معرفی بیماری

پارگی تاندون آشیل آسیبی است که به تاندون پشت ساق پا وارد می آید و معمولا هنگام بازیهای تفریحی اتفاق می افتد. اما این آسیب می تواند برای هر فردی رخ دهد.

تاندون آشیل یک طناب فیبری قوی است که ماهیچه پشت ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می کند. اگرازاین تاندون بیش ازحد استفاده کنید احتمال پارگی کامل یا جزئی آن وجود دارد.

اگر تاندون آشیل شما پاره شود، ضربه ای محکم و ناگهانی و پس از آن نیز درد شدید در پشت مچ و ساق پا احساس می کنید که برروی توانایی راه رفتن شما اثرمی گذارد. برای ترمیم این پارگی معمولا از عمل جراحی استفاده می شود. اما با این حال بسیاری از افراد بدون انجام عمل جراحی بهبود می یابند.

علائم و نشانه ها

اگر چه ممکن است پارگی تاندون آشیل معمولا با علامت خاصی همراه نباشد، اما اما اغلب افرادی که دچار این عارضه می شوند موارد زیررا تجربه می کنند:

احساس این که ضربه ای به ماهیچه ساق پا وارد آمده است.
درد شدید و تورم درنزدیکی پاشنه پا
ناتوانی در خم کردن پا به سمت پایین و یا فشار به پای مجروح هنگام راه رفتن
ناتوانی ایستادن برروی انگشتان پای مجروح
شنیدن صدای شکستن یا ترکیدن هنگامی که آسیب اتفاق می افتد.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر در پاشنه پا صدای شکستن یا ترکیدن شنیدید، مخصوصا اگر پس از آن نمی توانید به درستی راه بروید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

علت ها

تاندون آشیل به شما کمک می کند که نوک پا را به سمت پایین بیاورید و روی انگشتان پا بایستید و هنگام راه رفتن پا را پس از فشردن به زمین از روی زمین بردارید. در واقع هر وقت که راه می روید و یا پای خود را حرکت می دهید از تاندون آشیل کمک می گیرید.

پارگی معمولا در محدوده 6 سانتیمتری فاصله از محل اتصال تاندون به استخوان پاشنه رخ می دهد زیرا این بخش جریان خون کمی دارد.

پارگی معمولا بر اثر افزایش ناگهانی در مقدار فشار بر تاندون آشیل رخ می دهد که شایع ترین موارد عبارتند از:

افزایش شدت تمرینات ورزشی به ویژه آن هایی که با جهش و پَرش همراه هستند.
افتادن از ارتفاع
افتادن درون چاله یا گودال

عوامل خطر

عواملی که خطر پارگی تاندون آشیل را افزایش می دهند عبارتند از:

سن: پارگی های تاندون آشیل اغلب بین سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی رخ می دهند.
جنسیت: این عارضه در مردان ۵ برابر شایعتر از زنان است.
ورزش های تفریحی: آسیب های تاندون آشیل بیشتر طی ورزش هایی اتفاق می افتند که با دویدن، پریدن و استارت و توقف های ناگهانی همراه هستند؛ مانند فوتبال، بسکتبال و تنیس.
تزریق استروئید (کورتون): پزشکان گاهی برای کاهش درد و التهاب، درون قوزک پا کورتون تزریق می کنند. اما این دارو می تواند تاندون های اطراف را ضعیف کرده و خطر پارگی تاندون آشیل را بیشتر کند.
آنتی بیوتیک های خاص: سیپروفلوکساسین و لوو فلوکساسین باعث افزایش خطر پارگی تاندون آشیل می شوند.
چاقی مفرط: اضافه وزن می تواند کشش و فشار زیادی بر این تاندون وارد کند.

پیشگیری

اقدامات زیر برای پیشگیری از بروز مشکلات در تاندون آشیل توصیه می شوند:

عضلات پشت ساق را کشش بدهید و تقویت کنید: عضلات پشت ساقتان را آن قدر کشش بدهید که در آن ها احساس کش آمدن کامل (و نه درد) نمایید. تمرینات تقویت کننده عضلات پشت ساق نیز به آن ها اجازه می دهد که نیروی بیشتری را تحمل کنند .
تمرینات ورزشی خود را متنوع کنید: ورزشهای پر فشار نظیر دویدن را گاه با ورزش های کم فشار مثل پیاده روی و دوچرخه سواری و شنا جایگزین کنید.از فعالیت هایی که فشار بیش از حد به تاندون آشیل وارد می کنند مانند پرش و دویدن در سراشیبی بپرهیزید.
سطح مناسبی برای دویدن و راه رفتن انتخاب کنید: از دویدن روی سطوح سفت و لغزنده پرهیز کنید. کفش های ورزشی مناسب با پاشنه ی نرم بپوشید.
شدت تمرین و ورزش خود را به آرامی زیاد کنید: آسیب دیدگی تاندون معمولا پس ازافزایش ناگهانی تمرینات اتفاق می افتد. مسافت و مدت و تناوب تمرینات خود را بیش از ۱۰ درصد در هفته افزایش ندهید.

تشخیص بیماری

پزشک شما در هنگام معاینه ساق شما را از نظر تورم و حساسیت دردناک در برابر لمس بررسی می کند. در بسیاری موارد پارگی کامل تاندون پزشک می تواند فاصله ی خالی را در مسیر تاندون لمس کند.

پزشک ممکن است از شما بخواهد که روی صندلی بنشینید و پای خود را آویزان کنید یا به روی شکم روی تخت معاینه بخوابید و پای خود را از انتهای تخت آویزان کنید. سپس عضلات پشت ساق شما را می فشرد تا ببیند که آیا پنجه ی پای شما به طور خودکار به سمت پایین خم می شود یا نه. اگر این اتفاق نیفتد احتمالا تاندون آشیل پاره شده است.

اگر در مورد وسعت آسیب تاندون آشیل شک وجود داشته باشد ممکن است پزشک شما در خواست سونوگرافی یا MRI بکند.

درمان بیماری

درمان پارگی تاندون آشیل معمولا به سن بیمار و میزان فعالیت وی و نیز شدت صدمه بستگی دارد.در کل افراد جوانتر و فعالتر با پارگی کامل تاندون نیاز به جراحی دارند و افراد مسن تر برای درمان غیر جراحی مناسب ترند.

با این حال مطالعات جدید و تحقیقات اخیر نشان می دهد که میزان اثربخشی هر دو روش درمان جراحی و غیر جراحی تا حدی به یک اندازه است.

درمان غیر جراحی

این رویکرد معمولا شامل موارد زیر است:

استفاده از عصا برای فشار کمتر به تاندون
گذاشتن کیسه یخ بر روی محل آسیب دیده
استفاده از مسکن های بدون نسخه
پیشگیری از حرکت مچ پا برای چند هفته اول با استفاده از پوتین های ساقه بلند است که به مرورزمان باعث التیام تاندون می شود.

این روش ازاحتمال خطرات عمل جراحی مانند عفونت جلوگیری می کند.

با این حال احتمال پارگی مجدد وجود دارد و دراین صورت مدت بهبودی بیشتربه طول خواهد انجامید. با این حال، تحقیقات اخیر نشان می دهد که افرادی که به روش غیر جراحی درمان می شوند، اگر توانبخشی و فیزیوتراپی را همراه با کاهش وزن در مراحل اولیه پس از درمان آغاز کنند، نتایج مطلوب تری دریافت می کنند.

جراحی

این عمل به طور کلی شامل ایجاد برش در پشت پاو بخیه زدن تاندون های پاره شده به یکدیگر است. بسته به شرایط بافت های پاره شده، ترمیم ممکن است به کمک سایر تاندون ها انجام شود.

عفونت و آسیب عصبی می تواند از عوارض جراحی باشد. عمل های کمتر تهاجمی می توانند میزان عفونت را نسبت به روش جراحی باز کاهش دهند.

توانبخشی

بعد از هر نوع درمان، برای تقویت عضلات پا و تاندون آشیل نیاز به انجام تمرینات فیزیوتراپی است. اغلب افراد می توانند در عرض ۴ تا ۶ ماه به سطح فعالیت قبلی خود بازگردند. پس از این مدت زمان نیز ادامه تمرینات قدرتی ضروری است، چرا که برخی از مشکلات ممکن است تا یک سال ادامه یابند.

نوعی توانبخشی که با عنوان توانبخشی عملکردی شناخته شده است بر روی هماهنگی بخش های بدن و نحوه حرکت آن ها تمرکز دارد. هدف از انجام این موارد بازگرداندن فرد به سطح فعالیت قبلی است.

یکی از مطالعات مروری نشان می دهد اگر فرد به توانبخشی عملکردی دسترسی داشته باشد، می تواند از رویکرد غیر جراحی به اندازه رویکرد جراحی بهره ببرد. البته در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر وجود دارد.

توانبخشی بعد از درمان جراحی و غیر جراحی باید در همان مراحل اولیه آغاز شود. مطالعات در این زمینه ادامه دارد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

معمولا افرادی که دچار پارگی تاندون آشیل می شوند، سریعا به پزشک مراجعه کرده و در بخش مراقبت های اورژانس بیمارستان قرار می گیرند. در مورد مصرف دارو یا درمان از طریق جراحی باید با پزشک مشورت کرد.

کاری که می توان انجام داد

لیستی شامل موارد زیر تهیه کنید:

توصیف جزئیات علائم و این که آسیب چطور و چه وقت اتفاق افتاد.
اطلاعاتی در زمینه سابقه بیماری ها
تمام داروهایی که مصرف می کنید و همچنین مکمل های غذایی و ویتامین ها به همراه دوز آنها
سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.