شکستگی استخوان اسکافوئید یا ناویکولار

شکستگی استخوان اسکافوئید یا ناویکولارnavicular fracture scaphoid or چیست؟

استخوان اسکافوئید که ناویکولر نیز نامیده می شود، یکی از هشت استخوان مچ دست هست که در سمت شست قرار دارد احتمال شکستن این استخوان در زمین خوردن و خم شدن مچ دست بسیار است تشخیص شکستگی اسکافوئید و درمان مناسب آن مهم است جوش خوردن این استخوان به دلیل اینکه جریان خون خوبی از آن عبور نمی کند کند می باشد در صورتی که شکستگی استخوان اسکافوئید جوش نخورد در طولانی مدت باعث درد، سفتی یا آرتریت مچ دست می شود

چه چیزی باعث شکستگی اسکافوئید می شود؟

معمولا اسکافوئید وقتی دچار شکستگی می شود که با کف دست زمین بخورید و فشار و کشش زیادی به مچ دست وارد شود و یا در مواقعی که مچ دست پیچ میخورد یا ضربه سنگینی به ان وارد می شود نیز اتفاق می افتد اغلب در ورزش هایی مانند فوتبال، بسکتبال و یا در فعالیت هایی مانند اسکیت و دوچرخه سواری نیز احتمال شکستن اسکافوئید وجود دارد همچنین تصادف یا مشت زنی می تواند منجر به شکستگی اسکافوئید شود

علائم شکستگی اسکافوئید چیست؟

شکستگی استخوان اسکافوئید در بسیاری مواقع تشخیص داده نمی شود حتی گاهی درد مچ دست بیمار کم بوده و وی می تواند فعالیت های روزمره خود را با کمی درد ادامه دهد و این درد را کوفتگی تصور کرده و به پزشک مراجعه نمی کند اگر استخوان اسکافوئید شکسته باشد ممکن است این علائم را داشته باشید:

• درد یا احساس دردناکی در لمس و فشار یا تورم در ناحیه انگشت شست

• مشکل در چنگ زدن چیزی یا چرخاندن مچ دست یا انگشت شست

• کبودی اطراف مچ دست تشخیص تفاوت بین کوفتگی و شکستگی سخت است اگر به همچین علائمی و یا آسیب در ناحیه مچ دست دچار شدید حتما به پزشک مراجعه کرده تا از نوع ضایعه مطمئن شوید شکستگی اسکافوئید اگر به درستی درمان نشود عوارض دراز مدتی خواهد داشت

شکستگی اسکافوئید چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک در مورد علائم و چگونگی صدمه دیدن مچ دست از شما سوال می پرسد سپس تورم، نقاط دردناک و حرکت مچ دست و انگشت شست را معاینه کرده و همچنین مانند هر شکستگی دیگری لازم است پزشک از سلامت جریان خون و سلامت کارکرد اعصاب اندام مطمئن شود در اکثر اوقات پزشک عکس اشعه ایکس را از بیمار درخواست می کند البته گاهی ممکن است در این عکس ها نیز شکستگی به وضوح مشخص نباشد که در این صورت پزشک از شما می خواهد تا به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید در مواردی ممکن است شکستگی اسکافوئید در رادیوگرافی ساده دیده نشود، ولی به دلیل درد شدید بر روی استخوان اسکافوئید احتمال شکستگی همچنان مطرح است در این شرایط دو کار می توان انجام داد: ۱٫ فرض را بر شکستگی بگذاریم و گچ گیری انجام دهیم بعد از دو هفته گچ باز شده و عکس جدیدی گرفته می شود در کل شکستگی ها بعد از گذشت زمان دو هفته در رادیوگرافی ساده واضح تر دیده می شوند اگر بعد از دو هفته شکستگی دیده نشد دیگر به ادامه گچ نیاز نیست ۲٫ اگر لازم است تشخیص سریع تری داشته باشیم از ام آر آی MRI یا سی تی اسکن TS یا اسکن هسته استخوان Bone Scanاستفاده می شود این روش های تصویر برداری قادرند شکستگی را طی ۲۴ ساعت اول بعد از ضربه تشخیص دهند

شکستگی اسکافوئید چگونه درمان می شود؟

درمان شکستگی اسکافوئید شامل گچ گرفتن یا استفاده از آتل و در برخی موارد عمل جراحی است حتی اگر در اولین عکس اشعه ایکس شکستگی نشان داده نشود ولی بدلیل درد زیاد شک به این شکستگی مطرح باشد، پزشک همچنان درمان را برای شما در نظر می گیرد تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند بعد از صدمه ی دست گاهی باید از آتل استفاده کرد چون ممکن است بدلیل تورم زیاد گچ گیری مناسب نباشد لازم است دست بالاتر از سطح قلب نگه داشته شود تا از تورم آن جلوگیری شود همچنین کمپرس یخ می تواند به کاهش تورم  کمک کند معمولا پزشک یک داروی مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را تجویز می کند در برخی موارد بعد از رفع تورم، آتل برداشته و سپس گچ گرفته می شود این گچ انگشت شست را در بر گرفته و گاهی تا بالای آرنج ادامه دارد لازم است در برخی افراد حدود ۶ هفته و برخی دیگر برای چندین ماه گچ ادامه یابد مدت زمان استفاده از گچ بستگی به نوع آسیب دارد که شکستگی تا چه حد جدی باشد پزشک چگونگی شکستگی و نحوه مراقبت از آن و مراقبت از آتل و گچ را نیز برایتان توضیح می دهد

جوش نخوردن شکستگی اسکافوئید

جوش نخوردن در حدود پنج درصد این شکستگی ها بوجود میاید مهمترین علل جوش نخوردن شکستگی اسکافوئید عبارتند از:

• بی حرکت نکردن مناسب قطعات شکسته شده و درمان ناقص آن

• جابجایی زیاد قطعات شکسته شده

• تاخیر در تشخیص شکستگی بطوریکه اگر تاخیر تشخیص شکستگی به مدت ۴ هفته یا بیشتر باشد، احتمال جوش نخوردن استخوان با گچ گیری ساده تا حدود ۸۸ درصد افزایش می یابد

• اختلال در خونرسانی قطعات شکسته شده و نکروز آواسکولر یا سیاه شدن آن علائم جوش نخوردن استخوان اسکافوئید در افراد مختلف متفاوت است این عارضه ممکن است کاملا بدون علامت باشد و یا ممکن است موجب درد و محدودیت حرکتی در مچ دست شود در افرادی که کار سبک دارند جوش نخوردن این شکستگی معمولا بدون علامت است با گذشت زمان جوش نخوردگی اسکافوئید موجب بروز آرتروز در بین مفاصل مچ دست شده و این آرتروز موجب بروز درد و محدودیت حرکتی می شود جوش نخوردن اسکافوئید بدون درمان به تدریج به طرف آرتروز مفصل مچ دست پیش میرود به همین دلیل حتی در مواردی که این جوش نخوردگی بدون علامت یا با علائم خفیف باشد نیاز به درمان جراحی دارد در موارد استثنایی که این جوش نخوردگی بدون علامت باشد و یا در افراد مسن ممکن است تنها درمان مورد نیاز استفاده از یک بریس باشد

جراحی شکستگی اسکافوئید

در بعضی موارد ممکن است شکستگی اسکافوئید نیاز به جراحی داشته باشد معمولا وقتی شکستگی جابجایی داشته باشد و یا استخوان به دلیل عدم خونرسانی خوب به آن سیاه شده باشد اصطلاحا دچار نکروز آوزکولر شده، انجام عمل جراحی لازم است در مواردی که شکستگی همراه با جابجایی باشد درمان آن بصورت جااندازی و استفاده از پیچ برای بی حرکت کردن قطعات است برای فیکس کردن این شکستگی از پیچ های مخصوصی بنام پیچ هربرت  herbert screw استفاده می شود این پیچ برخلاف دیگر پیچ ها سر نداشته و تمام بدنه آن در داخل توده استخوانی قرار می گیرد علت این اقدام آنست که قسمت اعظم دور تا دور استخوان اسکافوئید را غضروف مفصلی فرا گرفته و این استخوان در تمام سطوح اطراف خود با دیگر استخوانچه های مچ دست مفصل می شود پس بیرون ماندن سر پیچ بر روی استخوان موجب اختلال در سطح تماس استخوان های مجاور می شود به همین علت از پیچ هایی استفاده می شود که تماما در داخل استخوان قرار می گیرند این پیچ ها تا آخر عمر در استخوان باقی مانده و نیازی به خارج کردن ندارند پس از جراحی اسکافوئید لازم است مدتی از آتل یا بریس استفاده شود هنگامی که آتل یا گچ برداشته می شود، ممکن است در ناحیه مچ دست احساس سفتی یا ضعف داشته باشید که در اینصورت بنابر نظر دکتر باید به فیزیوتراپی مراجعه کرده یا تمرین هایی را برای تقویت مچ دست انجام دهید

تمرینات بازتوانی شکستگی مچ دست و اسکافوئید

تمرین هایی برای بازگردانی توان عضله بعد از باز کردن گچ