سندرم تخمدان پُلی کیستیک (PCOS)

PCOS چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یاPCOS ، نوعی اختلال هورمونی است که میلیون ها زن را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این اختلال را گاه با نام سندرم «استین-لونتال» نیز می شناسند.

بدن همه ما، برای داشتن عملکرد درست و مناسب، نیازمند هر دو هورمون «مردانه» و «زنانه» است. اما در زنان مبتلا بهPCOS ، سطح هورمون های مردانه بیش از حد نرمال است.

این مسئله مشکلاتی برای تخمدان ها به وجود می آورد. از جمله این مشکلات قاعدگی های نامنظم، عدم وجود دوره های قاعدگی و یا ایجاد تعداد بسیار زیادی کیست‌های کوچک در یک ردیف، بر روی سطح تخمدان است که شبیه به یک رشته مروارید می باشند.

PCOS یا سندرم تخمدان پُلی کیستیک، همچنین می تواند یکی از علل شایع  ناباروری باشد.

اگرچه این شرایط به طور کامل و قطعی قابل درمان نیست، اما علائم و شدت آن را می توان کنترل کرد.

سایر علائم و نشانه ها

در صورت ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، ممکن است شرایط زیر را داشته باشید:

• مستعد افزایش وزن و به ویژه چربی شکم و پهلو باشید که اغلب خلاص شدن از این چربی ها بسیار سخت و دشوار است.
• معمولا گرفتار موهای زائد درشت هستید.
• ممکن است دچار آکنه یا لکه های تیره رنگ پوستی باشید.
• همچنین دردهای لگن و افسردگی نیز از دیگر علائم احتمالی هستند.

علت ایجاد تخمدان پلی کیستیک

پزشکان علت دقیق ایجاد این سندرم را نمی دانند، اما برخی از محققان بر این باورند که سطح بالای انسولین خون، یک از علل اصلی  ایجاد این بیماری است. بنابراین اگر اضافه وزن دارید، احتمال ابتلا به این سندرم در شما افزایش می یابد.

به علاوه، ژن ها نیز به طور قطع در ایجاد این شرایط نقش دارند. بنابراین اگر مادر یا خواهر شما به این سندرم دچار بوده‌اند، شانس ابتلا به آن در شما نیز افزایش می یابد.  

سندرم تخمدان پلی کیستیک، در بسیاری از زنان در سنین 20 تا 40 سالگی تشخیص داده می شود، اما در عین حال این مشکل حتی ممکن است در دختران یازده ساله که دوره های قاعدگی هنوز در آنها اتفاق نیفتاده است، نیز بروز کند.

تشخیص بیماری

برای تشخیص این سندرم، باید حداقل دو تا از علائم زیر را داشته باشید:

• دوره های قاعدگی نامنظم و یا نداشتن قاعدگی بدون دلیل
• عادت ماهیانه و یا عدم وقوع عادت ماهیانه (توقف بدون علت)
• بالا بودن سطح برخی هورمون های خاص در بدن
• وجود بیش از 12 کیست در تخمدان ها

 پزشکان معمولا برای تشخیص این بیماری، به معاینه فیزیکی و بررسی تخمدان ها می پردازند و سوالاتی در مورد سابقه خانوادگی بیمار از او می پرسند. علاوه بر این، معمولا یک آزمایش خون نیز تجویز می شود.

همچنین رد کردنِ احتمال بیماری های دیگر مثل مشکلات تیروئید نیز به تشخیص این شرایط کمک می کند.

درمان بیماری

پزشک ممکن است قرص های جلوگیری از بارداری را برای تنظیم دوره های قاعدگی و یا سایر داروهای هورمونی را برای  شروع قاعدگی (در صورت تأخیر یا توقف قاعدگی) تجویز نماید.

متفورمین که در اصل داروی کنترل دیابت است و همچنین قرص های اسپیرونولاکتون نیز می توانند سطح هورمون های مردانه را کاهش دهند.

برای رهایی از شر موهای زائد نیز در مراحل بعدی می توانید از لیزر درمانی یا کرم های موبَر و یا روش های دیگر استفاده کنید.

درمان های طبیعی

کاهش وزن یکی از بهترین اقداماتی است که برای رفع این مشکل می توانید انجام دهید. با ورزش و کاهش وزن می توانید دوره های قاعدگی تان را منظم کرده و موهای زائد و افسردگی را نیز از بین ببرید.

تغذیه مناسب نیز در این مورد اهمیت بسیار دارد. سعی کنید مانند یک فرد دیابتی، به غذاهایی که می خورید و تاثیر آن بر میزان انسولین و سطح قند خونتان حتما توجه کنید.

فعالیت و به خصوص ورزش هایی که پمپاژ قلب (جریان گردش خون) را افزایش می دهند و همچنین دمبل زدن و ورزش های قدرتی که در تقویت عضلات موثر هستند نیز می توانند در کنترل وزن، استرس و هیجانات به شما کمک کنند.

در نهایت اگر سیگاری هستید، سعی کنید سیگار را نیز ترک کنید.

درمان ناباروری

مطالعات بر روی زنان دارای این سندرم، نشان می دهد بیشتر افرادی که بیش از 5 درصد از وزن خود را کاهش داده بودند، یا باردار شده اند و یا دوره های قاعدگی منظم پیدا کرده اند.

معمول ترین داروی مورد استفاده برای ناباروری های ناشی از تخمدان پلی کیستیک، کلومیفن (clomiphene) است که باعث آزاد سازی تخمک های بالغ می شود.

بسته به شرایط بیمار، پزشک ممکن است داروهای دیگر و یا لقاح آزمایشگاهی را نیز در این موارد پیشنهاد دهد.

دوران بارداری

مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک، لازم است که در دوران بارداری نیز به لحاظ علائم دیابت حاملگی، فشار خون بالا و زایمان زودرس نیز تحت نظارت و کنترل پزشک باشند تا دچار مشکل نشوند.

تحقیقات جدید نشان می دهد که مصرف داروی متفورمین به جلوگیری از عوارض مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک در طی بارداری کمک می کند.

به علاوه نوزادانی که از مادران مبتلا به PCOS متولد می شوند، ممکن است مدت زمان بیشتری نیازمند مراقبت های ویژه باشند.

خطرات مرتبط با سلامت

اگر مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هستید، بهتر است برای انجام معاینات دوره ای، به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. چرا که در این شرایط، خطر بروز موارد زیر بیشتر است:

• کلسترول بالا، که ممکن است به بیماری های قلبی از جمله فشار خون بالا و حمله قلبی منجر شود.
• مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲
• چاقی مفرط
• آپنه خواب (تنگی نفس ناگهانی به هنگام خواب)
• اختلالات خلقی مثل افسردگی و اختلال دوقطبی
• سرطان اندومتر (لایه داخلی رحم)، به ویژه در سنین بالاتر

مرجع

https://www.webmd.com/women/ss/slideshow-pcos-overview