کاشت مو در زنان و مردان: فواید و عوارض آن

ریزش موها باعث به وجود آمدن شرایط استرس زا می شود که درصد زیادی از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد، 85 درصد از مردان و 40 درصد از خانم ها درگیر این مشکل هستند و شیوع آن با افزایش سن در هر دو جنس بالا می رود. با وجود این که برای ریزش مو علت های زیادی وجود دارد، بیشترین عامل آن آلوپسی ( ریزش مو) آندروژنیک می باشد

 الگوی ریزش مو حساس به آندروژن هم در خانم ها و هم در آقایان تاثیر گذار است. البته روش های درمانی غیر جراحی وجود دارد که جلوی پیشرفت آلوپسی آندروژنیک را می گیرد و حتی به رشد موهای جدید هم کمک می کند مثلا استفاده از ماینوکسیدیل، فیناستراید، دوتاستراید، لیزر درمانی با قدرت پایین، پلاسما تراپی، آدنوزین و کتوکونازول، در کنار این درمان ها تکنیک های پیشرفته تری در کاشت مو به وجود آمده که آن را به روشی مؤثر  ایمن و قابل اطمینان برای بیماران دچار ریزش مو آندروژنیک جهت به دست آوردن ظاهری جوان و طبیعی در موها تبدیل کرده است

آناتومی و فیزیولوژی مو:

دانستن آناتومی و فیزیولوژی مو و سیکل مو جهت افزایش کیفیت نتیجه کاشت مو بسیار مهم می باشد. عناصر کلیدی در  بازسازی مو ها شامل موارد زیر می شوند:

• فولیکول های مو: از یک ساقه مو، دو غلاف داخلی و خارجی در اطراف آن و پیاز زایا تشکیل شده است. فولیکول به سه قسمت تقسیم می شود: اینفاندیبولوم ( از سطح پوست تا داکت غدد سباسه)، ایسموس (از داکت غدد سباسه تا ماهیچه های راست کننده مو) و بخش تحتانی ( از ماهیچه های راست کننده مو تا پایه ماتریکس مو)
• بولب یا پیاز مو: عمقی ترین قسمت فولیکول مو که شامل ماتریکس مو ( سازنده ساقه مو)، پاپیلاهای درم ( جهت تنظیم رشد) و ملانوسیت ها ( سلول های تولید کننده رنگ مو) می باشد
• موهای ترمینال: موهای ضخیم و پررنگی که در قسمت بالایی جمجمه، ریش، زیر بغل ها و ناحیه پوبیک وجود دارند و وابسته به اندروژن هستند. مو ها در سایر قسمت های بدن از جمله نواحی پریتال و اکسیپیتال جمجمه غیر وابسته به آندروژن هستند
• موهای ولوس: مو های ظریف، کوتاه و غیر پیگمانته که در بیشتر قسمت های بدن بالغین وجود دارند
• واحد فولیکولار: از چندین مو ترمینال (معمولا 1 تا 4)، یک غده سباسه و داکت و ماهیچه راست کننده مو تشکیل شده است. نوار کلاژنی که اطراف واحد فولیکول را در بر گرفته پری فولیکولوم نام دارد

سیکل رشد مو در سر:

• آناژن: 2 تا 6 سال فاز فعال رشد فولیکول مو. تقریبا 90 تا 95 درصد از موهای سر در فاز آناژن قرار دارند
• کاتاژن: این فاز 2 تا 3 هفته طول می کشد و فولیکول ها به صورت حاد پسرفت می کنند. کمتر از یک درصد مو های سر در این فاز قرار می گیرند
• تلوژن: 2 تا 3 ماه فاز استراحت فولیکول های مو می باشد که تمام فعالیت ها در آن متوقف می شود. تقریبا 5 تا 10 درصد مو ها در این فاز قرار می گیرند
• اگزوژن: ریزش مو روزانه که 25 تا 100 مو در فاز تلوژن دچار ریزش می شوند و توسط مو های جدید جایگزین می شوند

ریزش مو آندروژنیک:

شایع ترین ترین علت ریزش مو تاثیرات آندروژنیک تستسترون و دی هیدروتستسترون هستند که در چرخه رشد مو اختلال ایجاد می کنند ( نسبت فاز آناژن به تلوژن کاهش پیدا می کند). مشخصه ی اصلی ریزش مو آندروژنیک باریک شدن و جایگزینی مو های ترمینال با مو های ولوس می باشد

بخش اهدا کننده مو:

مو های ترمینال در نواحی غیر وابسته به آندروژن برای ایمپلنت شدن مناسب هستند. ناحیه ایمن برای برداشتن مو ها در ناحیه مید اکسیپیتال بین برامدگی بالایی و پایینی اکسیپیتال می باشد. به صورت نرمال 65 تا 85 واحد فولیکولی در هر سانتی متر مربع در ناحیه قابل برداشت وجود دارد. باید توجه شود که مو ها در قسمت تحتانی نرم تر و در قسمت فوقانی زبر تر هستند. برداشتن بیشتر از 15 تا 20 واحد فولیکولی در هر سانتی متر مربع توصیه نمی شود چون باعث کاهش تراکم ناحیه اهدا کننده می شود

اندیکاسیون انجام کاشت مو:

کاندیدای مناسب کاشت مو با بررسی موارد زیر انتخاب می شوند:

• تشخیص: خوش بختانه تشخیص دادن ریزش مو آندروژنیک بر اساس الگوی ریزش مو( نوروود در مردان و لودویگ در زنان)، ریز و بی رنگ شدن موها و عدم وجود التهاب کلینیکی آسان است. اگر این مشخصات وجود نداشته باشند، بررسی های بیشتر مثل آزمایش ها ممکن است انجام شوند
• سن: کاشت مو در سن بالای 25 سال انجام می شود به این دلیل که ریزش مو در بالا تر از این سن کاهش می یابد و همین طور انتظارات از نتیجه این عمل در سنین پایین تر غیر واقعی می باشد
• کالیبر مو: از دید ریاضی، بیمارانی که موهای با غلاف ضخیم تر دارند بعد از کاشت مو کاور و نتیجه زیبایی بهتری نسبت به بیماران با موهای نازک دارند
• دانسیته مو های اهدایی: بیمارانی که ناحیه برداشت مو در آن ها بیشتر از 80 فولیکول در هر سانتی متر مربع دارد کاندید های بهتری هستند و بیماران با دانسیته کمتر از 40 فولیکول در هر سانتی متر مربع نتیجه ضعیف تری خواهند گرفت
• درجه و الگوی کم مویی: بیمارانی که کم مویی در ناحیه فرونتال دارند بیشترین نتیجه را در کاشت مو خواهند گرفت و بنابر این کاندیداهای مناسبی هستند
• رنگ مو: افراد با رنگ پوست روشن یا بیماران با مو های روشن مثلا افراد بلوند یا با موی قرمز نسبت به بیماران با موهای تیره از کاشت مو نتیجه بهتری می گیرند. اما تکنیک های مناسب و جدید مشکلات کاشت مو های تیره را کاهش داده است
• انتظارات بیمار: بیماران واقع گرایی که سابقه جواب گرفتن از داروها و درمان های ضد ریزش مو مثل ماینوکسیدیل و فیناستراید و پلاسما درمانی داشته اند، جهت انجام کاشت مو بسیار ایده آل هستند، بیمار باید بداند که بعد از انجام کاشت درمان محافظه کارانه جهت تحکیم استحکام و داشتن ظاهر طبیعی موها باید ادامه پیدا کند. در آخر، ممکن است برای رسیدن به نتیجه دلخواه به چند جلسه کاشت مو نیاز باشد

دو نوع تکنیک کاشت مو غالب شامل پیوند واحد فولیکول( FUT) و استخراج واحد فولیکول ( FUE) وجود دارد. اخیرا FUE به علت فواید بیشتر نسبت به FUT روش رایج تری محسوب می شود. این فواید شامل موارد زیر می شود:

• تعداد بیشتری گرفت قابل برداشت است
• دانسیته و شل بودن ناحیه اهدا کننده عامل بازدارنده نیستند
• درد بعد از کاشت مو کمتر  می باشد
• زمان ترمیم بعد از کاشت مو کوتاه تر می باشد
• جراح می تواند فولیکول ها با سایز خاص یا موهای با ضخامت و رنگ خاصی را جهت پیوند انتخاب کند.
• جراح می تواند در صورت نیاز از ناحیه ای غیر از ناحیه معمول که جهت پیوند استفاده می شود، استفاده کند مثلا ناحیه پریتال، قفسه سینه، ریش و ...

در مقابل ممکن است FUT به FUE ترجیح داده شود:

• زمان عمل کوتاه تر: با این که زمان در FUE طولانی تر است اما به علت تکنیک های بهتری که در FUE نسبت به روش های دستی در FUT استفاده می شود ( مثلا تجهیزات مکانیکی اتوماتیک و تکنولوژی رباتیک) باز هم باعث برتری روش FUE می شود.
• کمتر بودن میزان برش فولیکول ها

با این وجود همچنان درباره این که کدام روش ارجح می باشد اختلاف نظر وجود دارد. اما پزشکان معتقد هستند انتخاب روش کاشت مو به فاکتور های مختلفی بستگی دارد که در بالا تر به بعضی از آن ها اشاره شد. در مجموع هر دو روش FUT و FUE تکنیک های قدرتمندی در صنعت زیبایی مو ها می باشند

کنتراندیکاسیون های کاشت مو:

در زمان مشاوره های قبل از کاشت مو وظیفه پزشک این است که افرادی که برای انجام این عمل مناسب نیستند را با توجه به موارد زیر شناسایی کند:

• سابقه ریزش مو: علائم همراه ( تب، خارش، قرمزی، راش و پوسته ریزی) نشان دهنده یک شرایط التهابی مثل ریزش مو فیبروزه فرونتال یا لیکن پلان و یا آسیب به موها مثل تراشیدن بیش از حد مو ها یا خراشیدگی پوست سر هستند
• سابقه پزشکی: بیماری های پوستی مانند ویتیلیگو ( پیسی) و پمفیگوس، بیماری های تیروئید، دیابت شیرین، سندروم متابولیک، بیماری های خود ایمنی مثل لوپوس و سارکوئیدوز و اسکلرودرما، عفونت های سیستمیک مانند ایدز و سل و سفلیس، عفونت های موضعی مثل قارچ سر و فولیکولیت استافیلوکوکال، سو تغذیه و یا کمبود ویتامین ها و مواد معدنی ( آهن)، زایمان اخیر، سابقه تشکیل اسکار در محل، شیمی درمانی و یا رادیوتراپی می توانند روی رشد مو ها تاثیر بگذارند
• دارو ها: داروهای مختلفی ممکن است روی رشد موها مؤثر باشند مثلا پروپرانولول، کومادین و آمفتامین ها. بعلاوه مصرف داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد باید جهت کاهش خطر خون ریزی ها متوقف شوند.
• سابقه روانی: استرس، اضطراب، اختلالات خوردن، تریکوتیلومانیا ( کندن مو های سر یا ابرو یا مژه ها در پاسخ با استرس های بیرونی)، ضربه های روحی و اختلال بد شکل بینی بدن؛ از انجام هر عمل جراحی زیبایی در این افراد به علت درصد پایین رضایت و غیر واقع بین بودن باید خود داری کرد
• معاینه فیزیکی: از دست دادن مو موضعی، وجود اسکار و زخم و التهاب علتی غیر از ریزش مو آندروژنیک را مطرح می کند. بعلاوه تست کشیدن مو مثبت ( که در ریزش مو آندروژنیک منفی است) یک تشخیص دیگر را مطرح می کند
• برای رد کردن احتمال التهاب با عفونت که باعث ریزش مو می شوند، ممکن است از پوست سر نمونه برداری انجام شود. بررسی هورمون ها هم می تواند در نظر گرفته شود مخصوصا در خانم ها اگر به هایپرآندروژنمیا مشکوک باشیم ( وجود آکنه و پر مویی)

بر طبق یافته های فیزیکی پزشک باید بیمار را به متخصص مناسب جهت اقدامات مؤثر در درمان ارجاع بدهد

به صورت خلاصه شرایط نامناسب جهت کاشت مو شامل موارد زیر می شود:

• انتظارات غیر واقعی
• بیماری های روحی
• کم پشت بودن ناحیه اهدا کننده
• الگوی ریزش مو غیر طبیعی
• مو های شکننده
• ریزش شدید مو
• التهاب پوست سر
• اسکار و زخم غیر قابل توضیح
• خارش و سوزش و درد پوست سر

تکنیک های کاشت مو:

در حالی که روش های بسیار زیادی برای درمان ریزش مو آندروژنیک از قدیم استفاده می شده، دو روش FUT و FUE بیشتر مورد استفاده هستند

FUT :

• بیمار در وضعیت دمر می خوابد
• مو های ناحیه برداشت مو تا 2 میلی متر اصلاح می شوند
• ناحیه مورد نظر علامت گذاری می شود و یک بی حس کننده موضعی به پوست تزریق می شود. جهت افزایش بی حسی، هموستاز و کشش پوست ممکن است یک محلول آماس دهنده هم تزریق شود
• یک برش اریب موازی با فولیکول های موجود در بافت زیر پوستی با عمق تقریبی 4 تا 5 میلی متر زده می شود
• ناحیه پیوند با برداشتن چربی اضافه زیر پوستی آماده می شود با این احتیاط که به قطر 2 میلی متر از چربی اطراف واحد فولیکول جهت جلوگیری از آسیب فولیکول حفظ شود
• سپس ناحیه به وسیله تکنیسین و با درشت نمایی برش های عمودی به قطر یک واحد فولیکولی زده می شود
• واحد های فولیکولی به سرعت در سالین سرد قرار می گیرند. واحد های فولیک.لی به سرعت مستعد خراب شدن هستند و در این صورت پیوند امکان پذیر نیست
• ناحیه اهدا کننده توسط بخیه بسته می شود
• بیمار به حالت نشسته در می آید تا فرایند کاشت گرافت ها انجام شوند

FUE :

• ناحیه اهدا کننده تا 2 میلی متر اصلاح می شوند تا زاویه فولیکول ها قابل دیدن شوند
• قرار گیری بیمار به صورت وضعیت دمر می باشد تا عملیات برداشت گرافت انجام شود
• بی حس کننده و مواد آماس زا در ناحیه تزریق می شوند
• اگر FUE به صورت دستی در حال انجام باشد یک پانچ تیز با دیامتر 0.8 تا1.2 میلی متر در مرکز فولیکول مو قرار می گیرد و جهت جلوگیری از برش عرضی حرکات نوسانی با عمق 4 میلی متر دارند
• واحد های فولیکول با استفاده از فورسپس های خاصی خارج می شوند و بلافاصله در قسمت گیرنده پیوند قرار می گیرند یا در داخل سالین سرد قرار داده می شوند

عوارض:

به صورت عمومی عوارض بعد از عمل پیوند مو به علت جریان خون زیاد پوست سر و ترمیم بسیار سریع به علت همین جریان بالای خون بسیار نادر هستند و درصد عفونت هم بسیار پایین می آید. با این وجود عوارض بالقوه شامل موارد زیر می شوند:

• تورم (5 درصد)
• خون ریزی ( 0.5 درصد)
• فولیکولیت ( التهاب فولیکول مو)
• بی حسی پوست سر: ممکن است به صورت گذرا باشد و به ندرت دائمی
• تلوژن افولویوم: یک عارضه نا شایع اما نگران کننده که با ریزش مو های اصلی ناحیه اهدا کننده یا پذیرنده همراهی دارد. این ریزش ناگهانی می تواند در نتیجه استرس و تروماههای کوچک که در طی کاشت مو ایجاد شده اند باشد و گذراست. به بیماران باید اطمینان داده شود که اکثر موهای ریخته شده طی 3 تا 4 ماه مجدد می رویند
• کیست های اپیدرم و موهای درون روییده: این پروسه با این که خود محدود شونده می باشد گاهی ممکن است باعث التهاب گسترده شود که و تمام گرافت را تحت تاثیر قرار دهد. آزاد کردن مو های گیر افتاده می تواند از این مشکل جلوگیری کند
• عفونت: با توجه به گردش خون زیاد پوست سر احتمال عفونت در کمتر از 1 درصد بیماران وجود دارد. درمان شامل کمپرس گرم، دو بار در روز شستشو با شامپو و آنتی بیوتیک می باشد

کاشت مو یک راه حل بسیار عالی برای به دست آوردن مجدد ظاهری جوان برای مبتلایان به ریزش مو آندروژنیک می باشد و بعد از انجام کاشت گرافت ها همان طور که در بالا تر توضیح داده شد ادامه مراقبت ها و درمان بهترین نیجه را به بیمار ارائه می دهد