کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها (کورتون) (به انگلیسی: Corticosteroids) به استروئیدهایی گفته میشود که در بخش قشری (کورتکس) غده فوق کلیوی (آدرنال) ساخته میشوند. استروئیدها ترکیبات چربی با چهار حلقه کربنی هستند. کورتیکواستروئیدها به دو گروه عمده مینرالوکورتیکوئیدها (mineralocorticoids) مانند آلدوسترون و گلوکوکورتیکوئیدها (glucocorticoids) مانند کورتیزول (۲۱ کربنه) تقسیم بندی میشوند. البته بخش رتیکولای غده فوق کلیوی مقدار کمی هم هورمونهای جنسی (به ویژه آندروژن) ترشح میکند. مینرالوکورتیکوئیدها در ساماندهی آب و الکترولیتها در بدن نقش دارند (احتباس آب و سدیم و دفع پتاسیم). گلوکوکورتیکوئیدها نقشهای گوناگونی در بدن دارند از جمله کاهش التهاب، تخفیف واکنشهای ایمنی، تاثیر بر سوختوساز و افزایش قند خون. در بیماریهای گوناگونی مانند سندرم کوشینگ و بیماری آدیسون، در ترشح کورتیکواستروئیدها افزایش یا اختلال مشاهده میشود.
داروهای کورتیکواستروئیدی:
با توجه به نقش مهمی که گلوکوکورتیکوئیدها در تخفیف پاسخهای ایمنی دارند تعداد زیادی دارو بر اساس این اسکلت ساختمانی با فرمولهای شیمیایی شبیه هم ساخته شدهاست که به آنها استروئید، کورتیکواستروئید یا کورتون گفته میشود. داروهای کورتیکواستروئید از پرکاربردترین داروها در پزشکی هستند که در بیماریهای مختلفی مانند حساسیت، بیماریهای خود ایمنی و التهاب به کار میروند. از این داروها میتوان بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون، تریامسینولون، متیل پردنیزولون، پردنیزون، کلوبتازول، بکلومتازون، فلودروکورتیزون، فلوسینولون، فلوتیکازون و... را نام برد. این داروها به صورت تزریقی، خوراکی، قطره، پماد و افشانه تهیه و مصرف میشوند.