، اکسیژن کمتری در خونتان در گردش است و این امر خود می تواند باعث نارسایی کلیه شود.»

تاثیر ویروس کرونا بر سیستم ایمنی بدن

زمانی که عفونتی رخ می دهد، سیستم ایمنی بدن ما به ویروس یا باکتری های خارجی حمله می کند. این واکنش پاسخ سیستم ایمنی می تواند عفونت را از بین ببرد، اما گاهی اوقات نیز مشکلاتی در اندام های بدن ایجاد می کند.

پاسخ سیستم ایمنی، می تواند به شکل یک واکنش التهابی شدید بروز کند که گاهی اوقات «طوفان سیتوکین» نامیده می شود (cytokine storm). سلول های ایمنی بدن ما برای مقابله با عفونت، سیتوکین تولید می کنند اما آزاد شدن مقدار زیاد سیتوکین نیز می تواند مشکلاتی ایجاد کند.

طبق گفته دکتر ایوانز، بسیاری از آسیب هایی که در طول ابتلا به COVID-19 در بدن رخ می دهد، ناشی از چیزی است که آن را «سندرم عفونی» می نامیم و از واکنش های پیچیده سیستم ایمنی در بدن ناشی می شود.

خود عفونت (هر نوع عفونتی)، می تواند یک واکنش التهابی شدید در بدن ایجاد کند که بر عملکرد اندام ها و سیستم های مختلف تأثیر می گذارد.

نکته دیگری که در مورد سیستم ایمنی بدن باید به آن توجه داشت، این است که تا کنون تقریباً هیچ موردی از ابتلا به ویروس کرونا در کودکان زیر 9 سال گزارش نشده است.

در واقع دانشمندان مطمئن نیستند که آیا  کودکان خردسال اصلا به این ویروس آلوده نمی شوند یا علائم آنها به قدری خفیف است که ما متوجه آن نمی شویم.

البته در طول ابتلا به عفونت های دیگر مثل سرخک یا آبله مرغان نیز علائم کودکان بسیار خفیف تر از بزرگسالان است و متخصصان بر این باورند که این امر به دلیل پاسخ ایمنی سر راست در کودکان و پاسخ ایمنی افراطی در بزرگسالان است.

در واقع همین پاسخ ایمنی شدید و زیاد از حد است که باعث ایجاد برخی از آسیب های بدن طی ابتلا به عفونت می شود.

مرجع

Here’s What Happens to the Body After Contracting the Coronavirus