انواع مختلف ماه گرفتگی (لکه های پوستی مادرزادی)

ماهیت لکه های پوستی مادرزادی (ماه گرفتگی)

تقریبا همه مادران پس از تولد فرزند خود، تعداد انگشتان دست و پای او را بررسی می کنند. آن ها پوست نوزاد را نیز اجمالا مورد ارزیابی قرار می دهند. نقص های پوستی را عموما ماه گرفتگی (birthmark) می نامند. این لکه های پوستی مادرزادی در تمامی اشکال، اندازه ها و رنگ ها وجود دارند و همچنین ممکن است از بافت های گوناگون تشکیل شده باشند. بیشتر ماه گرفتگی ها بی خطرند و مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال برخی از آن ها ممکن است نشان دهنده وجود مشکلات داخلی مهم تری در بدن باشند.

ماه گرفتگی چیست؟

این لکه های پوستی از سلول هایی تشکیل شده اند که طی رشد جنین در محل و موقعیت مناسب خود قرار نمی گیرند. شایع ترین نوع ماه گرفتگی از سلول هایی تشکیل شده است که رگ های خونی را ایجاد می کنند و طیف گوناگونی از رنگ های قرمز و بنفش هستند. همچنین این لکه ها ممکن است از سلول های رنگدانه دار تشکیل شده باشند. در چنین شرایطی آن ها می توانند در طیفی از رنگ های قهوه ای روشن تا سیاه ظاهر شوند.

لکه های سالمون یا استورک بایت (Salmon Patches)

اصطلاح پزشکی این نوع لکه های رایج، capillary nevus simplex است که عموما استورک بایت (خال مادرزادی) یا همان خال شعله‌ای پشت گردن نامیده می شود. این نوع خال ها ناهنجاری های عروقی هستند که پشت سر و گردن ظاهر می شوند، معمولا در طول زندگی فرد بدون تغییر باقی می مانند، نیازمند درمان نیستند و مشکل خاصی نیز ایجاد نمی کنند. اگر این خال ها در نواحی دیگر ظاهر شوند احتمالا به مروز زمان از بین خواهند رفت.  

خال لکه شرابی (Port-Wine Stains)

لکه های شرابی به ناهنجاری های عروقی اشاره دارند. این لکه ها می توانند در هر نقطه از پوست بدن رخ دهند، اما بیشتر بر روی صورت و گردن ظاهر می شوند. جدا از ناسازگاری طبیعت این ضایعات، آن ها گاهی ممکن است علامت مشکلات مغزی یا چشمی باشند. این نوع ماه گرفتگی معمولا با افزایش سن تیره تر و بیشتر می شود و البته با استفاده از لیزر غالبا قابل درمان اند.

لکه مغولی یا ملانوسیتوز پوستی (Mongolian Spots)

لکه های مغولی نقاط تغییر رنگ یافته آبی- خاکستری هستند که آنها را می توان با چشم دید اما قابل لمس نیستند. این لکه ها معمولا بر روی باسن و پاهای نوزادانی دیده می شود که پوست تیره تری دارند و غالبا طی اولین سال زندگی فرد نیز از بین می روند. این لکه ها به دلیل غلظت بالای رنگدانه ملانین در لایه های عمیق تر پوست تشکیل می شوند.

لکه ها یا ماکول های شیر قهوه (Cafe-Au-Lait Spots)

خال‌های مادرزادی مسطح و رنگدانه‌دار هستند. این نام از واژگانِ فرانسوی «کَـفه اوله» به معنایِ  قهوه با شیر گرفته شده که به رنگ قهوه‌ایِ روشنِ این لکه‌ها اشاره دارد.  ضایعات کوچکی از این نوع بر روی پوست مشکل خاصی ایجاد نمی کند، اما اگر بیش از شش مورد از این لکه ها بر روی پوست دیده شود ممکن است نشان دهنده وجود یکی از بیماری های ژنتیکی وراثتی باشد.

همانژیوم توت فرنگی (Strawberry Hemangiomas)

همانژیوم ها تومورهایی از رگ های خونی هستند که اغلب پس از تولد دیده می شوند. این تومورهای توت فرنگی شکل طی چند ماه رشد کرده و بزرگ تر می شوند، اما در چند سال اول زندگی به تدریج از بین رفته و لکه و اثری بر روی پوست باقی می گذارند. گاهی اوقات نیز ممکن است این لکه ها بهبودی نیابند. در هر صورت، اگر این ضایعات بر روی صورت  و در نزدیکی چشم واقع شوند و یا در هر نقطه دیگری که التهاب آن آسیب ایجاد کند، ایجاد مشکل خواهد کرد. اگر این ضایعات بر روی صورت یا روی استخوان خاجی یا ساکروم (یکی از استخوان های تشکیل دهنده لگن خاصره) رخ دهند و وسیع و فراگیر شوند، می توانند نشان دهنده مشکلات متعدد داخلی باشند. در صورتی که نیاز به درمان وجود داشته باشد، مصرف پروپرانولول (propranolol ) معمولا می تواند اثر بخش باشد.

همانژیوم غاری (Cavernous Hemangiomas)

تمایز و تفاوت بین همانژیوم غاری و مویرگی به قطر رگ هایی بستگی دارد که اکثر قریب به اتفاق تومورها را تشکیل می دهند. برای تشخیص این مورد پزشک می تواند بیوپسی (نمونه برداری) انجام دهد و به کمک یک متخصص آسیب شناسی (پاتولوژیست) ارزیابی های لازم را انجام دهد. اگر چنین ضایعاتی به قدر کافی عمیق باشند، پوستِ آن قسمت به نظر طبیعی می رسد و تنها برآمدگی بزرگی بر روی آن دیده شود. یکی از مشکلاتی که در مورد این تومور ها وجود دارد تشخیص این مطلب است که آیا آنها از نوع تکثیر شونده هستند و یا تنها غده هایی خوش خیم (همانژیوم) و ناهنجاری های عروقی غیر تکثیر شونده اند. درمان و همچنین اهمیت هر یک از این ضایعات کاملا با یکدیگر متفاوت است. ممکن است برای متمایز کردن آن ها مطالعات ویژه ای در مورد نمونه های جراحی شده مورد نیاز باشد.

ناهنجاری های وریدی(رگی)

بدریختی رگی توده هایی از ساختار وریدی غیر تکثیری هستند که می توانند در هر نقطه از بدن و روی پوست ظاهر شوند. گاهی اوقات آنها ممکن است ارتباط مستقیم با سرخرگ ها و سیستم شریانی داشته باشند. چنین شرایطی می تواند بسیار حاد و جدی باشد. در موارد دیگر نیز ممکن است این نوع ناهنجاری تنها مشکلاتی را به دلیل اثر توده ای خود ایجاد کنند. چندان غیر عادی نیست که ساختارهای زیرین به طور غیر طبیعی رشد کرده و در ناحیه عضو تحت تاثیر بزرگ شوند. بسته به موقعیت ناهنجاری وریدی، ممکن است برای این ساختارها علاوه بر جراحی، رویکردهای دیگری نیز مدنظر قرار گیرد.

خال های گوشتی مادرزادی (Congenital Nevi)

خال های گوشتی مادرزادی در واقع تجمع غیر عادی سلول های تولید کننده رنگدانه در لایه های عمیق تر پوست هستند. گاهی اوقات، این موارد با رشد موهای زائد در ارتباط اند. ضایعات بسیار بزرگ آمادگی و تمایلی اندک اما قابل ارزیابی برای تبدیل شدن به ملانوم دارند که یک نوع سرطان پوست خطرناک است.

مرجع:

https://www.medicinenet.com/birthmarks_pictures_slideshow/article.htm