افسردگی پس از زایمان

افسـردگی پس از زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان یک بیماری قابل درمان است که حدود ۱۱ درصد زنان را پس از زایمان تحت تاثیر قرار می دهد این وضعیت ممکن است پس از چند هفته یا یکسال بعد از زایمان در فرد بروز کند اما معمولا در سه ماهه اول پس از زایمان شایع تر است تشخیص افسردگی پس از زایمان کمی دشوار است زیرا تغییر خلق وخو و نیز سایر نشانه های آن شبیه گرفتگی خلق پس از زایمان baby blues می باشد گرفتگی خلق وضعیتی موقتی است که بیش از ۸۰ درصد مادران پس از زایمان به آن دچار می شوند

علائم: گرفتگی خُلق

بیش از قبل احساساتی شدنِ مادر پس از زایمان غالبا یک پدیده نرمال و عادی است تغییرات هورمونی، کمبود خواب و تنظیم برنامه زندگی با نوزاد تازه تولد یافته، به خودی خود شرایطی طاقت فرسا است اما اگر غم و اندوه، احساس گناه و ناامیدی بیش از چند هفته طول بکشد، می تواند نشانه افسردگی پس از زایمان باشد همچنین برخی زنان گزارش می کنند که هیچگونه احساس شادی و لذتی نسبت به تولد نوزاد خود ندارند و یا دیگر حس خاصی نسبت به موضوعاتی که قبلا از آن لذت می برده اند، در آنان وجود ندارد

علائم: مشکلات خواب

رتق و فتق و رسیدگی به نوزادی که تازه تولد یافته، می تواند موقعیتی سخت و دشوار برای هر مادری باشد این شرایط ممکن است برنامه خواب فرد را بر هم زند و در آن اختلال ایجاد کند، چرا که تا مدتی خوابیدن برای مادر به راحتی امکان پذیر نیست و یا از سوی دیگر او ممکن است گاهی بیش از حد معمول بخوابد این چرخه معیوب خواب بی کیفیت یا ناکافی می تواند خود منجر به افسردگی شود همچنین افسردگی نیز موجب اختلال در خواب می شود

علائم: تغییرات اشتها

یکی از علائم رایج افسردگی، کمتر یا بیشتر از حد معمول غذا خوردن است در حالی که برخی از زنان به هنگام افسردگی برای رسیدن به آرامش به غذا خوردن روی می آورند، بعضی دیگر ممکن است در این وضعیت اشتهای خود را از دست بدهند در زمان شیردهی تغذیه مناسب و مصرف مواد مغذی بسیار اهمیت دارد همچنین شیر دادن به نوزاد، باعث می شود مادر بیش از قبل و زود به زود گرسنه شود که این امری طبیعی است با این حال اگر احساس تغییرات شدید در اشتهای خود دارید و همزمان احساس ناامیدی و اندوه مفرط را تجربه می کنید، با پزشک خود در این زمینه گفتگو کنید

علائم: اضطراب

نمی توان گفت تمام افرادی که دچار افسردگی پس از زایمان می شوند اضطراب را نیز تجربه می کنند، اما برخی از آنان گاه به آن دچار می شوند فرد ممکن است عصبی، بی قرار یا پر از احساس هراس باشد برخی از مادران نگرانی های شدیدی در مورد سلامت و ایمنی فرزند خود دارند اگر به طرز افراط آمیز نگران مراقبت از نوزاد خود هستید و یا استرس های اخیر موجب اختلال در امور روزمره شما شده است، این شرایط می تواند علامتی از افسردگی بعد از زایمان باشد

علائم: تغییرات مکرر خلق و خو گاه خلق بالا و گاه خلق پایین

پس از تولد فرزند، معمولا تغییرات خلق و خو، به خصوص در دو هفته اول پس از زایمان یک امر عادی است اگر لحظه ای می خندید و لحظه بعد اشکتان سرازیر است، زیاد از این موضوع شگفت زده نشوید اما اگر این تغییرات شدید خُلقی بیش از دو هفته دوام یابد یا بدتر شود، می تواند نشانه افسردگی بعد از زایمان باشد

افسردگی یا گرفتگی خُلق پس از زایمانBaby Blues؟

چیزی که افسردگی پس از زایمان را از سایر انواع افسردگی و دپرشن متمایز می کند، مدت زمان و شدت علائم آن است چنان که پیش تر گفتیم، گرفتگی خلق پس از زایمان که با نام baby blues شناخته شده است، باعث تغییرات خلق و خو، ایجاد ناراحتی،اضطراب و گریه های بی دلیل در فرد می شود این شرایط معمولا یک تا دو هفته پس از زایمان به خودی خود برطرف خواهد شد اما اگر این نشانه ها پایدار بوده یا با گذشت زمان بدتر شوند، باید به دنبال کمک باشید در برخی موارد، افسردگی پس از زایمان ممکن است یک تا دو ماه پس از تولد فرزند بروز کند این وضعیت معمولابا احساس افسردگی شدید و افکار آسیب رساندن به خود یا کودک همراه است

چه وقت باید به دنبال کمک باشیم؟

اگر علائم زیر را در خود مشاهده می کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید:

• چنانچه گرفتگی خلق پس از زایمان بیش از دو هفته ادامه یابد

• اگر علائم با گذشت زمان بدتر شوند

• اگر در مراقبت از خود یا نوزادتان دچار مشکل هستید

• اگر افکار آسیب رسان در مورد خود یا فرزندتان دارید

افسردگی یا اختلال تیروئید؟

در برخی از زنان، غده تیروئید پروانه ای شکل که در زیر گلو قرار دارد به طور موقت در دوره پس از زایمان فعالیت خود را کمتر می کند علائم کم کاری تیروئید شامل افسردگی، احساس خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست، یبوست و اختلال حواس است اگر چنین علائمی در خود یافتید، از پزشک بخواهید برایتان یک آزمایش خون تجویز کند و سطح هورمون ها را اندازه بگیرد در صورتی که مبتلا به کم کاری تیروئید باشید، مصرف دارو می تواند برای بهبود شرایط موثر باشد

چه عاملی سبب ایجاد افسردگی پس از زایمان می شود؟

در مورد دلیل ابتلای برخی زنان به افسردگی پس از زایمان اطلاعات دقیقی در دست نیست افت شدید سطح هورمون های استروژن و پروژسترون می تواند محرکت این وضعیت باشد و همچنین کمبود خواب نیز در ایجاد این شرایط بی تاثیر نیست برخی از زنان در مورد هویت جدید خود به عنوان مادر و همچین پذیرش برخی مسئولیت ها دچار سردرگمی هستند افرادی که در گذشته سابقه افسردگی داشته اند، نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی بعد از زایمان قرار دارند

سایکوز پس از زایمان چیست؟

سایکوز Psychosis پس از زایمان نوعی بیماری روانی جدی اما نادر است این بیماری بیشتر در زنانی شایع است که سابقه خانوادگی یا شخصی اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی دارند علائم سایکوز پس از زایمان شامل تحریک پذیری، خشم و زودرنجی، بی قراری، تغییرات ناگهانی خلق و خو، گیجی و سردرگمی و افکار توهمی است افرادی که به جنون یا سایکوز پس از زایمان مبتلا می شوند ممکن است به خود یا نوزادشان آسیب وارد کنند به همین دلیل بهتر است فردی که دارای علائم ذکر شده است، هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کند

PPD یا افسردگی پس از زایمان را چگونه تشخیص می دهند؟

اگر نمی توانید با تمام تغییرات پس از زایمان دست و پنجه نرم کنید یا در مدیریت این شرایط احساس ناتوانی می کنید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید پزشک می تواند افسردگی پس از زایمان را تشخیص دهد و شما را به یک متخصص در این زمینه ارجاع دهد بیشتر مادران جوان از بیان مشکلات خود احساس شرم می کنند اما باید به خاطر داشت که وجود افسردگی پس از زایمان تقصیر و گناه شما نیست و این شرایط از شما یک مادربی کفایت نمی سازد کمک متخصصان در این زمینه می تواند مفید باشد و هیچ دلیلی برای رنج و نگرانی وجود ندارد چرا که این وضعیت به خوبی قابل درمان است

درمان PPD یا افسردگی پس از زایمان : شناخت درمانی

بیشتر زنانی که به افسردگی پس از زایمان مبتلا می شوند با انجام مشاوره و گفتار درمانی احساس بهتری پیدا می کنند در این شرایط درمانگر به صحبت های شما گوش می دهد و تکنیک های خاصی را برای مقابله با افکار و احساسات منفی در اختیارتان می گذارد نوعی روش درمانی به نام BT یا درمان شناختی رفتاری cognitive behavioral therapy در این زمینه به خوبی بررسی و با داروهای ضد افسردگی مقایسه شده است دوره های کوتاه مدت درمان شناختی رفتاری در تسکین نشانه های افسردگی پس از زایمان به خوبیِ داروها عمل می کند

درمان PPD یا افسردگی پس از زایمان : دارو درمانی

پزشک ممکن است در این موارد یکی از داروهای ضد افسردگی را تجویز نماید این داروها می تواند بسیار موثر باشد اما تاثیر آن بلافاصله و یک شبه حاصل نمی شود و حد اقل برای مدت معین باید مصرف آنها را به طور منظم ادامه دهید تا بهبودی را احساس کنید همچنین این داروها ممکن است عوارض جانبی ناخواسته نیز در بر داشته باشد و یا مصرف آنها همراه با مصرف برخی دیگر از داروها ایجاد تداخل کند در مورد مدت زمان مصرف، عوارض جانبی و زمان قطع مصرف دارو از پزشک خود سوال کنید

داروهای ضد افسردگی و شیردهی

اگر به کودک خود شیر می دهید باید بدانید که اثر داروهای ضد افسردگی ممکن است از طریق شیر شما به نوزاد منتقل شود اگرچه تحقیقات نشان می دهد این داروها برای بیشتر افراد ایمن و بی خطر است، اما بهتر است در مورد مصرف این قبیل داروها حین شیردهی با پزشک مشورت کنید اگر مادری که به افسردگی پس از زایمان مبتلا است به دنبال درمان نباشد، زندگی نوزاد نیز ممکن است به خطر بیفتد

افسردگی پس از زایمان چه عوارضی در بر دارد؟

درمان این نوع افسردگی برای سلامت مادر و کودک بسیار مهم است بدون درمان، ممکن است افسردگی به مدت چند ماه طول بکشد و عوارض طولانی مدت برای مادر و حتی فرزند ایجاد نماید تحقیقات انجام شده نشان می دهد که افسردگی پس از زایمان می تواند در ارتباط مادر و فرزند نیز اختلال ایجاد کند و همین امر ممکن است به مشکلات رفتاری و تاخیر رشدی در کودک منجر شود

توصیه هایی برای داشتن احساس بهتر

اگر احساس افسردگی دارید، به کاربستن توصیه های زیر می تواند کمک کننده باشد:

• از خانواده و دوستان خود کمک بگیرید

• هر زمان که فرصتی دست می دهد استراحت کنید

• با مادران دیگر که به تازگی فرزندی به دنیا آورده اند، ارتباط برقرار کنید و از تجربیات آن ها استفاده کنید

• در صورت امکان یک پرستارکودک استخدام کنید و زمانی را برای خودتان اختصاص دهید

رژیم غذایی و تمرینات ورزشی می تواند مفید باشد

سعی کنید روزانه فرصتی برای انجام تمرینات ورزشی فراهم کنید حتی پیاده روی نیز می تواند در چنین شرایطی مفید باشد خوردن غذاهای سالم، داشتن رژیم غذایی متعادل و نوشیدن آب زیاد می تواند به شروع احساس خوب در شما کمک کند از مزایای دیگر ورزش و تغذیه مناسب، رسیدن به اندام متعادل است که باعث می شود اعتماد به نفس خود را دوباره باز یابید

حمایت اعضای خانواده از فرد مبتلا به افسردگی

کمبود حمایت اعضای خانواده یکی از عوامل اصلی ایجاد افسردگی بعد از زایمان است این حمایت را به کمک روش های زیر می توان فراهم کرد:

• به طور مرتب احوال او را جویا شوید

• وعده های غذایی کامل و مغذی برای او تهیه کنید

• مراقب نوزاد باشید تا مادر بتواند استراحت کند یا دوش بگیرد

• در کارهای منزل به او کمک کنید

چشم انداز افسردگی پس از زایمان

زمانی که افسرده هستید، احساس می کنید شرایطتان بهبود نخواهد یافت و این احساس ماندگار است تطبیق زندگی با شرایط جدید یکی از بزرگترین چالش هایی است که افراد با آن مواجه می شوند احساس خستگی و فرسودگی نسبت به چنین تغییراتی برای هر فرد امری طبیعی محسوب می شود اما با کمک گرفتن از اعضای خانواده و نیز یک پزشک متخصص می توانید شرایط را به خوبی کنترل و مدیریت کنید و بهبود بخشید اگر هاله افسردگی را از خود دور کنید آنوقت می توانید سختی ها را به راحتی پشت سر گذاشته و از فرزند خود و تمامی تغییرات و شرایط جدید زندگی لذت ببرید