راهنمای جامع بیماری اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی چیست؟

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنیSchizophrenia نوعی اختلال حاد روانی است که بدون مراقبت و درمان می تواند بسیار آسیب زننده باشد حدود یک درصد از مردم آمریکا مبتلا به این بیماری هستند این افراد ممکن است صداهایی بشنوند یا چیزهایی را مشاهده کنند که در واقع چیزی جز توهم نیست همچنین فرد بیمار اغلب دارای این توهم است که دیگران افکار او را کنترل می کنند این احساس می تواند بسیار ترسناک باشد و منجر به رفتارهای عجیب و غیر عادی شود اگرچه درمان قطعی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما می توان به کمک روش های موجود، جدی ترین علائم این بیماری را کنترل کرد بر خلاف باور موجود، این بیماری با اختلال چند شخصیتی متفاوت است

علائم و نشانه ها

نشانه های این بیماری شامل موارد زیر است:

• توهم Hallucinations: شنیدن یا دیدن چیزهای خیالی

• هذیان Delusions: تفکرات و باورهای به شدت غلط و نادرست

• کاتاتونیا katatonia: کاتاتونیا یک حالت و وضعیتی در فرد است که به محرک های خارجی واکنش نشان نمی دهد، در حالی که بیدار است قادر نیست اندام های خود را به طور طبیعی تکان دهد اصطلاحا مانند مجسمه می مانند و ممکن است ساعت ها در یک وضعیت ثابت قرار بگیرند علائمی مثل لذت نبردن از زندگی روزمره و کنار کشیدن از فعالیت های اجتماعی می تواند شبیه نشانه های افسردگی باشد

تاثیر اسکیزوفرنی بر نحوه تفکر

افرادی که به اسکیزوفرنی مبتلا هستند ممکن است در سازماندهی افکار خود یا ایجاد ارتباط منطقی با مشکل مواجه باشند آن ها ممکن است احساس کنند که ذهنشان از اندیشه ای بی ربط به اندیشه ی دیگر می پرد برخی اوقات نیز حالت بی ذهنی را تجربه می کنند، گویی افکارشان از سر پریده و ذهنشان کاملا پاک گشته است، و یا این که دچار انسداد افکار می شوند، چنان که رشته و جریان افکار به ناگاه دچار اختلال و متوقف می شود

تاثیر اسکیزوفرنی بر رفتارها

این بیماری تاثیرات وسیعی بر رفتار فرد بیمار می گذارد ممکن است گفتار او بی معنی بوده و یا هنگام صحبت کردن، کلماتی را از پیش خود ابداع کند ممکن است هنگامی که دیگران صحبت می کنند، این افراد متوجه حرف های آنان نشوند آن ها ممکن است مضطرب و پر هیجان بوده و یا گاهی هیچ نوع احساسی از خود نشان ندهند بسیاری از این بیماران در تمیز نگه داشتن خود یا محیط اطرافشان دچار مشکل هستند، برخی رفتارها را مدام تکرار می کنند؛ مثل قدم زدن علی رغم باورهایی که در مورد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارد، خطر خشونت علیه سایرین در این گونه بیماران بسیار کم است

چه کسانی به اسکیزوفرنی مبتلا می شوند؟

هر کسی می تواند به این بیماری مبتلا شود درصد ابتلای زنان و مردان به این بیماری تقریبا یکسان است و همچنین بین نژاد ها و اقوام مختلف در ابتلا به اسکیزوفرنی تفاوتی وجود ندارد نشانه ها معمولا بین سن ۱۶ تا ۳۰ سالگی آغاز می شوند علائم اولیه ممکن است هفته ها، ماه ها یا حتی سالها زودتر از اولین نشانه های سایکوزیس یا روان پریشی رخ دهد این علائم در مردان زودتر از زنان بروز می کند اسکیزوفرنی به ندرت در دوران کودکی یا پس از سن ۴۵ سالگی آغاز می شود اگر در خانواده، فرد مبتلا به اسکیزوفرنی یا دیگر انواع روان پریشی وجود داشته باشد، احتمال بروز این بیماری در سایر افراد خانواده نیز بیشتر است

علت ایجاد بیماری اسکیزوفرنی

دانشمندان هنوز علت بروز این بیماری را نمی دانند ژن های فرد، تجارب، محیط و شرایط زندگی می تواند در ایجاد این بیماری دخیل باشد نظریه های مختلفی مبنی بر نقشِ فعال بخشی از مغز و یا دخیل بودن برخی مواد شیمیایی مثل دوپامین و گلوتامات در ایجاد این بیماری وجود دارد همچنین ممکن است تفاوت های ساختاری مثل کمبود سلول های عصبی وجود داشته باشد که منجر به ایجاد حفره های بطنی بزرگ تر حفره های پر شده از مایع در مغز می شود

پزشکان چگونه این بیماری را تشخیص می دهند؟

هیچ نوع تست آزمایشگاهی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد بنابراین پزشکان معمولا تشخیص خود را بر پایه سابقه بیماری فرد و علائم آن بنا می کنند در نوجوانان، ترکیبی از سابقه بیماری های خانوادگی و رفتارهای خاص فرد می تواند به پزشک کمک کند تا شروع این بیماری را تشخیص دهد دوره زمانی که علائم برای اولین بار آغاز می شود و پیش از اولین دوره روان پریشی یا سایکوز، دوره مقدماتی Prodrome نامیده می شود این دوران می تواند روزها، هفته ها و حتی به مدت یک سال ادامه یابد گاهی تشخیص این دوره دشوار است چرا که معمولا محرک خاصی برای بروز آن وجود ندارد دوره مقدماتی به خصوص در نوجوانان معمولا با تغییرات رفتاری حاد همراه است این رفتارها شامل جدا شدن از گروه های اجتماعی و ابراز سوء ظن و شک و گمان های غیر عادی است اما این موارد برای تشخیص کافی نیست

داروهای درمانی اسکیزوفرنی

برخی از داروهای تجویزی می تواند علائمی همچون افکار غیر عادی، توهم یا هذیان را بهبود بخشد با مصرف دارو در برخی افراد ممکن است عوارض جانبی نگران کننده ای مثل لرزش دست ها یا افزایش وزن ایجاد شود همچنین مصرف این داروها ممکن است با مکمل ها و داروهای دیگر در تداخل باشد اما در بیشتر موارد مصرف دارو برای درمان این بیماری لازم و ضروری است

نقش درمان های مختلف

مشاوره با یک فرد متخصص می تواند به افراد کمک می کند روش بهتری برای تشخیص و مدیریت مشکلات رفتاری و کنترل افکار خود داشته باشند و نحوه ارتباط خود با دیگران را بهبود ببخشند درمان این بیماری هرچه سریع تر صورت گیرد، نتیجه بهتری حاصل خواهد شد در درمان رفتاری- شناختیBT ، افراد می آموزند که ارتباط افکار خود را با واقعیت ارزیابی کنند و علائم بیماری خود را به شیوه بهتری مدیریت کنند سایر روش های درمانی نیز تلاش می کنند مراقبت از خود و مهارت های ارتباطی را هدف قرار دهند و آن را بهبود بخشند

کاوش جهان

برنامه های توانبخشی برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارد که به این افراد امور روزمره زندگی همچون استفاده از وسایل نقلیه عمومی، مدیریت مالی، خرید کردن، یافتن و نگهداری شغل را آموزش می دهند این برنامه ها زمانی عملکرد موثر تری خواهند داشت که به همراه داروهای مناسب و سایر روش های درمانی به کار گرفته شوند

پایبندی به یک برنامه درمانی منظم

بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی گاهی مصرف داروهای خود را به دلیل عوارض جانبی این دارو ها و یا عدم شناخت کافی نسبت به بیماری خود، قطع می کنند این امر می تواند خطر بازگشت علائم حاد بیماری را افزایش دهد و به دوره ای منجر شود که به آن دوره روان پریشی سایکوتیک می گویند در این مرحله بیمار ارتباط خود را با واقعیت از دست می دهد مشاوره های منظم به این بیماران کمک می کند تا به روند درمان خود پایبند باشند و از قطع مصرف یا عوض کردن داروها اجتناب کنند

چالش های موجود در محیط کار

افراد مبتلا به این بیماری اغلب در یافتن شغل یا ماندن در یک کسب و کار مشکل دارند این موضوع عمدتا به این دلیل است که وجود این بیماری بر روی افکار، تمرکز و ارتباطات میان فردی تاثیر می گذارد البته در برخی از موارد این موضوع ناشی از این حقیقت است که علائم اسکیزوفرنی از دوران جوانی آغاز می شود و در این دوران افراد شغل و حرفه خود را آغاز می کنند توانبخشی های فنی و شغلی می تواند در توسعه مهارت های عملی به این افراد کمک کند

زمانی که یکی از عزیزانتان مبتلا به اسکیزوفرنی است

ارتباط با بیماران اسکیزوفرنی ممکن است کمی دشوار باشد افکار غیر عادی و رفتارهای عجیب می تواند دوستان، همکاران و خانواده را از فرد دور سازد در چنین شرایطی، بهره بردن از روش های درمانی مختلف می تواند کارساز و موثر باشد یک از شیوه های درمانی بر روی تشکیل و پرورش ارتباطات میان فردی تمرکز دارد اگر فردی را در نزدیکی خود دارید که با اسکیزوفرنی دست و پنجه نرم می کند، می توانید به یک گروه حمایتی بپیوندد و خودتان با یک مشاور صحبت کنید تا دریابید که فرد مبتلا چه دوره هایی را در این بیماری طی خواهد کرد

الکل و مواد مخدر خطرات موجود هستند

افرادی که به اسکیزوفرنی مبتلا هستند بیشتر از سایر افراد به سوء مصرف الکل یا داروهای غیر قانونی رو می آورند مصرف برخی مواد مخدر مثل ماریجوانا و کوکائین علائم های این بیماری را بدتر می کند سوء مصرف مواد همچنین می تواند با درمان اسکیزوفرنی تداخل ایجاد نماید اگر فردی را می شناسید که با چنین شرایطی دست و پنجه نرم می کند، به دنبال برنامه های درمانی و توانبخشی جهت ترک مصرف مواد برای این بیماران باشید

مشاوره قبل از بارداری

زنان مبتلا به اسکیزوفرنی، باید قبل از باردار شدن با پزشک خود مشورت نمایند تا اطمینان حاصل کنند که مصرف دارو در دوران بارداری برای جنین ضرری ندارد مطالعات انجام شده بر روی این قبیل داروها و اثر آن در دوران بارداری امیدوارکننده است همچنین ارتباط قطعی بین مصرف دارو و نقص های مادرزادی در جنین و یا عوارض جدی در دوران بارداری وجود ندارد به هر صورت قبل از اقدام برای بارداری، مشورت با پزشک معالج خود در این زمینه ضروری است

هنگامی که یکی از بستگان ما مبتلا به این بیماری است

در برخی موارد، متقاعد ساختن این بیماران برای کمک گرفتن و مصرف دارو و پایبندی به برنامه درمانی کمی دشوار است درمان این بیماران زمانی آغاز می شود که دوره های حاد روانپریشی سایکوتیک بیمار، به بستری شدن او در بیمارستان می انجامد زمانی که فرد به تعادل روحی دست یابد، اعضای خانواده می توانند اقدامات زیر را برای جلوگیری از عود علائم بیماری انجام دهند:

• تشویق و ترغیب بیمار برای مصرف منظم داروها

• همراهی با او برای ملاقات با پزشک

• حمایت کردن از بیمار و حفظ شان و احترام او

به دست اوردن اطلاعات بیشتر

شما می توانید اطلاعات مورد نیاز خود را در مورد این بیماری از پزشکان متخصص روانپزشکان دریافت کنید