الیگو اسپرمی و باروری: آنچه باید بدانید

الیگو اسپرمی چیست؟

الیگواسپرمی که می تواند یکی از علل ناباروری مردان باشد، وضعیتی است که در آن تعداد اسپرم ها پایین است. به طور معمول، جنبه های دیگر سلامت جنسی مردان نیز با این وضعیت در ارتباط است که شامل توانایی رسیدن به نعوظ و نگه داشتن آن و همچنین داشتن انزال حین رابطه جنسی است.

تعداد و میزان اسپرم ها در هر انزال ممکن است در دوره های مختلف زندگی متفاوت باشد. داشتن میزان معمول اسپرم، اغلب در امکان باروری مردان موثر است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) میزان اسپرم ها را در حالت میانگین، بالاتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی طبقه بندی می کند و بنابراین میزان کمتر از آن به عنوان الیگواسپرمی تشخیص داده می شود.

• در الیگواسپرمی خفیف ۱۰ تا ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر وجود دارد.
• درالیگواسپرمی متوسط ​​، ۵ تا ۱۰ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر وجود دارد.
• الیگواسپرمی شدید زمانی تشخیص داده می شود که میزان اسپرم ها  بین ۰ تا ۵ میلیون در میلی لیتر است.  

این که چه تعداد از مردان دارای میزان اسپرم پایین در مایع منی خود هستند، مشخص نیست. این  امر تا حدی به این دلیل است که در همه افراد مبتلا، این مشکل در مراحل اولیه، تشخیص داده نمی شود. تشخیص الیگواسپرمی تنها برای افرادی صورت می گیرد که دچار مشکلات انزال هستند و به همین دلیل در نهایت  به پزشک مراجعه می کنند.

علت ها

سبک زندگی یا وجود بیماری های خاص می تواند خطر ابتلا به الیگواسپرمی را افزایش دهد.

واریکوسل (Varicocele)

واریکوسل نوعی بیماری است که در آن ممکن است جریان خون به بیضه ها کاهش یابد و این موضوع  می تواند باعث افزایش دمای بیضه ها گردد.

این امر بر روی میزان تولید اسپرم و در نتیجه باروری فرد، تأثیر منفی دارد. حدود 40 درصد از مردانی که دچار تعداد پایین اسپرم هستند، مبتلا به این بیماری شایع می باشند.

عفونت

ویروس های منتقله از راه جنسی می توانند موجب کاهش میزان اسپرم ها در مایع منی شوند.

مشکلات انزال

از آنجا که بسیاری از مردان مبتلا به الیگواسپرمی دچار مشکلاتی در رابطه با انزال نیز هستند، برخی از مشکلات انزال می تواند میزان تولید اسپرم را کاهش دهد. انزال معکوس (Retrograde ejaculation) یکی از این قبیل مشکلات است. این حالت زمانی اتفاق می افتد که مایع منی به جای آن که از سر آلت تناسلی خارج شود، به درون مثانه می رود.

سایر مواردی که ممکن است با انزال معمول تداخل داشته و باعث کاهش تعداد اسپرم شود عبارتند از:

• آسیب ها
• تومورها
• سرطان
• سابقه جراحی

داروها

داروهای مسود کننده بتا، آنتی بیوتیک ها و داروهای فشار خون می توانند باعث مشکلات انزال و کاهش تعداد اسپرم شوند.

مشکلات هورمونی

مغز و بیضه ها هورمون های متعددی را تولید می کنند که مسئول انزال و تولید اسپرم هستند. عدم تعادل در هر یک از این هورمون ها ممکن است تعداد شمارش اسپرم را کاهش دهد.

 قرار گرفتن در معرض فلزات و مواد شیمیایی

آفت کش ها، مواد شوینده و رنگ ها و لوازم نقاشی از جمله مواد شیمیایی هستند که میزان اسپرم را کاهش می دهند. همچنین قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مثل سرب نیز می تواند چنین مشکلی ایجاد کند.

گرمای بیش از حد بیضه ها

قرار دادن لپ تاپ روی اندام تناسلی و پوشیدن لباس های تنگ می تواند باعث گرمای بیضه ها شود. افزایش دما در اطراف بیضه ها می تواند به طور موقت تولید اسپرم را کاهش دهد. عوارض دراز مدت آن نیز هنوز مشخص نیست.

مصرف الکل و مواد مخدر

استفاده از برخی مواد مخدر، از جمله ماری جوانا و کوکائین، می تواند موجب کاهش تعداد اسپرم ها شود. نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی هم چنین تاثیری بر تعداد اسپرم ها دارد. میزان تولید اسپرم مردان سیگاری معمولا کمتراز مردان غیر سیگاری است.

مشکلات اضافه وزن

اضافه وزن یا چاقی، می تواند خطر کاهش میزان اسپرم را افزایش دهد. مشکلات وزن همچنین ممکن است در تولید هورمون نیز دخالت کند.

الیگواسپرمی چگونه بر باروری تاثیر می گذارد؟

با وجود الیگواسپرمی، بسیاری از مردان لقاح طبیعی دارند، اما در این شرایط باروری دشوار تر و احتمال آن کمتر است. بنابراین زوج هایی که دچار این مشکل می باشند، نسبت به سایرین، نیازمند تلاش بیشتری برای باردار شدن هستند.

همچنین ممکن است برخی از شایع ترین علل بروز الیگواسپرمی، سایر مشکلات مربوط به ناباروری را نیز افزایش دهند. قدرت تحرک اسپرم از جمله این موارد است.

تحرک اسپرم به میزان فعال بودن اسپرم ها مربوط است. میزان تحرک نرمال یک اسپرم به آن اجازه می دهد که حرکت خود را به درون تخمک ادامه دهد و لقاح را به آسانی ممکن سازد. حرکت اسپرم ها همچنین می تواند با یک الگوی غیر قابل پیشبینی صورت پذیرد که مانع از رسیدن اسپرم به تخمک شود.

درمان های خانگی

مردان مبتلا به الیگواسپرمی می توانند به کمک تکنیک های زیر شانس باروری خود را افزایش دهند:

افزایش دفعات آمیزش جنسی

با انجام دفعات بیشتر آمیزش جنسی، به خصوص در دوران تخمک گذاری همسرتان، می توانید احتمال باروری را افزایش دهید.

پیگیری زمان تخمک گذاری

برنامه ریزی برای آمیزش جنسی در دوره تخمک گذاری نیز شانس بارداری بیشتری به همراه دارد. برای شناسایی این تاریخ ها، یعنی دوره ای از سیکل ماهیانه که احتمال باروری در آن بیشتر است، می توانید با پزشک خود مشورت کنید.

عدم استفاده از ژل لوبریکانت

برخی از روغن ها و روان کننده هایی که برای آمیزش جنسی مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند میزان تحرک اسپرم را کاهش داده و مانع از رسیدن آن به تخمک شوند. اگر نیاز به استفاده از لوبریکانت وجود دارد، با پزشک خود در مورد استفاده نمونه های بی ضرر آن برای اسپرم مشورت کنید.

درمان

درمان الیگواسپرمی در ارتباط با افزایش میزان و بهبود کیفیت اسپرم ها است. روش های درمانی در این زمینه شامل موارد زیر است.

جراحی

در مشکل واریکوسل که در بیضه ها اتفاق می افتد  و باعث کاهش تعداد اسپرم می شود، معمولا نیاز به عمل جراحی وجود دارد. در این عمل، پزشک جریان خون را به ورید دیگری هدایت می کند.

داروها

داروهایی مثل آنتی بیوتیک ها، عفونت و التهاب را درمان می کنند. ممکن است درمان دارویی نتواند میزان اسپرم ها را افزایش دهد، اما می تواند به کاهش هدررفت اسپرم ها کمک کند.

تغییرات سبک زندگی

کاهش وزن و حفظ تناسب اندام می تواند به بهبود میزان اسپرم ها کمک کند. همچنین کاهش وزن، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های دیگر را نیز کاهش می دهد. برای حفظ سلامت و میزان اسپرم ها باید از مصرف الکل، مواد مخدر و دخانیات نیز پرهیز کرد.

درمان هورمونی

انواع داروها، تزریق ها و تغییرات شیوه زندگی می تواند هورمون های شما را به سطح سالم بازگرداند. بهبود سطح هورمون، می تواند موجب افزایش میزان اسپرم ها شود.

روش های درمان ناباروری

اگر استفاده از روش های فوق نیز نتیجه بخش نباشد، می توانید از یک متخصص ناباروری کمک بگیرید و گزینه های درمانی دیگر را در این زمینه مورد بررسی قرار دهید.

 چشم انداز الیگواسپرمی

چنان که گفتیم مشکل کمبود میزان اسپرم در مایع منی، می تواند احتمال بارداری با روش لقاح طبیعی را کاهش دهد. با این وجود این مشکل به معنی ناباروری مطلق هم نیست.

در مورد روش ها و گزینه های مختلف باردار شدن در این شرایط، می توانید با پزشک خود مشورت کنید.

مرجع:

https://www.healthline.com/health/mens-health/oligospermia