اختلالات فک و مفصل گیجگاهی (TMJ)

TMJ علامت اختصاری چیست؟

TMJ علامت اختصاری عبارت مفصل گیجگاهی زیرواره ای (temporomandibular joint) است که در هر دو طرف صورت وجود دارد و انتهای فک را به جمجمه وصل می‎کند. به کمک عضلات نزدیک این مفصل، شما می توانید دهان خود را باز و بسته کنید.

اما گاهی اوقات، این مفصل از جای اصلی خود خارج شده یا به گونه ای که باید حرکت نمی کند. این مشکل را TMJ یا اختلال مفصل گیجگاهی می خوانند.

عموما 15 درصد از افراد بین 20 تا 40 سال، این شرایط را تجربه می کنند. همچنین شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است.

حرکت فک به سمت بالا، پایین و اطراف

مفصل گیجگاهی، یکی از پیچیده ترین مفصل‎ها در بدن انسان است. این مفصل به شما اجازه می دهد فک خود را به سمت بالا و پایین، چپ و راست و عقب و جلو حرکت دهید.

علاوه بر استخوان‎ها و عضلات، یک سری غضروف نیز در این ناحیه وجود دارند که به عنوان ضربه‌ گیر عمل کرده و از مفصل ها محافظت می کنند. در واقع این غضروف ها مانع از پارگی استخوان ها می شوند.

علائم و نشانه های TMD

اگر دچار این اختلال باشید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• درد در یک یا هر دو طرف صورت و فک
• گوش درد
• احساس درد در فک به هنگام جویدن غذا
• احساس درد در گردن یا در ناحیه صورت
• منقبض شدن عضلات فک
• درست قرار نگرفتن دندانها بر روی یکدیگر

اگر هنگام باز و بسته کردن دهانتان صدای کلیک می‎شنوید، الزاما نشانه وجود   TMD  نیست، مگر اینکه علائمی ذکر شده را داشته باشید. ایجاد این صدا در غالب مواقع عادی و طبیعی است.

چه چیز باعث ایجاد این اختلال می شود؟

هنوز مشخص نیست چه چیزی باعث ابتلای افراد به TMJ می شود، اما علت اصلی آن ممکن است در رفتنِ غضروف‎ها از جایگاه اصلی خود باشد. موارد دیگری که می‎توانند باعث ایجاد این عارضه شوند، عبارتنداز: 

• جابه جا شدن یا آسیب دیدگی فک
• قرار نگرفتن دندان یا فک در جای درست خود
• ساییدن دندان ها به یکدیگر
• بیماری آرتروز که می تواند باعث آسیب به غضروف‎ها ‎شود.

آیا ارتودنسی می تواند علت این عارضه باشد؟

برخی افراد عقیده دارند که سیم کشی ارتودنسی می‎تواند باعث ایجاد TMJ شود. اما در واقع هنوز هیچ پژوهش و تحقیقی مبنی بر این ادعا وجود ندارد.  

چگونه می‎توان این اختلال را تشخیص داد؟

اگر فردی با علائم ذکر شده به پزشک مراجعه کند؛ پزشک سعی می‎کند وجود التهاب در فک را بررسی کرده و به دنبال صدای کلیک مانند به هنگام باز و بسته کردن دهان باشد. او سپس به بررسی حرکات فک در جهات گوناگون می‎پردازد. برای تایید تشخیص، ممکن است نیاز به تصویربرداری اشعه ایکس یا دیگر روش های تصویربرداری باشد.

درمان بیماری

در این شرایط، پزشک یا دندانپزشک شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند: 

• استفاده از مسکن های بدون نسخه

• قرار دادن کمپرس سرد یا گرم بر روی فک
• خوردن غذاهای نرم تر
• محدود کردن حرکات فک تا حد ممکن
• انجام تمریناتی کششی برای آرام کردن فک
• اجتناب از جویدن آدامس یا ناخن

استرس های خود را کاهش دهید

دندان قروچه کردن یا ساییدن دندان ها به هم و همچنین حرکاتی که فک شما به هنگام استرس یا خشم دچار آن می شود، می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در فک شوند.

از این رو، پزشک یا دندانپزشک از شما می‎خواهد که برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، ابتدا استرس خود را کنترل کنید.

شما می‎توانید با انجام تمرینات ورزشی مثل یوگا یا مدیتیشن، میزان استرس خود را کاهش دهید. همچنین اگر زندگی پر استرسی دارید، بهتر است از یک مشاور روانشناس برای کاهش استرس هایتان کمک بگیرید.

کمک‎های پزشکی

اگر مواردی که ذکر گردید، نتوانستند در بهبود این وضعیت به شما کمک کنند،  بهتر است به پزشک مراجعه کنید. معمولا پزشک در این شرایط، موارد زیر را تجویز می کند:

• مسکن یا آرام بخش های عضلانی
• یک محافظ پلاستیکی برای حفاظت از دندان‎ها
• استفاده از سیم دندان
• داروهای ضد التهاب مثل استروئید ها

اقدامات دندانپزشکی

برای رفع این مشکل، ممکن است نیاز به اقدامات زیر داشته باشید:

• استفاده از تاج و پل زدن دندان ها
• پزشک می تواند دندان های شما را در یک صف مرتب کند تا دهانتان بهتر بسته شود.  
• درمان التهاب های به وجود آمده در فک
• آرتروسکوپی: پزشک از لوله کوچکی استفاده می کند تا ابزارهای جراحی کوچکی را به مفاصل فک برساند.
• درمان لیزری: نور مادون قرمز به سمت فک در نزدیکی بافت ها ارسال می شود که می تواند به بهبود این شرایط کمک کند.
   

درمان جراحی

در موارد حاد و شدیدتر مثل مشکلات ساختاری فک، پزشک می تواند برای حل مشکل، مفصل شما را باز کرده و یا از مفصل جایگزین استفاده ‎کند.

مرجع

https://www.webmd.com/oral-health/ss/slideshow-tmj-tmd-overview?ecd=wnl_spr_031617_REMAIL&ctr=wnl-spr-031617-REMAIL_nsl-promo-v_4&mb=uIH8KU3duqpX95gBCmansSpiMzVEF17PNKyGtFBhdlc%3d