باید ها و نباید های روزه داری برای دیابتی ها

آیا بیماران دیابتی می توانند روزه بگیرند؟

ماه مبارک رمضان ماهی است که افراد با روزه گرفتن در مدت مشخص جسم و روح خود را هم زمان باهم پاکسازی می کنند. روزه داری برای روزه داران به خصوص افراد دارای دیابت ( مرض قند)، درصورتی که یک سری باید ها و نباید ها را جدی بگیرند فواید مهمی دارد. شما به کمک روزه داری می توانید مانع از افزایش چربی خون و فشار خون در بدنتان شوید. روزه گرفتن به مدت یک ماه می تواند برای سلامت بدنتان معجزه کند. از دیگر فواید روزه  برای روزه دارانمی توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سم زدایی بدن

• استراحت دستگاه گوارش

• بهبود بیماری های التهابی

• کاهش قند خون، تجزیه چربی و جلوگیری از چرب شدن کبد

• کاهش کلسترول

• افزایش طول عمر

• تقویت مغز

• افزایش مقاومت بدن در برابر استرس

• پیشگیری از سرطان

• بهبود سیستم ایمنی بدن

• بالا بردن هورمون های رشد

• کمک به کاهش وزن و پاکسازی

البته باید به این نکته هم اشاره کرد که روزه داری  درطولانی مدت برای بعضی از بیماران  مبتلا به بیماری های خاص ممکن است خطرناک باشد و نه تنها باعث سلامتی آنها نشود، بلکه به بدن آنها هم آسیب جدی وارد کند.یکی از این بیماری های خطرناک می تواند بیماری دیابت باشد که البته میزان خطر آن بستگی به شدت این بیماری  و نوع این بیماری که آیا دیابت نوع یک است و یا دیابت نوع دو دارد. فرد دیابتی که تصمیم به گرفتن روزه دارد باید قبل از روزه گرفتن با مراجعه به پزشک شرایط بدنی خود را ارزیابی کند. پزشک با توجه به شرایط بیمار رژیم غذایی و دارو تجویز کرده و ممکن است یک سری فعالیت های بدنی را نیز به بیمار توصیه کند. با رعایت باید ها و نباید های روزه داری

مزایا روزه داری برای بیماران دیابتی (مرض قند):

 افراد مبتلا به دیابت می توانند از مزایای روزه بهره مند شوند. از دیگر مزایای روزه داری برای دیابتی های مجاز به روزه گرفتن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش التهاب

• کاهش وزن

• کاهش سطح کلسترول

• کنترل بهتر گلوکز موجود در خون

• کاهش مقاومت نسبت به انسولین

کدام گروه از افراد مبتلا به دیابت میتوانند روزه بگیرند؟

با شروع ماه مبارک رمضان شاید برای دیابتی ها این سوال پیش بیاید که آیا من جز افراد مجاز به گرفتن روزه هستم و یابرعکس، آیا گرفتن روزه برای من ممنوع  و پر خطر است؟ در جواب این سوال باید در مرحله اول مشخص شود که شخص مبتلا به کدام نوع دیابت است

به طور کلی دیابت به دو نوع تقسیم می شود.

• دیابت نوع 1

• دیابت نوع 2

انواع دیابت و علائم آنها:

دیابت نوع 1 که مرض قندی مادر زادی محسوب می شود و بیشتر هم در کودکان دیده می شود به دیابت وابسته به انسولین معروف است. در بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 1 انسولین تولید نمی شود و این افراد ناچار به تزریق انسولین آن هم به سورت روزانه هستند. بیماران دیابتی نوع 1 ممکن است برای جبران کمبود انسولین در بدنشان چند نوبت انسولین در طول روز تزریق کنند. همانطور که از شرایط افراد مبتلا به دیابت نوع 1 مشخص است، قطعا روزه گرفتن برای آنها ممنوع است.

در دیابت نوع 2 که رایج ترین نوع دیابت است ممکن است نیازی به تزریق انسولین نباشد و یا اگر بیمار نیاز به انسولین دارد بر عکس مبتلایان به دیابت نوع 1 این تزریق روزانه نیست. متاسفانه افراد دیابت نوع 2 ممکن است با گذشت زمان و به دنبال آن فرسودگی پانکراس نیازمند تزریق روزانه انسولین باشند.

اگر جز آن دسته از افراد دیابتی نوع 2 هستید که نیازی به تزریق روزانه انسولین ندارید شاید بتوانید تحت نظر پزشک خود روزه بگیرید.

بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 گاهی بدون تزریق انسولین، بلکه فقط با مصرف دارو و رژیم غذایی می توانند قند خون خود را کنترل کنند. این به این معناست که این افراد دچار افت  ناگهانیقند خون در حین روزه داری نخواهند شد و زیر نظر پزشک خود می توانند روزه بگیرند. البته موضوع اصلی این است که افراد دارای دیابت اگر به واسطه روزه گرفتن بخواهند از زدن انسولین خودداری کنند ممکن است دچار افزایش قند خون شوند و یا اگر بخواهند انسولین را تزریق کرده و روزه هم بگیرند، این اقدام ممکن است باعث افت شدید قند خون آنها شود.

افزایش قند خون ناشی از تزریق نکردن انسولین باعث کمای هیپرگلیسمی و افت قند خون باعث کمای هیپوگلیسمی خواهد شد.

پزشکبرنامه مصرف دارو این دسته از دیابتی ها راطوری تنظیم میکند که بتوانند در وعده های سحر و افطار داروهای خود را مصرف کنند. پزشک مصرف قرص هایی که باعث ترشح انسولین می شوند را به بعد از وعده افطار موکول می کند.معمولا قرصهاي مصرفي صبح و ظهر در وعده ی افطار و قرص هاي مصرف شبانه را پيش از سحر استفاده مصرف می شوند.در طول ایام روزه داری بهتر است قند خون افراد دیابتی چک شود.

اگر افراد دیابتی با تایید پزشک قادر به گرفتن روزه باشند می توانند به واسطه گرفتن روزه وزن خود را نیز کاهش داده و این به این معناست که قند خون آنها بهتر قابل کنترل خواهد شد.

چه زمانی فرد دیابتی باید روزه ی خود را باز کند؟

داشتن دستگاه سنجش قند خون برای هر فرد دیابتی لازم است. در مدت روزه داری باید میزان قند خون خود را بررسی کنید. میزان قند خون شما نباید به زیر 70 برسد. میزان قند خون دریک فرد سالم در زمان ناشتا بودن زیر 100 است و بعد از خوردن غذا هم تا دو ساعت بیشتر از 140 نمی شود.  افراد دیابتی در حالت ناشتا باید میزان قند خون خود را بین 75 تا 130 و دو ساعت بعد از خوردن غذا این میزان را تا زیر180 حفظ کنند. چنانچه روزه دار دارای دیابت دچار تپش قلب، ضعف شدید، بیحالی و رنگ پریدگی شود حتما باید در آن لحظه قند خون خود را اندازه بگیرد و در صورتی که شاهد کاهش شدید قند خون بود روزه خود را باز کرده و برای حفظ روزه ی خود مقاومت نکند.

افت قند خون در بیماران دیابتی ممکن است باعث آسیب های جدی شود. آسیب هایی مانند تشنج و آسیب مغزی و در موارد افت فشار بسیار زیاد قند در بیماران ممکن است منجر به کما رفتن بیمار شود.

باید ها و نباید های افطار برای دیابتی ها:

• روزه خود را با مصرف مایعات گرم  مانند چای رقیق ، شیر و یا آب جوش باز کنید. بهتر است مایعات را با چند عدد خرما مصرف کنید. مصرف 1 الی 3 خرما برای شما مناسب است.
• حتی اگر شدیدا تشنه هستید افطار خود را با نوشیدن آب سرد آغاز نکنید. ورود آب سردبه معده ی خالی باعث مشکلات گوارشی خواهد شد.
• برای وعده افطار خود غذاهای سبک مثل نان های رژیمی با پنیر و یا شیر برنج و فرنی مصرف کنید . البته غذاهای آبکی مثل سوپ هم به آب رسانی به بدن شما کمک خواهد کرد.
• پرخوری نکنید و همیشه غذاها را به آرامی بجوید. دیابتی ها باید کم کم حجمی از غذا را وارد بدن خون کنند.
• از نوشیدن دوغ ها و آبمیوه های صنعتی و نوشابه و یا حتی قهوه در زمان افطار خودداری کنید.
• از افطار تا سحر مصرف مایعات خود را افزایش دهید.
• در وعده افطار در آبی که می نوشید چند قطره لیموی تازه بچکانید. لیمو باعث می شود بدن تحریک شده تا آب بیشتری بنوشد.
• استفاده از سبزیجات برای جبران کمبود آب در بدن توصیه می شود.

باید ها و نباید های وعده سحر برای دیابتی ها:

• وعده ی سحر را باید جدی بگیرید.
• یک فرد دیابتی باید در وعده ی سحر هم پر خوری نکند
• حجم وعده های غذایی خود را کاهش و در عوض تعداد وعده های غذایی خود را افزایش دهید.
• بجای مصرف قند و شکر و یا زولبیا و بامیه  از کشمش و خرما استفاده کنید.
• مصرف میوه ها و سبزیجات مخصوصا کاهو در وعده سحر باعث حفظ آب بدن شما در طول روزه خواهد شد.
• از میوه های خشک هم برای جلوگیری از یبوست استفاده کنید.
• مصرف نان و غلات سبوس دار و حبوبات به دلیل دیر هضم بودن آنها برای وعده سحر مناسب است

خطرات روزه داری برای افراد دیابتی:

همانطور که اشاره کردیم روزه داری برای بیماران دیابتی فواید زیادی دارد. روزه برای بیمار دیابتی که نتواند باید و نباید های نربوطه را جدی بگیرد می تواند خطرساز باشد . هیپوگلیسمی یا کاهش شدید قند خون، هایپرگلیسمی یا افزایش شدید قند خون، احساس خواب آلودگی و سرگیجه ها از عوارض احتمالی روزه گرفتن برای فرد مبتلا به دیابت است

هشدار برای بیماران دیابتی روزه دار:

نخوردن غذا و مایعات شما را دچار سردرد و کم آبی بدن می کند. اگر چند روز پشت سرهم روزه بگیرید ممکن است بدن شما با کمبود مواد مغذی روبرو شود و در این صورت نیاز به مصرف مکمل ها دارید. یک فرد دیابتی نمی تواند در وعده افطار پرخوری کند. یکی از خطرناکترین عوارض روزه داری برای یک فرد دارای مرض قند، کتواسیدوز دیابتی است. هرگاه بدن برای سوخت و ساز خود به جای استفاده از گلوکز از چربی های بدن استفاده کند کتواسیدوز دیابتی رخ می دهد. چربی سوزی با تولید مواد کتونی و ورود آن به خون همراه است. اگر میزان آن در خون از حد مجاز بیشتر شود ممکن است سبب اغما و یا مرگ بیمار شود. برای جلوگیری از وقوع هر مشکلی برای سلامت خود بهتر است روزه گرفتن را تحت نظر پزشک خود انجام دهید

در صورتی که در این زمینه سوال دارید می توانید از خدمات مشاوره آنلاین با پزشک مربوطه استفاده کنید

پادکست تمام آنچه که باید در مورد دیابت و روزه داری بدانیم