علت ورم یا پفِ پلک

پلک متورم یا پف کرده پدیده رایجی است که علل آن می تواند از تجمع مایع تا عفونت شدید چشم متعدد باشد. در اغلب موارد این تورم و پف کردگی طی 24 ساعت از بین خواهد رفت. می توان التهاب را به وسیله کمپرس کردن نیز کاهش داد، اما چگونگی درمان پلک متورم نیز بستگی به علت بروز آن دارد.

برخی از علل تورم پلک عبارتند از:

حساسیت و آلرژی
نیش پشه
تجمع مایع
چشمِ صورتی یا التهاب ملتحمه (conjunctivitis)
گل مژه (توده متورم، حساس، دردناک و قرمز رنگ که در نزدیکی لبه پلک تظاهر می‌کند)
کیست (شالازیون): نوعی تورم غیر عفونی پلک که نتیجه مسدود شدن مجاری غدد چربی پلک است.
سلولیت اوربیتال (orbital cellulitis): التهاب بافت های اطراف که به پوست اطراف چشم گسترش می یابد.
ضربه یا آسیب؛ که معمولا با تغییر رنگ همراه است.

اقداماتی که می توانید بلافاصله انجام دهید

پلک متورم را می توان در خانه نیز معالجه نمود، بخصوص اگر در اثر تجمع مایع، استرس، حساسیت و آلرژی یا کم خوابی ایجاد شده باشد. اگر این موارد از علل احتمالی تورم باشد، غالبا التهاب در هر دو پلک دیده می شود.

شما می توانید:

برای شستشوی چشم از محلول آب نمک استفاده کنید (در صورت وجود ترشحات).
از کمپرس آب سرد بر روی چشم ها استفاده کنید. این کار را می توان با استفاده از یک حوله سرد انجام داد.
اگر لنز دارید، آنها را خارج کنید.
چای کیسه ای سرد بر روی چشم ها قرار دهید (چای سیاه). کافئین به کاهش تورم کمک می کند.
برای کاهش تجمع مایع، به هنگام خوابیدن سر را بالاتر قرار دهید.

اگر پف چشم ها بر اثر آلرژی و حساسیت باشد، می توان از قطره آنتی هیستامین استفاده کرد. در صورت واکنش های شدید آلرژی ممکن است نیاز به تجویز قطره های چشمی داشته باشید. آنتی هیستامین خوراکی نیز می تواند موثر باشد.

درمان پلک متورم

اگر پلک ها دردناک یا نسبت به لمس حساس باشند، احتمالا علت تورم عفونت، کیست یا گل مژه است. از آنجا که نوع درمان بستگی به علت تورم دارد، تعیین علت آن مهم است.

کیست

تورم پلک بالا یا پایین می تواند در اثر کیست یا شالازیون (chalazion) باشد. شالازیون چشم یک نوع واکنش التهابی در برابر ترشحات چربی است و باکتری در ایجاد آن نقشی ندارد. این نوع کیست که در قسمت وسط پلک (دور تر از پلک) روی می دهد، می تواند هفته ها طول بکشد تا از بین برود و گاهی نیز تبدیل به برآمدگی های بزرگ می شود.

درمان: گذاشتن حوله گرم و مرطوب بر روی پلک ها می تواند موثرباشد. گرما می تواند موجب تسکین درد شود و به تخلیه ترشحات چربی کمک کند. می توانید این کار را چهار تا پنج بار در روز انجام دهید. اگر با وجود این اقدامات کیست هنوز باقی مانده بود، می توانید به پزشک مراجعه کنید تا آن را تخلیه سازد.

گل مژه (Stye)

گل مژه در اثر عفونت جزئی یا التهاب ریشه مژه ها یا غده ترشح کننده چربی پلک ایجاد می شود. گل مژه می تواند داخلی ( داخل لبه پلک ) یا خارجی ( خارج لبه پلک )باشد، اما اغلب به صورت توده ای قرمز رنگ تظاهر می کند. اكثر گل مژه ها ظرف چند روز به تدريج بهبود می يابند و مشكل خاصی ايجاد نمی كنند.

درمان: استفاده از كمپرس حوله گرم برای تسكين و بهبود گل مژه نیز موثر است. معمولا چندین هفته طول می کشد تا گل مژه به کلی از بین برود. تا زمانی که گل مژه وجود دارد، باید از آرایش چشم ها با مواد آرایشی اجتناب نمود، چرا که این کار می تواند موجب عفونت شود.

چشمِ صورتی یا التهاب ملتحمه (conjunctivitis)

بیماری چشمِ صورتی در اثر عفونت میکربی، ویروسی یا حساسیتی ایجاد می شود که موجب التهاب سطح چشم می شود. این عفونت می تواند از یک چشم آغاز شده و به چشم دیگر نیز سرایت کند. اغلب یک پوشش چرکی و چسبناک بر روی مژه ها و در گوشه های چشم نمایان می شود.

درمان: می توانید پلک های چسبناک و پوسته دار را به وسیله پنبه و آب گرم تمیز نمایید. چشم ها پس از چند روز بدون درمان خاص، خود به خود بهبود می یابند.

تا زمان بهبود از لمس چشم ها خودداری نمایید و از بالش تمیز استفاده کنید. همچنین بهتر است تا آن زمان از مواد آرایشی و لنز های چشمی استفاده نکنید.

در صورت وجود عفونت، چه باید کرد؟

عفونت های پوستی را سلولیت می نامند. در اثر عفونت، پوست اطراف چشم قرمز و دردناک خواهد شد. برای رفع ورم به آنتی بیوتیک نیاز است. سلولیت معمولا پاها را درگیر می کند اما می تواند هر جای دیگر نیز رخ دهد.

علائمی که نشان می دهند نیاز به درمان فوری دارید به شرح زیراند:

درجه حرارت بالا
حالت تهوع
سرگیجه
لرزش
پریشانی و گیجی
تغییرات بینایی یا دو بینی
ناتوانی در حرکت چشم ها

بسته به علت ورم، پلک متورم طی چند روز تا چندین هفته بهبود خواهد یافت.

در صورت وجود آلرژی، حد الامکان سعی کنید از خانه خارج نشوید. اگر پف چشم ها در اثر گریه کردن ایجاد شده، حتما قبل از رفتن به رختخواب، صورت خود را بشویید.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

اگر پف پلک ها همراه با این علائم باشد، بهتر است فورا به پزشک مراجعه کنید:

دردِ چشم
تاری دید یا دیدِ غیرعادی
بدتر شدن وضعیت بینایی
احساسِ جسمِ شناور در دید
احساسِ وجود جسم خارجی داخل چشم
ناتوانی در حرکت عضلات چشم

بیماری های خاصی که موجب التهاب چشمی می شوند، نیاز به بررسی پزشکی دارند. سرطان های چشم بسیار نادر اند اما در صورت ابتلا، باعث برجستگی و بیرون زدگی چشم ها می شوند که حالتی شبیه به التهاب پلک ایجاد می کند، در حالی که این حالت در اثر فشارِ ناشی از سرطان است.

تنها پزشک می تواند علت اصلی التهاب پلک را تشخیص دهد. اما تمایز بین شرایط زیر می تواند به تایین علت التهاب کمک می کند:

علائمی که قبل یا بعد از بروز التهاب رخ می دهند.
وجود یا عدم وجودِ درد
توده یا التهاب عمومی محسوس
ناتوانی در حرکت عضلات چشم یا تغییراتِ دید

برخی افراد برای رفع سریع تر التهاب، ترجیح می دهند بلافاصه به پزشک مراجعه کرده و آنتی بیوتیک دریافت کنند، که در این صورت علت دقیق التهاب نیز مشخص می گردد.

اگر کیست، انسداد مجرای اشکی یا علل دیگر بروز التهاب طی چند هفته از بین نرود، بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید.