معرفی بیماری

آشالازی (Achalasia)، اختلال نادری است که ورود مواد غذایی و مایعات را به معده، دچار مشکل میسازد. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که اعصاب موجود در مری آسیب می بیند. در نتیجه، مری توانایی خود برای فشردن مواد غذایی به سمت پایین یعنی معده را از دست می دهد و دریچه عضلانی بین مری و معده به درستی باز نمی شود. همین امر موجب می شود عبور غذا و مایعات به معده دشوارتر گردد.

متاسفانه درمانی برای آشالازی وجود ندارد. اما علائم آن را معمولا می توان به کمک درمان های کم تهاجمی یا به وسیله جراحی کنترل کرد.

تشخیص بیماری

این بیماری ممکن است به درستی تشخیص داده نشود، چرا که علائم آن را معمولا بسیار شبیه دیگر اختلالات گوارشی است.

برای تشخیص آشالازی، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را توصیه کند:

مانومتری مری (Esophageal manometry): این تست، ریتم انقباض ماهیچه های مری به هنگام بلع، هماهنگی و نیرویی که عضلات مری وارد می کند و همچنین کارکرد و نحوه شل شدن اسفنکتر مری یا باز شدن دهانه آن به هنگام بلع را مورد بررسی قرار می دهد.
تصاویر اشعه ایکس برای قسمت فوقانی سیستم گوارش: بعد از نوشیدن مایعی گچی که دیواره داخلی سیستم گوارش را پر می کند و می پوشاند، تصاویر اشعه ایکس از معده گرفته می شود. این پوشش به پزشک اجازه می دهد تصویر سایه نمایی از محیط مری ، شکم و روده را مشاهده کند. همچنین ممکن است از بیمار خواسته شود یک عدد قرص باریوم مصرف کند تا از این طریق انسدادهای موجود در مسیر مری بازبینی شود.
اندوسکوپی فوقانی: در این روش، پزشک لوله ای نازک و انعطاف پذیر مجهز به دوربین (اندوسکوپ) را وارد گلوی بیمار می کند تا بتواند داخل مری و معده را مشاهده کند. این روش را می توان برای تعیین انسداد جزئی مری نیز، در صورتی که نتایج تست باریوم و یا علائم خاص احتمال آن را نشان دهد، مورد استفاده قرار داد. همچنین برای بررسی عوارض رفلاکس مثل مری بارت، به کمک اندوسکوپی می توان نمونه برداری بافت (بیوبسی) را نیز انجام داد.

درمان بیماری

درمان آشالازی بر روی شل کردن یا باز کردن دهانه مری تمرکز دارد تا غذا یا مایعات به راحتی وارد سیستم گوارش شود.

درمان های خاص نیز به سن بیمار و شدت بیماری بستگی دارد.

درمان های غیر جراحی

گزینه های غیر جراحی عبارت اند از :

اتساع پنوماتیک (Pneumatic dilation): در این روش بالونی داخل اسفنکتر مری قرار می دهند و برای باز کردن دهانه مری، آن را از هوا پر می کنند. در صورتی که اسفنکتر مری باز نماند، ممکن است این روش سر پایی دوباره تکرار شود. نزدیک به یک سوم از افرادی که با اتساع بالون درمان می شوند، هر 6 سال نیاز به تکرار درمان دارند.
بوتاکس (سم بوتولینوم نوع A): این ماده ریلکس کننده با استفاده از آندوسکوپ مستقیما در اسفنکتر مری تزریق می شود. در برخی موارد لازم است تزریق تکرار شود. تکرار تزریق انجام جراحی در آینده را دشوار تر خواهد ساخت. اگر بیمار شرایط انجام اتساع پنوماتیک یا جراحی را نداشته باشد، در این شرایط تزریق بوتاکس به عنوان درمان آشالازی در نظر گرفته می شود.
استفاده از دارو: پزشک ممکن است مصرف شل کننده های عضلانی مثل نیتروگلیسیرین (nitroglycerin) یا نیفدیپین (nifedipine) را پیش از غذا توصیه کند. این داروها تاثیرات درمانی محدود و عوارض جانبی شدید دارند. دارو درمانی تنها زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که بیمار شرایط انجام اتساع پنوماتیک و یا جراحی را نداشته و تزریق بوتاکس نیز موثر واقع نشده باشد.

جراحی

جراحی ممکن است برای افراد جوان تر توصیه شود، زیرا درمان های غیر جراحی در این گروه سنی اثربخشی کمتری دارند. گزینه های جراحی شامل موارد زیر است:

میوتومی هلر(Heller myotomy): در این روش جراح ماهیچه بخش پایینی اسفنکتر مری را برش می دهد تا غذا آسان تر وارد معده شود. این فرآیند می تواند به صورت کم تهاجمی صورت گیرد (میوتومی هلر لاپاراسکوپیک). افرادی که میوتومی هلر انجام می دهند، ممکن است بعدها بیشتر درمعرض رفلاکس معده قرار گیرند.
فوندوپلیکاسیو(Fundoplication): در این روش جراح بخش بالای معده اطراف بخش پایینی اسفنکتر مری را می پیچاند تا سبب سفت شدن عضلات و پیشگیری از بروز رفلاکس شود. این روش ممکن است همزمان با میوتومی هلر انجام شود تا از بروز رفلاکس اسید در آینده جلوگیری شود. فوندوپلیکاسیون معمولا به روش کم تهاجمی (لاپاراسکوپی) انجام می شود.
میوتومی آندسکوپیک پرورال (POEM): در این روش جراح اندوسکوپ را از طریق دهان وارد بدن می کند تا بتواند برشی را در داخل پوشش مری ایجاد نماید. سپس همانند میوتومی هلر ماهیچه ها در لبه پایینی اسفنکتر مری برش داده می شود. روش POEM شامل فرآیند آنتی رفلاکس نیست.