آزاتیوپرین
آزاتیوپرین Azathioprine:
آزاتیوپرین سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند. سیستم ایمنی در بدن به مقابله با عفونت می پردازد. سیستم ایمنی همچنین با عضو پیوند شده نظیر کبد یا کلیه مقابله کرده و یا آن را رد می کند. سیستم ایمنی عضو پیوند شده را بعنوان مهاجم تلقی می کند. آزاتیوپرین برای جلوگیری از رد پیوند کلیه و درمان علائم آرتریت روماتوئید استفاده می شود.
گروه دارو: داروهای آنتی روماتوئید.
مکانیسم اثر آزاتیوپرین:
آزاتیوپرین بعنوان آنتاگونیست متابولیسم پورین سبب مهار ساخت DNA،RNA و پروتئین ها ، کاهش تعداد لنفوسیت های T و تضعیف سیستم ایمنی می شود همچنین آزاتیوپرین ممکن است در متابولیسم سلولی تداخل کند و از تقسیم میتوز جلوگیری کند.
فارماکودینامیک:
آزاتیوپرین یک داروی شیمی درمانی است که الان بندرت بمنظور شیمی درمانی استفاده می شود. ولی بیشتر بمنظور تضعیف کننده سیستم ایمنی در پیوند اعضا و بیماریهای خودایمن مانند آرتریت روماتوئید ،بیماری کرون و بیماری التهابی روده بکار می رود.
فارماکوکینتیک:
آزاتیوپرین پس از مصرف خوراکی بخوبی جذب می شودو پس از 1 تا 2 ساعت به حداکثر غلظت سرمی خود می رسد و نیمه عمر آن 5 ساعت می باشد.
آزاتیوپرین و متابولیت آن مرکاپتوپورین بطور متوسط با پروتئین های پلاسما پیوند می یابند(30%). آزاتیوپرین به 6 مرکاپتوپورین متابولیزه می شود.
هر دو ترکیب بسرعت از طریق خون حذف می شوند و در کبد و گلبولهای قرمز اکسیده یا متیله می شوند. بعد از گذشت 8 ساعت هیچ ردی از آزاتیوپرین و مرکاپتوپورین در ادرار قابل شناسایی نیست.
موارد مصرف آزاتیوپرین
التهاب مشیمیه , آرتریت روماتوئید1 , مولتیپل اسکلروزیس , بیماری کرون , کولیت اولسراتیو , جلوگیری از رد پیوند کلیه , لوپوس اریتماتوز سیستمیک , آرتریت تاکایاسو , درماتیت آتوپیک , سارکوئیدوز
مقدار مصرف آزاتیوپرین:
مقدار معمول برای پیوند کلیه :
بزرگسالان : مقدار اولیه :
3 تا 5 mg/kg خوراکی یا وریدی، یک بار در روز، درمان در زمان پیوند شروع شود.
مقدار نگهدارنده:1 تا 3 mg/kg خوراکی یا وریدی ، یک بار در روز .
مقدار معمول برای آرتریت روماتوئید:
بزرگسالان: مقدار اولیه :
1 mg/kg (میلیگرم 50 تا 100) در روز ،خوراکی یا وریدی (در ا یا 2 مقدار منقسم).
مقدار نگهدارنده : کمترین مقدار موثر، حداکثر مقدار مجاز: 2.5 mg/kg در روز ، خوراکی یا وریدی ، مدت درمان: حداقل 12 هفته.
مقدار معمول برای جلوگیری از رد پیوند اعضا :
کودکان: مقدار اولیه:
3 تا 5 mg/kg خوراکی یا وریدی، یک بار در روز،درمان در زمان پیوند شروع شود.
مقدار نگهدارنده:1 تا 3 mg/kg خوراکی یا وریدی ، یک بار در روز .
هشدارها:
1-بیماران مصرف کننده داروهای مضعف سیستم ایمنی از جمله آزاتیوپرین بیشتر در معرض بروز بیماری لنفوم و دیگر بدخیمی ها مخصوصا پوست قرار دارند.
2-در بیماران تحت درمان با آزاتیوپرین ممکن است لکوپنی شدید، ترومبوسیتوپنی، آنمی از جمله آنمی ماکروسیتیک و پان سیتوپنی و تضعیف شدید مغز استخوان رخ دهد.
3-بیماران مصرف کننده داروهای مضعف سیستم ایمنی از جمله آزاتیوپرین بیشتر در معرض عفونت های باکتریایی ،ویروسی، فرصت طلب شامل فعالسازی مجدد عفونتهای گذشته قرار دارند.این عفونت ها ممکن است جدی و در مواردی کشنده نیز باشند.
4-واکنشهای ازدیاد حساسیت معدی روده ای با علائم مشخصه تهوع شدید و استفراغ ممکن است در چند هفته اول درمان با آزاتیوپرین رخ دهد که با قطع مصرف آزاتیوپرین قابل برگشت می باشد.
نکات قابل توصیه:
1- در حین مصرف آزاتیوپرین شمارش کامل سلولهای خونی بطور منظم باید انجام گیرد در ضمن مشاهده هرگونه خونریزی یا کبودی غیر معمول را به پزشک معالج اطلاع دهید.
2- در بیماران دارای نقص عملکرد کلیه و در مصرف همزمان با آلوپورینول تنظیم مقدار مصرف آزاتیوپرین بدقت صورت پذیرد.
عوارض جانبی آزاتیوپرین:
تهوع , استفراغ , بثورات جلدی , اسهال , کاهش پلاکت خون , کاهش لکوسیت خون , کم خونی , تب1 , طاسی , عفونت ها , مدفوع چرب , درد مفصل
تداخلات دارویی آزاتیوپرین:
آتراکوریوم , انالاپریل , اینفلیکسی ماب , پروتامین سولفات , تراستوزوماب , دفریپرون , لیزینوپریل , واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع بی , آلفاسپت , باسی لیکسی مب , کاناکینومب , مزالازین , کاپتوپریل , فبوکسوستات , ریباویرین , مرکاپتوپورین , گولیمومب , آلوپورینول , وارفارین , پانکرونیوم
موارد منع مصرف آزاتیوپرین
بارداری , ازدیادحساسیت به این دارو و ترکیبات آن , سابقه درمان با عوامل آلکیله کننده(سیکلوفسفامیدو..)
مصرف در بارداری:
D ( در این گروه از داروها، مطالعات و نتایج حاصل از آن بیانگر وجود خطر برای جنین انسان است. زمانی که استفاده از دارو برای زنان باردار اجتناب ناپذیر است و خطرات احتمالی پذیرفته شده است، پزشک دارو را تجویز می کند. )
