راهنمای بیماری کولیت های زخمی

کولیت زخمی چیست؟

کولیت زخمی یا کولیت اولسراتیو(Ulcerative Colitis)، نوعی بیماری التهابی روده است که باعث التهاب مزمن سلول هایی می شود که در راست روده و کولون (روده بزرگ) قرار دارند.

این التهاب می تواند باعث ایجاد زخم یا همان اولسر (ulcer) شود که ممکن است د رنهایت خون ریزی کرده و در عملکرد سیستم گوارش اختلال ایجاد کنند.

برای تسکین و بهبود این التهاب، می توانید دارو مصرف کنید و یا از تکنیک هایی استفاده کنید که تاثیرات این شرایط را بر زندگی روزانه تان کاهش می دهند.

علائم هشداردهنده

 دردهای شکمی

اگر دچار دل درد یا اسهال خونی باشید، این می تواند علامت هشدار دهنده ای برای  کولیت زخمی باشد. این علائم می تواند خفیف و گاه به گاه باشد یا شدید و مداوم. تصویری که در اینجا مشاهده می کنید، بخشی از روده بزرگ با تغییرات معمولی کولیت زخمی را نشان می دهد.

کاهش وزن

التهاب مزمن در روده بزرگ، مشکلات گوارشی  ایجاد می کند که به دنبال آن ممکن است مشکلات زیر نیز رخ دهند:

• کاهش وزن
• کاهش اشتها
• حالت تهوع
• نقص های رشدی در کودکان

دیگر علائم هشدار دهنده

برخی از افراد مبتلا به کولیت زخمی، علائم دیگری خارج از سیستم گوارش نیز دارند که عبارتند از:

• درد مفصل
• زخم های پوستی
• خستگی مفرط
• کم خونی
• تب کردن مکرر

کولیت های زخمی یا بیماری کرون؟

علائم کولیت زخمی، شبیه به علائم نوع دیگری از بیماری های التهابی روده است که بیماری کرون (Crohn's) نام دارد.

تفاوت این دو بیماری در این است که کولیت زخمی تنها در روده بزرگ ایجاد می شود، در حالی که بیماری کرون می تواند در نقاط مختلفی در طول دستگاه گوارش رخ دهد. بنابراین علائم آن نیز می توانند در هر نقطه از سیستم گوارش از مقعد گرفته تا دهان، بروز کنند.

آی بی اس یا سندرم روده تحریک پذیر نیز، اختلال گوارشی دیگری است که باعث اسهال یا دل دردهای مزمن می شود، اما موجب التهاب یا زخم های روده نمی گردد.

چه کسانی دچار کولیت های زخمی می شوند؟

در ایالات متحده آمریکا، از هر 100 هزار نفر، حدود 150 نفر مبتلا به این بیماری هستند. اگر چه این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما معمولا بین سنین 15 تا 25 سالگی بیشتر اتفاق می افتد.

کولیت های زخمی معمولا شرایطی ارثی و ژنتیکی است که در سفید پوستان رایج تر است. مردمان نژادهای یهودی اروپای شرقی بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند.

علت بروز کولیت های چیست؟

علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما محققان بر این باورند که سیستم ایمنی بدن که از ما در مقابل بیماری ها محافظت می کند، در این میان نقش دارد.

اگر دچار کولیت های زخمی باشید، ممکن است سلول های ایمنی شما نسبت به باکتری های سیستم گوارش، واکنش عادی نداشته باشند. پزشکان نمی دانند که آیا این عامل باعث بروز بیماری می شود یا خود در نتیجه ی این بیماری رخ می دهد.

عواملی مثل استرس یا رژیم غذایی می توانند باعث بدتر شدن علائم شوند، اما به وجود آورنده کولیت های زخمی نیستند.

تشخیص کولیت های زخمی

دقیق ترین راه شناسایی کولیت های زخمی، کلونوسکوپی است. در این آزمایش، پزشک دوربین بسیار کوچکی را در داخل راست روده قرار می دهد تا بتواند به تصاویر نزدیک تر و واضح تری از داخل روده بزرگ دست یابد.

وجود التهاب یا زخم در ناحیه موردنظر، با انجام کلونوسکوپی مشخص می شود. همچنین کولونوسکوپی در تشخیص بیماری های دیگری مثل بیماری کرون، دیورتیکولوز یا دیورتیکولی(diverticulitis) و سرطان روده نیز به پزشک کمک می کند.

دوره کولیت های زخمی

علائم این کولیت ها ممکن است رفت و برگشت کنند. در طول دوره های بهبودی، ممکن است احساس ناراحتی نداشته باشید. این دوره ها معمولا به مدت چند ماه یا یکسال ادامه پیدا می کنند اما مجدداً علائم بیماری باز می گردند.

مراقبت فوری از کولیت های زخمی

گاهی اوقات این بیماری می تواند منجر به عوارضی شود که شما را به بیمارستان می کشانند. زخم های خونریزی دهنده و یا اسهال شدید که باعث کم آبی بدن می شود، از جمله این عوارض هستند.

 اگر چنین شرایطی اتفاق بیفتد، تیم پزشکی تلاش می کند تا مانع از خونریزی یا دفع مایعات از بدن شود. اگر این کولیت ها دچار پارگی شوند، نیاز به جراحی فوری وجود دارد.

کولیت زخمی و سرطان روده بزرگ (کولون)

اگر مبتلا به کولیت های زخمی (UC) باشید، در این صورت شانس شما برای ابتلا به سرطان کولون نیز بالا می رود. به خصوص اگر به مدت 8 تا 10 سال دچار این کولیت ها بوده باشید، خطر سرطان کولون بیشتر خواهد بود و با گذشت زمان نیز این خطر افزایش می یابد. درمان هایی که به بهبود کولیت های زخمی کمک می کنند، می توانند خطر ابتلا به سرطان را نیز کاهش دهند.

کولونوسکوپی به تشخیص زودهنگام سرطان کمک می کند و همین امر درمان آن را ساده تر می کند.

سایر عوارض و پیامدها

برخی از افرادی که از بیماری کولیت زخمی رنج می برند، ممکن است شرایطی همچون پوکی استخوان، آرتریت، سنگ کلیه، مشکلات چشمی مثل یوئیت و همچنین در موارد نادر، بیماری های کبدی را نیز تجربه کنند.

محققان بر این باورند که چنین عوارضی ممکن است به دلیل التهاب گسترده ای باشد که توسط سیستم ایمنی تحریک شده است. اگر بتوانید کولیت های زخمی را درمان کنید، این عوارض و مشکلات نیز بهبود می یابند.  

درمان دارویی کولیت های زخمی

برای بهبود التهاب روده بزگ داروهایی وجود دارند. برای این منظور، اولین انتخاب معمولا داروهایی هستند که شامل آمینوسالیسیلات ها می باشند. اگر این داروها موثر واقع نشوند، پزشک می تواند داروهای استروئیدی مثل پردنیزون (prednisone) تجویز کند. گزینه سوم، داروهای اصلاح کننده سیستم ایمنی هستند که با تغییر فعالیت سیستم ایمنی، التهاب را کاهش می دهند. ممکن است سه ماه طول بکشد تا این داروها اثر کنند.

درمان های بیولوژیک

این درمان ها، جدید ترین روش های درمانی کولیت های زخمی هستند. اغلب این داروها، به بدن کمک می کنند تا پروتئین مربوط به التهاب را که فاکتور نکروز تومور (TNF) نام دارد، از بین ببرد. برای این منظور داروهایی با نام «ضد عامل نكروز دهنده‌ی تومور» تجویز می شوند که به صورت تزریقی و درون وریدی می باشند. نوعی داروی جدید بیولوژیک با نام ودوليزوماب (vedolizumab) نیز وجود دارد که به گونه ای دیگر عمل می کند و TNF را هدف قرار نمی دهد. اگر داروهایی که تا کنون مصرف کرده اید کارساز نباشند، پزشک ممکن است داروهای بیولوژیک برایتان تجویز کند.

درمان با کرم شلاقی (Whipworm)

تحقیقاتی که در زمینه موثر بودن این نوع درمان برای کولیت های زخمی صورت گرفته است، نتایج گوناگونی را نشان می دهند. ایده این روش درمانی، در واقع از این حقیقت نشأت می گیرد که کولیت های زخمی معمولا در جوامع در حال توسعه که در آنها انگل های روده رایج تر هستند، به ندرت اتفاق می افتد. برخی از محققان بر این باورند که این کرم ها می توانند پاسخ سیستم ایمنی در روده را تغییر دهند. با این حال، در این زمینه نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد.

جراحی کولیت های زخمی

حدود 45 درصد از افرادی که دچار کولیت های زخمی هستند، در نهایت نیاز به جراحی پیدا می کنند که این جراحی یا برای ترمیم پارگی کولیت و یا برای برداشتن کولون یا روده بزرگ؛ در صورتی که به شدت آسیب دیده باشد، صورت می گیرد.  

بعد از این که جراح، روده بزرگ را برمی دارد، کولیت های زخمی دیگر ایجاد نمی شوند. در تکنیک های جدید جراحی، بیمار پس از خارج شدن روده، برای دفع مدفوع به کیسه خارجی یا کیسه کولوستومی نیاز ندارد.

کولیت های زخمی در کودکان

کودکانی که مبتلا به کولیت زخمی هستند، دچار کاهش اشتها می شوند. کودک در این شرایط کالری مورد نیاز خود را دریافت نمی کند و یا برای جذب مواد مغذی از غذایی که می خورد دچار مشکل خواهد بود.

برای پیشگیری از مشکلات بیشتر، پزشک ممکن است یک رژیم غذایی پر کالری برای کودک تنظیم کند. اگر کودک شما در این شرایط برای نیاز فوری به دستشویی رفتن احساس خجالت می کند، تراپیست های متخصص در زمینه بیماری های مزمن، می توانند برای کنترل و مدیریت این شرایط به کودک کمک کنند.

زندگی با کولیت های زخمی

 کاستن از شدت علائم

محرک هایی وجود دارند که می توانند علائم این بیماری را شدت بخشند. برخی از این محرک ها، استرس، سیگار کشیدن، مصرف نامرتب دارو و خوردن غذاهای خاص است. سعی کنید این محرک ها را شناسایی و از آنها اجتناب کنید. مثلا می توانید استرس هایتان را تحت کنترل بگیرید و یا برای این که از وعده های مصرف دار فراموش نکنید، زنگ هشدار گوشی تان را فعال کنید. اگر با وجود پرهیز از محرک ها، علائمتان دائماً شدت می یابند، با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت لزوم برنامه درمانی تان را تغییر دهد.

تغییرات رژیم غذایی

رژیم غذایی نمی تواند باعث ایجاد کولیت شود، اما خوردن برخی از غذاها می تواند وضعیت این کولیت ها را بدتر کند. مواد غذایی رایجی که علائم این بیماری را شدت می بخشند، عبارتند از لبنیات، غذاهای چرب و مصرف بیش از حد فیبر که می تواند باعث اسهال شود. بهتر است دفترچه ای تهیه کنید تا با خوردن هر ماده غذایی که علائمتان را بدتر می کند، آن را یادداشت کنید. سعی کنید از محرک های غذایی مشکوک پرهیز کنید. اگر دچار کاهش وزن ناخواسته شده اید، می توانید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا برایتان یک رژیم پرکالری تجویز کند.

مصرف مکمل ها

از آنجا که کولیت های زخمی باعث خونریزی روده بزرگ می شوند، ممکن است منجر به کم خونی یا کمبود آهن در بدن شوند. برخی از داروهایی که برای درمان کولیت زخمی تجویز می شوند، ممکن است مانع از جذب آهن یا کلسیم شوند. می توانید در این مورد که آیا ناز به مصرف مکمل دارید یا نه، با پزشک خود مشورت کنید.  

مصرف پروبیوتیک

پروبیوتیک ها در حقیقت باکتری های مفیدی هستند که مشابه باکتری های موجود در روده می باشند و می توانند از رشد باکتری های مضر پیشگیری کنند.

در زمینه موثر بودن پروبیوتیک ها در بهبود کولیت های زخمی، نیاز به تحقیقات و مطالعات بیشتر وجود دارد. این پروبیوتیک ها در بعضی از انواع ماست ها، شیرها، سویا و برخی نوشیدنی ها یافت می شوند. همچنین مکمل های پروبیوتیک را نیز می توانید تهیه کنید.

تامین آب موردنیاز بدن

زمانی که دچار اسهال طولانی مدت می شوید، خطر از دست رفتن آب بدن وجود دارد که در نهایت به ضعف و مشکلات کلیوی می انجامد. برای حفظ آب بدن، آب و مایعات فراوان بنوشید. در مورد این که در طول روز به چه میزان آب و مایعات نیاز دارید، می توانید با پزشک مشورت کنید.

روابط با اطرافیان

نباید به خاطر داشتن این شرایط، از دیگران کناره بگیرید. نباید اجازه دهید که این شرایط بر روی میزان صمیمیت و روابط شما با اطرافیانتان تاثیر بگذارد. در مورد مشکلات و عوارض این بیماری با همسر و شریک زندگی خود بی پرده صحبت کنید. اگر در این زمینه نیاز به مشاوره دارید، متخصصین بیماری های مزمن می توانند در این رابطه به شما کمک کنند. هچنین اگر این بیماری روابط جنسی تان را تحت تاثیر قرار داده است، پزشک می تواند در این زمینه شما را راهنمایی کند.

مسافرت کردن

بسیاری از مبتلایان به کولیت های زخمی می توانند با برنامه ریزی های بیشتر و دقیق تر، سفری راحت و آسوده داشته باشند. می توانید این توصیه ها در طول سفر به کار بگیرید:

• از وب سایت ها و نرم افزارهای موجود در تلفن همراه خود برای یافتن سرویس های بهداشتی در فرودگاه، ایستگاه قطار یا سایر مکان های بین شهری و درون شهری استفاده کنید.
•  لباس زیر اضافی و دستمال مرطوب همراه داشته باشید.
•  در طول سفر، دارو به میزان کافی همراه خود داشته باشید.
• پیش از سفر با پزشک خود مشورت کنید تا موارد احتیاطی لازم را به شما گوشزد کرده و توصیه های لازم را ارائه کند.

مرجع

http://www.webmd.com/ibd-crohns-disease/ulcerative-colitis/ss/slideshow-uc-overview?ecd=wnl_day_041417&ctr=wnl-day-041417_nsl-ld-stry&mb=uIH8KU3duqpX95gBCmansSpiMzVEF17PNKyGtFBhdlc%3d