تغییر رنگ چشم

آیا می توانید رنگ چشم خود را تغییر دهید؟!

رنگ چشمان ما در دوران نوزادی به طور کامل شکل می گیرد و می توان گفت که از همان هنگام تا آخر عمر چشمانی قهوه ای، آبی، فندقی، خاکستری، سبز یا مشکی داریم. برخی افراد برای تقویت دید خود و یا تغییر رنگ موقتی چشم از کانتکت لنز یا لنزهای تماسی چشمی استفاده می کنند.

اما روش جدید بحث برانگیزی که برای تغییر دائمی رنگ چشم وجود دارد، نوعی جراحی زیبایی است که اخیرا مورد اقبال و توجه زیادی به خصوص از طرف افراد مشهور قرار گرفته است. در واقع در این روش از عنبیه های مصنوعی استفاده می شود که در عرض چند دقیقه رنگ چشم را کاملا تغییر می دهند. پزشکان هشدار داده اند که این تکنیک می تواند موجب آسیب های شدید چشمی شود.

تغییر موقتی رنگ چشم

راحت ترین و رایج ترین روشی که برای تغییر موقتی رنگ چشم وجود دارد، استفاده از لنزهای رنگی است. با این روش در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه (بسته به این که با چه سرعتی لنز را در چشمانتان قرار دهید) می توانید رنگ چشمان خود را از مشکی یا قهوه ای تیره به فندقی روشن یا عسلی تغییر دهید.

لنزهای رنگی در سه نوع مختلف موجود اند:

لنزهای مات: این لنزها جامد و غیر شفاف اند و رنگ چشم را کاملا تغییر می دهند. این نوع لنز برای افرادی مناسب است که چشمانی تیره دارند و می خواهند رنگ چشم خود را به رنگ های خیلی روشن تغییر دهند، مثلا کسی که می خواهد رنگ چشمان خود را از سیاه به خاکستری یخی تغییر دهد. 

معمول ترین انواع این نوع لنز ها دارای رنگ های زیر است:

• آبی
• فندقی
• سبز
• بنفش یا نیلی
• خاکستری
• قهوه ای
• یاقوتی

لنزهای بهبود رنگ چشم: برخی لنزهای رنگی تماسی، رنگ طبیعی چشم را حفظ می کنند و تنها به آن عمق بخشیده یا جلوه ای خاص به آن می دهند. این نوع لنزهای رنگی جامد و شفاف هستند. این لنز ها خط دور عنبیه را تیره تر کرده و شدت بیشتری به رنگ چشم شما می بخشند. مثلا اگر چشمان شما سبز تیره و یشمی است و می خواهید آن را به رنگ سبز زمردی و روشن درآورید، این نوع لنز ها برایتان مناسب است.

لنزهایی که رنگ چشم را نمایان تر می کنند: این نوع لنزها در واقع رنگ چشم شما را تغییر نمی دهند. دارای رگه های ضعیفی از نور آبی یا سبز است که می تواند رنگ طبیعی چشمان شما را برجسته تر و نمایان تر کند. 

نسبت به استفاده از لنزهای رنگی تزئینی آگاه باشید.

از لنزهای پلانو یا لنزهایی که برای زیبایی مورد استفاده قرار می گیرند، به عنوان نوعی لباس یا آرایش خاص استفاده می شوند، به خصوص در مراسمی مثل جشن هالوین. مثلا شخصی ممکن است بخواهد چشمانی مانند چشم گربه داشته باشد یا رنگ عنبیه خود را سفید کند تا ترسناک به نظر برسد.

این قبیل لنزها را می توانید از فروشگاه های خاص یا به صورت اینترنتی تهیه کنید، اما انجمن اُپتومتریک آمریکا، پیشنهاد می کند که برای استفاده از این لنز ها بهتر است از نسخه پزشک استفاده شود. اف دی اِی (FDA) یا سازمان غذا و داروی آمریکا نیز لیست خاصی از لنز های تماسی را به عنوان ابزار و وسایل پزشکی در دست دارد که نشان می دهد برای تهیه و خرید هر نوع لنز تماسی چشم نیاز به نسخه معتبر پزشک دارید.

لنزهای تزئینی نیز اگر به صورت صحیح مورد استفاده قرار نگیرند، می توانند مانند لنزهای اصلاحی باعث عوارض و خطراتی برای سلامت چشم شوند. اگر لنزهای طبی و اصلاحی و یا لنزهای رنگی پلانو و تزئینی را بدون نسخه پزشک تهیه کنید ویا از لنزهایی استفاده کنید که مورد تایید اف دی ای نیستند، ممکن است با خطر تهیه لنزهای غیر بهداشتی یا معیوب مواجه شوید که در نهایت می تواند این عوارض را برای چشمان شما در پی داشته باشد:

• تاری دید
• اختلال در بینایی
• خارش و آبریزش چشم و دیگر واکنش های آلرژیک
• خراش و سایش قرنیه (ایجاد خراش در لایه بیرونی چشم)
• کوری

اگر بعد از استفاده از هرگونه لنز تماسی دچار علائم زیر شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• قرمزی چشم
• درد مداوم چشم
• ترشحات چشمی
• نقص بینایی جزئی

این علائم می تواند مربوط به عفونت چشم باشد. اگر عفونت چشم درمان نشود، ممکن است رو به وخامت گذاشته و به بینایی آسیب برساند.

آیا می توان رنگ چشم را به صورت دائمی و همیشگی تغییر داد؟

جراحی کاشت عنبیه، در ابتدا فقط برای درمان بیماری های چشمی و آسیب هایی که در اثر ضربه پدید آمده اند، مورد استفاده قرار می گرفت. این بیماری ها شامل آنیریدیا (aniridia) به معنای فقدان شبکیه و یا کولوبوما (یکی از اختلالات ژنتیکی چشم) است که در آن بخشی از عنبیه پنهان است.

در این نوع جراحی، پزشک با ایجاد برش کوچکی در قرنیه، نوعی عنبیه مصنوعی سیلیکونی را به صورت تا شده در چشم بیمار قرار می دهد و سپس آن را در زیر قرنیه باز می کند چنان که عنبیه طبیعی چشم را پوشش دهد. معمولا در این عمل از بی حسی موضعی استفاده می شود.

با وجود این که این جراحی در ابتدا برای اهداف پزشکی مورد استفاده قرار می گرفت، اما امروزه بیشتر به منظور زیبایی انجام می شود. بسیاری از افراد با وجود این که عنبیه سالم دارند، برای انجام این عمل با هدف تغییر رنگ چشم داوطلب می شوند.

تحقیقات نشان داده است افرادی که عمل زیبایی کاشت عنبیه را انجام می دهند، بیشتر در معرض خطرات و عوارض زیر قرار دارند:

• نقص بینایی یا کوری
• ابتلا به گلوکوم در اثر بالا رفتن فشار داخل چشم
• آسیب های قرنیه
• عارضه التهاب و ورم قرنیه که ادم قرنیه (corneal edema) نامیده می شود.
• یووئیت (uveitis) نوعی التهاب چشمی است که منجر به قرمزی، درد و تاری دید می شود.

جراحی زیبایی کاشت عنبیه، عمل جدیدی است که نیاز به تحقیقات پزشکی بیشتر دارد و محققان باید آن را به طور کامل موشکافی و ارزیابی کنند. هیچ نوع مدرکی مبنی بر این که این عمل کاملا امن و بی خطر و حتی صد در صد موثر است، وجود ندارد. این عمل هنوز تحت آزمایشات بالینی نیز قرار نگرفته است. بنابراین افرادی که تمایل دارند تحت این عمل جراحی قرار گیرند، باید با هشیاری و آگاهی بیشتر دست به این اقدام بزنند.  

روش دیگری که برای تغییر دائمی رنگ چشم وجود دارد، استفاده از لیزر با انرژی پایین است. این نوع لیزر، رنگدانه ها را در لایه ی به هم پیچیده ی بافت عنبیه که استروما (stroma) یا بَستَره نام دارد از بین می برد.

این روش را دانشمندی به نام گرگ هومر (Gregg Homer) در سال 2009 پایه گذاری کرد که هنوز در دسترس عموم مردم قرار نگرفته است. این تکنیک در حال حاضر مورد تحقیقات و آزمایشات بالینی بیشتر قرار دارد.

آیا ممکن است رنگ چشم ما به مرور زمان تغییر کند؟

 کوتاه ترین جواب: خیر. رنگ چشم شما توسط رنگدانه های ملانین تعیین می شود. چشم هایی که دارای ملانین بیشتر هستند، به طور طبیعی تیره تر می باشند. هرچه ملانین چشم شما کمتر باشد، رنگ چشمانتان نیز روشن تر است.

چنان که پیش تر گفتیم، رنگ چشم شما غالبا از دوران نوزادی به بعد ثابت خواهد ماند و تغییری نخواهد کرد. تحقیقات نشان می دهند که رنگ چشم ممکن است در موارد بسیار نادر در اثر آسیب و یا ژنتیک خاص نیز تغییر کند.

برخی افراد دارای چشمانی با دو رنگ متفاوت هستند. این شرایط که هتروکرومیا (heterochromia) نام دارند، معمولا در اثر آسیب وارد شده به یکی از چشم ها اتفاق می افتد. در موارد نادر نیز ممکن است این عارضه در اثر برخی نقص های مادرزادی از جمله سندرم واردنبرگ (Waardenburg)، سندرم استورج وبر(Sturge-Weber)، سندرم مادرزادی هورنر(Horner) و یا سندرم پری رومبرگ (Parry-Romberg) ایجاد شود.

گلوکوم رنگدانه ای نیز می تواند بر روی رنگ چشم تاثیر بگذارد. این عارضه نوعی گلوکوم ذاتی با زاویه باز است (بیماری رها شدن رنگدانه ها) که می تواند بین 20 تا 30 سالگی بروز کند.

برخی افراد ادعا می کنند که شستن چشم با ترکیبی از عسل خالص و آب ولرم، می تواند به تدریج و به مرور زمان رنگ چشم را تغییر دهد، اما هیچ نوع مدرک علمی و پزشکی مبنی بر تایید این ادعا وجود ندارد. در واقع به نظر بسیار بعید می رسد که این گفته صحت داشته باشد، چرا که این محلول نمی تواند از قرنیه عبور کرده و به عنبیه برسد. بنابراین در عین حال که عسل ممکن است برای بهبود التهاب مفید باشد و خشکی چشم را برطرف کند، اما نمی تواند رنگ چشم را نیز تغییر دهد.

نکته پایانی

آکادمی چشم پزشکی آمریکا در سال 2014، مخالفت و عدم تایید خود را نسبت به عمل زیبایی کاشت عنبیه اعلام کرد. این سازمان همچنین هشدار داد که این عمل می تواند منجر به عوارض شدید چشمی از جمله کاهش بینایی یا کوری گردد شود. بسیاری از چشم پزشکان نیز طی سال های اخیر از این عمل جراحی انتقاد کرده اند و مخالفت خود را نسبت به آن ابراز داشته اند. اگرچه این عمل ممکن است در بین افراد مشهور و هنرمندان رواج داشته باشد، اما این بدان معنا نیست که در دراز مدت نیز خطری در بر نخواهد داشت.

اگر تمایل دارید که رنگ چشمانتان را تغییر دهید، می توانید یک روش غیر تهاجمی و غیر جراحی مثل استفاده از لنز های رنگی را برای این منظور انتخاب کنید که به طور موقت این کار را برایتان انجام می دهند. اگرچه استفاده از لنزهای طبی و تجویزی و یا لنزهای تماسی رنگی نیز کاملا بی خطر نیست و عوارضی در بر دارد، اما استفاده از این موارد به مراتب امن تر از قرار گرفتن زیر تیغ جراحی است.

مرجع:

https://www.healthline.com/health/eye-health/change-eye-color#eye-color-over-time