سرطان پانکراس یا لوزالمعده

سرطان لوزالمعده در کانون توجه

پس از این که سرطان لوزالمعده، در چندین چهره مشهور و برجسته تشخیص داده شد، در کانون توجه توجه قرار گرفت. یکی از این افراد، استیو جابز موسس شرکت اَپِل بود که در سال 2003 مبتلا به این بیماری شد و در تاریخ 5 اکتبر 2011 نیز از دنیا رفت.  

استیو جابز، مبتلا به تومور نورواندوکرین سلول های جزیره بود که یک شکل نادر از این بیماری است. روت بیدر گینزبورگ (Ruth Bader Ginsburg)، قاضی دیوان عالی ایالات متحده و پاتریک سوویزی (Patrick Swayze) بازیگر آمریکایی نیز مبتلا به این بیماری بوده اند. سوویزی در سال 2009 از دنیا رفت. از هر 65 منفر، یک نفر ممکن است در طول عمر خود به این بیماری مبتلا شود.

پانکراس یا لوزالمعده چیست؟

لوزالمعده، اندامی اسفنجی و لوله ای شکل به طول 15 سانتی متر در قسمت پشتی شکم و در پشت معده است. این اندام، دو وظیفه مهم بر عهده دارد:  تولید مایعات (آنزیم های) گوارشی که به روده در تجزیه غذا کمک می کند، و تولید هورمون هایی مثل انسولین که تنظیم کننده مصرف قند و نشاسته در بدن هستند. سرطان لوزالمعده زمانی رخ می دهد که سلول های بدخیم (سرطانی) رشد می کنند، تقسیم  شده و در بافت ها گسترش می یابند.

علائم سرطان لوزالمعده

این سرطان را به عنوان یک  بیماری خاموش می شناسند، زیرا علائم آن معمولا در مراحل اولیه بروز نمی کند. اما همچنان که سرطان پیشرفت کرده و گسترش می یابد، در قسمت فوقانی شکم احساس درد وجود دارد و گاهی اوقات نیز این درد به قسمت پشت شکم نیز گسترش می‌یابد. ممکن است پس از خوردن غذا یا دراز کشیدن این درد شدیدتر شود. همچنین ممکن است علائم دیگری مثل زردی، تهوع، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، خستگی، ضعف و افسردگی نیز بروز کنند.

علت بروز سرطان پانکراس

اگر چه علت دقیق سرطان لوزالمعده شناخته شده نیست، اما سیگار کشیدن عامل خطر اصلی به حساب می آید. افراد سیگاری نسبت به غیر سیگاری ها، حداقل 2 برابر بیشتر شانس ابتلا به این سرطان را دارند. سن نیز با بروز این سرطان در ارتباط است و افراد غالبا بعد از 45 سالگی به این بیماری دچار می شوند.

 دیابت نیز با ایجاد سرطان لوزالمعده بی ارتباط نیست و البته می توان گفت که یکی از عوامل خطر این بیماری و همچنین یکی از نشانه های آن است.

دیگر عوامل خطر شامل پانکراتیت مزمن و سیروز کبدی هستند. سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پانکراس، بالا بودن میزان چربی در رژیم غذایی، چاقی، و نداشتن فعالیت بدنی و ورزش هم  ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.

تشخیص سرطان پانکراس

چالش این بیماری، تشخیص به موقع و زود هنگام آن است. پزشک  نمی تواند طی معاینات روتین و عادی، تومور را ببیند یا آن را لمس کند. برای کمک به تشخیص (و تعیین مناسب ترین روش درمان)، آزمایشات تصویربرداری (مثل سونوگرافی، سی تا اسکن یا ام آر آی) صورت می گیرد تا تصاویر شکم و میزان گسترش بیماری بررسی و تعیین شود.

 منطقه سبز در این سی تی اسکن رنگی، به نظر می رسد که سرطان پانکراس و کبد باشد. این تشخیص با استفاده از بیوپسی  و نمونه برداری از تومور صورت می گیرد. نمونه بافت تومور را با استفاده از یک سوزن از طریق پوست یا از به وسیله عمل جراحی برمی دارند.

درمان: جراحی

اگر سرطان به بیرون از لوزالمعده گسترش نیافته باشد، می‌توان به وسیله عمل جراحی آن را درمان کرد. از آنجا که عوارض جانبی به گستردگی جراحی بستگی دارد، تومور را برداشته و تا حد امکان لوزالمعده سالم را دست نخورده باقی می‌گذارند.

 متاسفانه، در زمان تشخیص سرطان لوزالمعده، سلول های بدخیم معمولا از لوزالمعده گذشته اند. حتی اگر تومور آنقدر بزرگ باشد که نتوان آن را برداشت، باز هم ممکن است جراحی انجام شود.

این جراحی می تواند شامل روفرایندهایی برای کمک به کاهش برخی از علائم و پیشگیری از مشکلات خاص مربوط به اندازه توده سرطانی می باشد.

در پرتو درمانی، از اشعه هایی با قدرت بالا برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتو درمانی غالبا پنج روز در هفته به مدت چند هفته یا چند ماه انجام می شود. این برنامه درمانی، به محافظت از بافت طبیعی کمک می کند.

محققان در حال مطالعه بر روی اشعه درمانی هستند تا بتوانند از آن به‌ عنوان راهی برای کشتن سلول‌های سرطانی که پس از عمل جراحی در ناحیه مربوطه باقی می‌ماند استفاده کنند.

همچنین پرتو درمانی می تواند به کاهش درد یا مشکلات گوارشی ناشی از توده های بزرگ سرطانی نیز کمک کند.

درمان: شیمی درمانی

در شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن سلول سرطانی و جلوگیری از رشد یا تکثیر آنها استفاده می شود. درمان ممکن است شامل فقط یک دارو یا ترکیبی از انواع داروها باشد.

این داروها به صورت خوراکی یا تزریقی موجود می باشند. دارو از طریق جریان خون وارد بدن شده و در بدن حرکت می کند.

ممکن است از طریق دهان یا تزریق مصرف شود.  داروها وارد جریان خون شده و در بدن حرکت می کنند، بنابراین شیمی‌درمانی گزینه‌ای مناسب برای درمان سرطانی است که گسترش یافته است. بعد از عمل جراحی نیز از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده استفاده می شود.

درمان هدفمند

داروهای جدیدتری که در بازار جهانی موجود هستند، توانایی حمله به قسمت های خاصی از سلول های سرطانی را دارند. به نظر می رسد که درمان های هدفمند در مقایسه با شیمی درمانی عوارض جانبی کمتری دارند و برای سلول های طبیعی نیز کمتر مضر هستند. در حال حاضر محققان در حال مطالعه بر روی درمان های هدفمند برای درمان سرطان لوزالمعده هستند.

در اینجا یک نمای رنگی بزرگنمایی شده از یک سلول سرطان لوزالمعده را مشاهده می کنید.  

درمان های جدید ضد سرطان: ایمونوتراپی

هدف از ایمن درمانی یا ایمونوتراپی (immunotherapy) که درمان بیولوژیک نیز خوانده می شود، تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری است. ایمونوتراپی  هنوز برای سرطان لوزالمعده در دسترس نیست، اما محققان به‌طور فعال سرگرم تحقیقات در این زمینه هستند و همراه با آن، واکسن‌هایی را در دست مطالعه دارند که دستگاه ایمنی بدن را برای حمله به سلول های سرطانی مجهز می کنند.

درمان تسکینی

درمان تسکینی (Palliative therapy)، بدون توجه به مرحله بیماری یا نیاز به درمان های دیگر، برای کاهش علائم و کنترل درد مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از مراقبت تسکینی، بهبود و افزایش کیفیت زندگی نه تنها به لحاظ جسمی، بلکه از جنبه ذهنی و روانی در بیمار است.

در حالی که درمان‌های تسکینی برای مراحل بسیار پیشرفته این بیماری موثر و مناسب هستند، به کارگیری آنها همراه با سایر درمان‌های سرطان پانکراس که هنوز مورد استفاده قرار می گیرند نیز موثر و مفید خواهد بود.

دریافت حمایت

زندگی با سرطان لوزالمعده آسان نیست و این بیماران برای مقابله با جنبه‌های احساسی و عملی این بیماری مهاجم، نیاز به یک سیستم حمایتی دارند. بسیاری از ارگان ها و سازمان های پشتیبانی در جوامع مختلف برای این بیماران و خانواده و دوستان آنها وجود دارند. این سازمان ها، هدایت موضوعات درمانی روز به روز و تصویری که افراد از آینده این بیماری و نگرانی هایی که در مورد آن دارند را برعهده دارند و در چالش با بیماری به بیمار کمک فراوان می کنند.  

آیا پیشگیری از این بیماری امکان پذیر است؟

اگر چه هیچ گونه راهکار مشخصی برای پیشگیری از سرطان لوزالمعده وجود ندارد، اما می‌توان پیشگیری را با اجتناب از عوامل خطر کنترل شدنی زیر آغاز نمود:

• اگر سیگار می کشید، همین حالا برای ترک سیگاراقدام کنید.
• اگر رژیم غذایی تان سرشار از چربی است، شروع به اصلاح آن و خوردن غذاهای سالم تر کنید.
• یک برنامه ورزشی منظم برای خود تهیه و تنظیم کنید، چرا که ورزش می تواند از چاقی و دیابت جلوگیری کند که دو عامل خطر برای سرطان پانکراس هستند.  

مرجع

http://www.webmd.com/cancer/pancreatic-cancer/ss/slideshow-pancreatic-cancer-overview