رژیم غذایی پس از جراحی اسلیو معده

مقدمه

عمل جراحی اسلیو ، حجم معده را به ۱۵ درصد حجم اولیه آن کاهش می دهد. این جراحی به افراد کمک می کند تا زودتر احساس سیری کنند و همچنین به میزان زیادی پرخوری را کاهش می دهد.

بعد از انجام این عمل جراحی، فرد باید محدودیت های غذایی خاصی را رعایت کرده تا بدن بتواند عملکرد خود را بهبود بخشد و خود را با حجم کوچک تر معده سازگار کند.

افرادی که جراحی اسلیو را انجام می دهند، باید تعداد وعده های غذایی خود را بیشتر و حجم آن را کمتر کنند. همچنین لازم است که این الگو را برای تمام مدت عمر ادامه دهند.

انتظاراتی که می توان از این عمل جراحی داشت به شرح زیر است:

• این نوع جراحی را به این جهت اسلیوآستین می نامند که بعد از آن معده شبیه آستین تا خورده و جمع می شود
• حجم کاهش یافته معده، پرخوری را برای فرد دشوار می سازد
• موفقیت این عمل در گرو اراده و استواری فرد برای پایبندی به یک سبک زندگی سالم است
• این عمل جراحی برای رسیدن به یک الگوی غذا خوردن سالم چهار مرحله مشخص را طی خواهد کرد. 

جراحی اسلیو به چه صورتی است؟

در عمل جراحی اسلیو معده، جراح با برداشتن بخش زیادی از معده، آن را مانند آستین کوتاه می کند. این جراحی بازگشت پذیر نیست و به بیمار کمک می کند تا بتواند ۶۰ درصد یا بیشتر از اضافه وزن خود را کم کند.

با این عمل جراحی همچنین توانِ بدن برای تولید هورمون محرک گرسنگی، که هورمون گرلین ghrelin نام دارد، کاهش می یابد. این امر باعث می شود که اغلب افراد بعد از عمل جراحی کمتر احساس گرسنگی کنند.

رژیم غذایی برای عمل جراحی اسلیو به صورت چند مرحله ای طراحی شده که پیش از عمل، فرد را برای جراحی آماده کرده و بعد از آن شامل رژیم دوره نقاهت و سپس یک رژیم غذایی سالم و پایدار برای تمام مدت عمر می باشد. افرادی که به دلایلی نمی توانند این عمل را انجام دهند و یا ترجیح می دهند پیش از انجام آن از درمان های خانگی و روش های دیگر لاغری استفاده کنند نیز ممکن است علاقمند به رعایت این نوع رژیم غذایی در برنامه روزانه خود باشند.

با این حال، تحقیقاتی که در سال صورت گرفته و در مجله جراحی چاقی Obesity Surgery منتشر شده است، مبنی بر این است که عمل اسلیو معده می تواند باعث سوء تغذیه و کمبود برخی مواد غذایی مورد نیاز در بدن شود. بنابراین بهتر است که در وهله اول، فرد به جای انجام این عمل جراحی، حجم و مقدار وعده های غذایی را کمتر کرده و همچنین غذاهای سالم و کم کالری مصرف کند. 

مراحل رژیم غذایی

روند این چهار مرحله به گونه ای است که از مایعات صاف شده شروع شده و در نهایت به خوردن غذاهای جامدی می رسد که فرد می تواند برای تمام عمر آن را ادامه دهد. برخی از پزشکان همچنین جهت آمادگی قبل از عمل نیز، رژیم غذایی خاصی را تجویز می کنند تا میزان سلامت بدن را پیش از جراحی افزایش دهند. 

مرحله اول

معمولا مرحله اول تا یک هفته بعد از عمل ادامه می یابد در این مدت افراد باید فقط مایعات صاف شده بخورند. استفاده از مايعات بسيار كم و صاف شده را جهت جلوگيری از دهيدراته شدن كم آبی بدن توصيه می کنند. این آبرسانی سبب تسریع روند بهبود شده و علائمی چون حالت تهوع و استفراغ را نیز بر طرف می کند. با این که خوردن فقط مایعات صاف شده کار دشواری است، معمولا افراد بعد از انجام جراحی اسلیو، اشتهای چندانی برای غذا خوردن ندارند.

در این مدت باید از مصرف این خوراکی ها پرهیز کرد:

• نوشیدنی های کافئین دار مثل چای و قهوه
• نوشیدنی های شیرین مثل آبمیوه های دارای شکر افزوده
• نوشیدنی های گازدار
• آب گازدار.

به جای آن بیماران باید مایعات صاف شده بدون شکر بنوشند علاوه بر نوشیدن روزی ۸ لیوان آب، رژیم مایعات صاف شده می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ژله بدون شکر
• سوپ
• چای و قهوه بدون کافئین
• بستنی یخی بدون شکر

مرحله دوم

یک هفته تا ده روز پس از انجام جراحی، اغلب افراد دوباره احساس گرسنگی خواهند داشت. این مرحله از رژیم به سمت مصرف مایعات غنی تر می رود که حاوی پروتئین اند. هدف این مرحله، دریافت مواد غذایی سالم، متنوع و ضروری برای بدن و اجتناب از مصرف خوراکی های شیرین دارای شکر و خوردن غذاهایی است که ارزش غذایی پایین دارند.

پرهیز غذایی در این مرحله شامل موارد زیر است:

• خوراکی های شیرین دارای شکر
• غذاهای پرچرب مثل ماست پرچرب
• غذاهای آماده و کنسروی مثل سوپ سبزیجات بسته بندی

در مرحله دوم نیز، بیمار باید نوشیدن آب فراوان را ادامه دهد و پروتئین را به شکل پوره در رژیم خود بگنجاند. این پودر یا پوره پروتئین باید بدون شکر بوده و با مایعات کامل یا صاف شده میکس و مخلوط شود.

هدف در این مرحله مصرف ۲۰ گرم پروتئین در روز است. میزان وعده ها نیز باید محدود به نصف یک دوم فنجان در روز باشد.

این مایعاتِ بدون شکر عبارتند از:

• سوپ بسیار رقیق، مثل سوپ خامه ای
• پودینگ، بستنی یا شربت های بدون شکر
• آبمیوه های آبکی و صاف شده بدون پالپ
• صبحانه های فوری غیر پخته بدون شکر
• سوپ رشته فرنگی خیلی رقیق
• ماست یا بستنی کم چرب بدون شکر
• کمپوت یا سس سیب کم شیرین و رقیق شده با آب

نزدیک به پایان هفته دوم یا در آغاز هفته سوم زمان مناسبی برای شروع غذاهای غلیظ تر می باشد، اما همچنان باید از مصرف چربی و شکر پرهیز نمود. علاوه بر آنچه که پیش تر گفته شد، اکنون مصرف این خوراکی ها نیز مانعی ندارد

• ماست یونانی
• جو پرک
• پوره سیب زمینی شیرین
• پوره سیب زمینی
• ماهی و عصاره مرغ
• غذاهای کمکی کودک
• غذاهای میکس و صاف شده مثل مایع غلیظی از مخلوط برنج، سیب زمینی، سبزیجات و غیره
• تخم مرغ آب پز
• ماهی سفید بدون تیغ

در طول این مرحله افراد باید روزانه ۶۰ تا ۸۰ گرم پروتئین مصرف کنند. تخم مرغ، ماست یونانی و ماهی سرشار از پروتئین هستند. برای احساس سیری و اطمینان از مصرف پروتئین کافی، بهتر است بیمار پروتئین را در بخش اول وعده غذایی میل کند هر وعده نباید بیشتر از یک دوم فنجان مایعات باشد و این بسیار ضروری است که حجم وعده ها کم باشد. 

مرحله سوم

در طول این مرحله افراد قادر به دریافت غذاهای جامد پوره یا بسیار نرم هستند. همچنین باید به مصرف ۶۰ تا ۸۰ گرم پروتئین در روز و نوشیدن آب و مایعات فراوان ادامه دهند.

در این مرحله تمامی مواد غذایی را می توان به شکل پوره یا غذای کمکی کودک مصرف کرد. اما باید از مصرف این خوراکی ها پرهیز کرد:

• خوراکی های شیریندارای شکر
• نان
• پوست و دانه میوه ها و سبزیجات
• چربی به خصوص روغن و کره
• سبزیجات سفت و خام
• برنج، پاستا و ماکارونی سفید

غذاهای نرم مغذی و با پروتئین بالا می توانند به خوبی احساس سیری ایجاد کنند و روند بهبود را نیز سرعت بخشند.

موارد زیر از جمله مواد غذایی مجاز در این مرحله است:

• گوشت قرمز کم چرب
• ماهی نرم و بدون تیغ
• پنیر کم چرب
• تخم مرغ شامل نیمرو، آب پز و هم زده خاگینه
• سبزیجات نرم و له شده
• سوپ حاوی تکه های ریز

همچنین لازم است که در این مرحله روزانه نوشیدن مخلوط مایعات پروتئینی را ادامه دهید و مصرف قهوه را نیز در صورت صلاحدید پزشک به یک تا دو فنجان در روز کاهش دهید. 

مرحله چهارم: رژیم غذایی جامد

حدود چهار هفته بعد از عمل، معده در وضعیت بهتری برای دریافت غذاهای جامد است کسانی که علاقه مند به انجام جراحی اسلیو معده هستند می توانند رژیم غذایی این مرحله را امتحان کنند و از طریق سازگار کردن خود با آن، تا حد قابل ملاحظه ای وزن کم کنند. در این مرحله نیز نوشیدن مخلوط مایعات پروتئینی آب گوشت و غیره و دریافت ۶۰ تا ۸۰ گرم پروتئین در طول روز ضروری است.

از نوشیدن آب و مایعات به حد کافی اطمینان حاصل کنید اما نیم ساعت پیش از غذا از خوردن مایعات خودداری کنید. مصرف مولتی ویتامین های روزانه که توسط پزشک تجویز می شوند نیز می تواند بخشی از این رژیم باشد. مصرف سه وعده غذا در روز به همراه دو میان وعده کوچک نیاز شما را برآورده می کند. باز هم تاکید می شود که باید از خوردن مواد غذایی شیرین، فرآوری شده و با فیبر پایین برای میان وعده خودداری کرد. 

غذاهایی که می توان خورد

اکنون زمان مناسبی برای خوردن اغلب انواع مواد غذایی است افراد باید به خوردن غذاهایی با پروتئین بالا که در مرحله سه ذکر شد ادامه دهند.

این غذاها شامل:

• پنیر کوتاژکاتیج کم چرب
• ماهی
• گوشت کم چربی
• سبزیجات
• حجم کمی از میوه جات

 خوراکی هایی که باید از مصرف آنها پرهیز نمود

از نوشیدنی های پر کالری اجتناب کنید این نوشیدنی ها نسبت به غذاهای جامد کمتر مغذی هستند و می توانند موجب سوء تغذیه شوند.

سایر خوراکی هایی که باید از مصرف آنها خودداری کرد عبارتند از:

• نان و غلات سفید
• میان وعده های شیرین دارای شکر
• خوراکی های بسته بندی مثل چیپس سیب زمینی
• روغن های مخصوص پخت و پز
• غذاهای سرخ شده
• نوشابه و آب گازدار
• دسرها
• غذاها و خوراکی های پر کالری

 توصیه پایانی

در مورد این که چه مدت بعد از عمل می توان ورزش کردن را از سر گرفت، باید با پزشک مشورت کرد ورزش منظم میتواند به کاهش وزن کمک کند و همچنین اثرات سوء و مضرات چاقی بر سلامت افراد را نیز کاهش می دهد. پس از جراحی اسلیو معده ممکن است در ابتدا کاهش وزن به آهستگی صورت گیرد، اما با گذشت یک تا دو سال فرد می تواند به وزن نرمال و سالم برسد.

مرجع

Gastric Sleeve Diet: What to Eat After Surgery Week by Week