سرطان بیضه

بیضه چیست؟

بیضه ها، اندام های جنسی مردانه هستند که درون کیسه بیضه و در زیر آلت تناسلی قرار دارند و هورمون تستوسترون و اسپرم ها را تولید می کنند. همانند سایر بخش های بدن، این اندام ها نیز ممکن است گرفتار سرطان شوند.

احتمال ابتلا به سرطان بیضه نسبت به سرطان های دیگر بسایر نادر است، اما شیوع آن در بین مردان 15 تا 35 ساله بیشتر است.

این نوع سرطان حتی اگر به خارج از بیضه نیز انتشار یابد، کاملا قابل درمان است.

انواع سرطان بیضه

بیشتر سرطان های بیضه، از سلول های جنسی تولید اسپرم آغاز می شوند. دو نوع عمده سرطان بیضه سلول جنسی وجود دارد:

• تومور بیضه ای نوع غیر سمینوما (Non-seminoma) که در مردان جوانتر ایجاد شده و به سرعت نیز انتشار می یابد.
• مردان مسن تر بیشتر به نوع تومورهای بیضه ای سمینوما (seminoma) مبتلا می شوند که غالبا سرعت رشد آن به اندازه نوع غیر سمینوما نیست.

علائم و نشانه ها

شایع ترین علامت، ایجاد تورم یا توده ای در بیضه است که دردی ایجاد نمی کند.

این توده به اندازه یک نخود یا کمی بزرگتر از آن است. علائم دیگر نیز شامل موارد زیر هستند:

• تغییرات بافت بیضه مثل سفت تر شدنِ آن
• احساس سنگینی در کیسه های بیضه
• درد خفیف یا مداوم و ایجاد ناراحتی در بیضه، کیسه بیضه، قسمت های پایینی شکم و یا کشاله ران
• تجمع ناگهانی مایع در کیسه بیضه

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که در یکی از بیضه های خود احساس برآمدگی، درد یا تورم دارید، بهتر است که یک وقت ملاقات از پزشک بگیرید و بیش از دو هفته آن را به تاخیر نیاندازید، چرا که اگر مبتلا به سرطان باشید، تشخیص به موقع و درمان اولیه آن موثر تر خواهد بود. اما اگر مراجعه به پزشک را به تاخیر بیاندازید، سرطان فرصت می یابد تا به دیگر بخش های بدن شما نیز انتشار یابد.

چه عاملی باعث سرطان بیضه می شود؟

پزشکان دقیقا نمی دانند که علت بروز این سرطان چیست؟ اما واضح است که مانند انواع سرطان های دیگر، این نوع سرطان نیز در اثر رشد بی رویه برخی از سلول ها و تبدیل آنها به تومور، به وجود می آید. اما محققان تلاش می کنند که دریابند چه چیز باعث تحریک رشد این سلول ها می شود. با این حال عوامل شناخته شده ای وجود دارند که احتمال بروز این سرطان را افزایش می دهند.

چه کسانی بیشتر مبتلا به سرطان بیضه می شوند؟

سن، نژاد و وجود برخی شرایط و بیماری ها ممکن است خطر ابتلا به سرطان بیضه را افزایش دهد که موارد زیر از آن جمله اند:

• این سرطان می تواند در نوزادان و مردان مسن تر نیز بروز کند، اما معمولا افراد 15 تا 35 ساله به ان مبتلا می شوند.
•  مردان سفید پوست، بیش از سایر نژاد ها به سرطان بیضه مبتلا می شوند.
•  بروز بیماری هایی که بر روی رشد بیضه تاثیر گذار است، می تواند شانس سرطان بیضه را افزایش دهد. یکی از این بیماری ها، سندرم کلاین فلتر (Klinefelter) است که نوعی بیماری ژنتیکی است که می تواند باعث عدم نزول بیضه (undescended testicle) شود.

عدم نزول بیضه

قبل از تولد، بیضه ها در شکم نوزاد تشکیل می شوند و تا هنگام تولد و حد اقل تا پیش از یک سالگی در کیسه بیضه قرار می گیرند. اما گاهی اوقات یکی از بیضه ها (و یا هر رو) نزول پیدا نمی کنند که به این عارضه «عدم نزول بیضه» می گوییم. مردانی که دچار این مشکل بوده اندريال بیشتر از سایرین در خطر سرطان بیضه قرار دارند، حتی در شرایطی که جراحی های اصلاحی انجام داده باشند. با این وجود جراحی به برطرف شدن این نقص کمک می کند. زمانی که بیضه ها در کیسه بیضه قرار می گیرند، راحت تر می توان آنها را بررسی کرد.

سابقه خانوادگی یا شخصی ابتلا به سرطان

در صورتی که یکی از بستگان نزدیک شما؛ مثلا پدر یا برادرتان دچار سرطان بیضه بوده باشند، شانس شما نیز برای ابتلا به این سرطان افزایش می یابد.   

در این صورت بهتر است که ماهی یک بار خود آزمایی بیضه را انجام دهید تا وجود هرگونه برآمدگی را در بیضه های خود بررسی کنید.

همچنین اگر قبلا یکی از بیضه هایتان دچار سرطان بوده باشد، شانس شما برای ابتلا به این سرطان در بیضه دیگر نیز افزایش می یابد. بنابراین بهتر است به طور منظم مورد معایته و بررسی قرار گیرید.

تشخیص سرطان بیضه: آزمایش خون

دراغلب موارد، یا مردان خود متوجه برآمدگی در بیضه هایشان می شوند و یا پزشک حین معاینات روتین آن را کشف می کند. اگر پزشک احتمال دهد که این توده و برجستگی از نوع سرطان است، ممکن است برای یافتن نشانگر ها مثل میزان پروتئین ها یا هورمون هایی در خون، یک آزمایش خون تجویز کند. در صورت وجود تومور، این هورمون ها از سطح نرمال بالاتر خواهند بود.

سونوگرافی و جراحی

پزشکان در تشخیص سایر سرطان ها، اغلب نمونه ای از بافت توده را آزمایش می کنند. اما در مورد سرطان بیضه چنین نیست، چرا که این کار ممکن است به بیضه آسیب رسانده و باعث انتشار سلول های سرطانی شود. در عوض پزشک می تواند از سونوگرافی استفاده کند که تصاویری از بیضه و کیسه های بیضه به دست می دهد. اگر تشخیص سرطان صورت گیرد، بیضه سرطانی را برمی دارند و آن را مورد آزمایش قرار می دهند تا نوع سرطان بیضه را تعیین کنند.

آزمایشات تعیین مرحله سرطان

اگر سرطان بیضه در بیمار تشخیص داده شود، آزمایشات بیشتری مورد نیاز است تا مشخص شود که سرطان به کدام قسمت های دیگر گسترش یافته است. همچنین به کمک این آزمایشات، پزشک می تواند تصمیم بگیرد که چه نوع درمانی برای بیمار مناسب تر است.

• توموگرافی کامپیوتری یا همان سیتی اسکن (CT) که از اشعه ایکس برای تصویربرداری از زوایای مختلف استفاده می کند. در این روش تمامی تصاویر کنار هم قرار می گیرد تا تصویر دقیق تری از شکم، قفسه سینه و آلت تناسلی ایجاد شود.
• آزمایش خون برای شناسایی نشانگرها در خون بعد از برداشته شدن بیضه.

مراحل سرطان بیضه

مرحله سرطان را بر اساس اندازه و سایز تومور و مقدار گسترش آن تعیین می کنند:

• مرحله اول: سرطان تنها در بیضه است و به نقاط دیگر نیافته است.
• مرحله دوم: سرطان به غدد لنفاوی در شکم گسترش یافته است.
• مرحله سوم: سرطان به سایر بخش های بدن از جمله ریه، کبد، استخوان ها و مغز انتشار و گسترش یافته است.

درمان از طریق جراحی

صرف نظر از این که سرطان بیضه از چه نوعی باشد و در چه مرحله ای قرار داشته باشد، بیضه را به وسیله جراحی برمی دارند. در مراحل دوم یا سوم سرطان، پزشک ممکن است برخی از غدد لنفاوی را نیز جهت آزمایش سرطان خارج کند. در مراحل اولیه، جراحی اولین درمانی است که بیمار به آن احتیاج دارد. سپس لازم است که در سال های اولیه بعد از درمان، به طور منظم و هر چند ماه یک بارآزمایشاتی مثل آزمایش خون، سیتی اسکن و تصاویر اشعه ایکس صورت گیرد.

شیمی درمانی و اشعه

بعد از جراحی ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که تحت درمان های زیر قرار گیرد:

• اشعه یا پرتو درمانی: پرتوهایی با انرژی بالا که سلول های سرطانی را از بین می برند.
• شیمی درمانی: مصرف داروهای قوی که سلول های سرطانی را نابود می کنند.

برای توده های سمینوما، پزشکان ممکن است از پرتو درمانی همراه با شیمی درمانی استفاده کنند. برای توده های غیر سمینوما نیز از شیمی درمانی استفاده می شود که البته هر دو این شیوه های درمانی، باعث ناباروری می شوند. بنابراین اگر قصد پدر شدن دارید، در مورد ذخیره سازی اسپرم هایتان پیش از شروع درمان با پزشک صحبت کنید.

خود آزمایی بیضه

ممکن است پزشک به شما توصیه کند که ماهیانه بیضه های خود را به لحاظ وجود توده و برآمدگی بررسی کنید، به خصوص اگر ریسک بالای سرطان بیضه دارید. برای انجام خود آزمایی:

• ابتدا حمام کنید یا دوش بگیرید تا کیسه بیضه شل شود.
• جلوی آینه بایستید و کیسه های بیضه را از لحاظ وجود توده و برآمدگی بررسی کنید.
• بیضه تان را بین انگشت شست و انگشتان دیگر نگه دارید و آن را به آرامی بغلتانید.
• وقتی بیضه را لمس می کنید، به دنبال توده یا تغییرات بافت آن باشید.

مرجع

https://www.webmd.com/cancer/ss/slideshow-testicular-cancer?ecd=wnl_men_050417&ctr=wnl-men-050417_nsl-ld-stry_1&mb=uIH8KU3duqpX95gBCmansSpiMzVEF17PNKyGtFBhdlc%3d