درد استخوان دنبالچه و درمان آن

معمولا تا زمانی که دردی در استخوان دنبالچه وجود نداشته باشد، اغلب هیچ توجهی به آن نداریم. درد استخوان دنبالچه در انتهایی ترین قسمت ستون فقرات و درست بالای نشیمنگاه رخ می دهد.

دنبالچه بخش کوچکی از بدن ماست اما وظایف زیادی را انجام می دهد. این عضو، تعادل بدن را در زمان نشستن حفظ می کند و تاندون ها، عضلات و رباط ها بسیاری را در آن ناحیه اداره می کند.

ممکن است از پزشک خود اصطلاح استخوان دنبالچه را شنیده باشید اما قطعا نمی دانید که نام دیگر این عضو بدتان “کوکسیکس” است. این کلمه از واژه یونانی «فاخته» گرفته شده است زیرا استخوان آن بسیار شبیه به منقار این پرنده است. درد در استخوان دنبالچه را درد دنبالچه می نامند.

درد دنبالچه می تواند از یک ناراحتی خفیف تا یک درد شدید و مزمن را شامل شود. به هنگام نشستن یا بلند شدن از روی صندلی و یا وقتی که به پشتی صندلی تکیه می دهید، درد ممکن است شدید تر شود. در این شرایط حتی ممکن است به هنگام نشستن روی توالت یا در حال سکس نیز احساس درد داشته باشید. همچنین زنان در طول دوره عادت ماهیانه خود، در این ناحیه دچار درد و ناراحتی می شوند. گاهی اوقات این درد به سرتاسر پاها نیز جریان می یابد. ایستادن یا راه رفتن معمولا درد را کاهش می دهد و ناراحتی را برطرف می کند.

چرا استخوان دنبالچه آسیب می بیند؟

درد و ناراحتی در این ناحیه ممکن است به سادگی پس از نشستن برای مدت طولانی روی یک نیمکت سخت یا هر سطح غیر راحت دیگری ایجاد شده باشد. همچنین افتادن و زمین خوردن یا هرگونه ضربه دیگر ممکن است باعث کبودی، جابجایی یا شکستن این استخوان شود.

آسیب مفاصل به دلیل حرکت های تکراری و یا سایش و پارگی ناشی ازسالخوردگی نیز می تواند از عوامل ایجاد این درد باشد. در طول سه ماهه آخر بارداری، رباط اطراف کوکسیکس به طور طبیعی گشاد تر می شوند تا برای کودک جای بیشتری باز کنند.

 به همین دلیل طبق آمارانجمن خدمات بین المللی سلامت (National Health Service) احتمال تجربه درد و ناراحتی استخوان دنبالچه در زنان پنج برابر مردان است.

کسانی  که دارای اضافه وزن هستند بیشتر از سایر افراد در معرض مشکلات دمبالچه ای می باشند؛ اما نباید وزن خو را به سرعت کاهش دهند زیرا در این صورت ممکن است لایه ای که از استخوان دنبالچه محافظت می کند از بین برود و در نهایت آسیب بیشتری به آن وارد گردد.

در موارد نادر، درد دنبالچه می تواند به دلیل عفونت یا تومورنیز ایجاد شود.

تشخیص علت درد استخوان دنبالچه

اگر درد شدید باشد یا بیشتر از چند روز ادامه یابد باید به پزشک مراجعه کرد.

گاهی اوقات درد می تواند علامت آسیب دیدگی باشد. در موارد بسیار نادر درد استخوان دنبالچه نشانه سرطان است.

برای یافتن نشانه های آسیب مثل شکاف استخوان یا توموری که به دنبالچه فشار وارد می کند، لازم است از تصاویر اشعه ایکس یا ام آر آی استفاده شود. تصاویر اشعه ایکس را هم در حالت ایستاده و هم نشسته می گیرند تا مشکلات احتمالی دمبالچه در وضعیت های مختلف را نشان دهند.

درمان درد استخوان دنبالچه

داروهای بدون نسخه

این درد ممکن است در عرض چند هفته یا چند ماه به طور خود به خود پایان یابد. برای کاهش درد تا زمانی که دمبالچه بهبود یابد، می توان از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه استفاده کرد.

داروهایی مثل ایبوپروفن(Motrin, Advil) ، ناپروکسن(Naprosyn) و استامینوفن(Tylenol) نیز می توانند درد را تسکین بخشند. اگر شرایطی که درد شدیدتر است، پزشک می تواند از تزریق یک بی حسی موضعی، مسدود کننده عصب یا داروی استروئیدی استفاده کند.برای برخی از افراد نیز از تزریق ترکیبی استروئید و بی حسی استفاده می شود.

داروهای ضد افسردگی و یا ضد تشنج نیز گاهی برای کاهش درد مفید هستند اما حتما باید قبل از مصرف آنها با پزشک مشورت کرد.

وضعیت نشستن

برای تسکین درد می توان از نشستن روی پدهای گرماده  یا پک های یخ  و یا از ماساژاستفاده کرد. بد( نادرست) نشستن نیز می تواند فشار زیادی بر روی استخوان دنبالچه وارد کند. روی صندلی به گونه ای بنشینید که پشت تان صاف باشد و پاها به صورت مسطح بر روی زمین قرار گیرد تا وزن کمتری بر استخوان دنبالچه وارد گردد. زمانی که می خواهید بنشینید ابتدا به جلو خم شوید.

همچنین می توان از بالشتک های دوناتی شکل  یا کوسن های سه گوش(مثلثی) استفاده کرد تا فشار موجود بر این ناحیه  کمتر شود.

فیزیوتراپی

 فیزیوتراپیست می تواند تمریناتی برای تقویت عضلات و ماهیچه های استخوان دنبالچه  به ما نشان دهد. این عضلات شامل ماهیچه های شکم و عضلات کف لگن است. همچنین می توان از تکنیکی به نام دستکاری کوکسیکس استفاده کرد. این تکنیک زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که پزشک دستکشی را می پوشد و انگشت خود را وارد مقعد شما می کند.  در این حالت استخوان دنبالچه به جلو و عقب حرکت داده می شود تا به موقعیت اصلی خود بازگردد.

عمل جراحی

 در بیشتر موارد روش های درمانی که ذکر شد می توانند تا زمان بهبودی استخوان دنبالچه، درد را تسکین دهد. در صوتی که هیچ نوع درمانی برای شما کارساز نبود، پزشک ممکن است جراحی را به عنوان آخرین گزینه درمانی پیشنهاد کند. در چنین شرایطی بخشی از دنبالچه یا کل آن برداشته می شود. این عمل را کوکسی جکتومی  می نامند. جراحی معمولا بلافاصله جواب نمی دهد و معمولا زمان می برد تا درد برطرف شود. دربرخی از موارد نیز جراحی اصلا کارساز و موثر نخواهد بود.

چنین جراحی هایی ممکن است خطراتی همچون عفونت را در پی داشته باشد. به همین دلیل پزشک و بیمار باید در این مورد با احتیاط تصمیم بگیرند. بهتر است با درمان های خانگی و داروهای بی ضرر یا پدهای گرما ده و ماساژ شروع کنید و اگر باز هم درد این ناحیه آزارتان می دهد از پزشک متخصص کمک بگیرید تا روش درمانی مناسبی به شما پیشنهاد دهد.