سندروم آلپورت، اختلال ژنتیکی نادر در کلیه، گوش، چشم

سایر اسامی سندروم آلپورت:

• کری همراه با نفروپاتیهماچوری ( وجود خون در ادرار)
• نفریت خانوادگی خون ریزی دهنده
• ناشوایی و نفروپاتی ارثی
• نفریت ارثی
• نفریت ارثی همراه با ناشنوایی حسی

زیر مجموعه های سندروم آلپورت:

• سندروم آلپورتاوتوزوم غالب (ADAS)
• سندروم آلپورتاتوزوم مغلوب (ARAS)
• سندروم آلپورت وابسته به جنس (XLAS)

سندروم آلپورت یک بیماری ژنتیکی نادر است که با بیماری پیشرونده کلیه و مشکلاتی در گوش داخلی و چشم همراه است. سه نوع ژنتیکی از این بیماری وجود دارد. سندروم آلپورت وابسته به کروموزومX (XLAS) شایع ترین فرم آن است. در این خانواده ها مردان مبتلا نسبت به زنان مبتلا به بیماری علائم شدیدتری نشان می دهند. در سندروم آلپورتاوتوزوم مغلوب (ARAS) شدت بیماری در زنان و مردان مبتلا یکسان است. همچنین در نوع اوتوزوم غالب این بیماری هم (ADAS) زن و مرد با یک شدت علائم را نشان می دهند

علامت اصلی این بیماری وجود خون در ادرار (هماچوری) در سنین پایین است که با پسرفت پیشرونده کارکرد کلیه همراه است (نارسایی کلیه) که به از کار افتادن کلیه می انجامد مخصوصا در مردان مبتلا. نزدیک 50 درصد مردانی که درمان نشده اند و مبتلا به فرم وابسته به X بیماری هستند تا سن 25 سالگی، 90 درصد تا سن 40 سالگی و نزدیک به 100 درصد تا 60سالگی دچار نارسایی کلیه می شوند

زنان مبتلا به فرم وابسته به X این بیماری معمولا تا سنین سالخوردگی دچار نارسایی کلیه نمی شوند یا حتی ممکن است اصلا دچار نارسایی و از کار افتادگی کلیه ها نشوند. اما ریسک ابتلا به این مشکلات با بالا رفتن سن بیشتر می شود

در مردان و زنان با فرم ARAS معمولا در سنین نوجوانی یا اوایل جوانی دچار نارسایی و از کار افتادگی کلیه می شوند. پیشرفت ADAS کند است به این صورت که تا سنین بزرگسالی علائم نارسایی کلیه دیده نمی شوند

افراد مبتلا به سندروم آلپورت دچار مشکلات پیش رونده کاهش شنوایی با شدت های مختلف و مشکلات بینایی که معمولا به نقص بینایی می انجامد

XLAS به وسیله تغییر در ژن زنجیره A5 کلاژن نوع 4 ایجاد می شود. ARAS به وسیله تغییر در ژن یکی از دو زنجیره A3 و یا A4کلاژن نوع 4 ایجاد می شود. درمان سندروم آلپورت علامتی است و بعضی از داروها پیشرفت بیماری کلیوی را به تاخیر می اندازند. در نهایت در بعضی از بیماران نیاز به پیوند کلیه وجود دارد

این بیماری که در حال حاضر به عنوان سندروم آلپورت شناخته می شود برای اولین بار در اوایل قرن 20 در واژگان پزشکی بریتانیا آورده شد. در سال 1927 دکتر Cecil Alport مقاله ای منتشر کرد که متوجه ارتباط بیماری کلیه و ناشنوایی در مبتلایان به این بیماری شده بود. کیس های زیادی از این بیماری شناخته شد و بیماری به یاد دکتر آلپورت در سال 1961 به این اسم نام گذاری شد

سندروم آلپورت معمولا همراه با یک بیماری کلیوی دیگر به نام نفروپاتیغشا پایه نازک (TBMN) مرتبط است که پاتولوژی اصلی در آن نازک شدنغشا پایه گلومرول های کلیه است. بسیاری از افرادی که مبتلا به TBMN هستند در همان ژن هایی مشکل دارند که در سندروم آلپورت دیده می شود.  افراد مبتلا به TBMN به صورت دائمی هماچوری میکروسکوپی دارند درست به همان صورت که که افراد مبتلا به آلپورت دارند. مبتلایان به TBMN با احتمال خیلی کمی دچار علائم خارج کلیوی می شوند و سایر یافته های کلیوی از جمله وجود پروتئین در ادرار یا پروتئینوری، فشار خون بالا یا هایپرتنشن، نارسایی کلیه و از کار افتادن کلیه نسبت به سندروم آلپورت ناشایع تر می باشد

بیمارانی که هماچوری و تغییر در ژن های کد کننده زنجیره A3 و A4 و A5 کلاژن 4 دارند باید به عنوان آلپورت تشخیص داده شوند. افتراق سندروم آلپورت و TBMN می تواند چالش برانگیز باشد مخصوصا در بیماران جوان و خانم ها

علائم و نشانه ها سندروم  آلپورت :

شروع بیماری، علائم، پیشرفت و شدت سندروم آلپورت از فردی به فرد دیگر متفاوت است با توجه به این که کدام ساب تایپ بیماری اتفاق افتاده باشد. بعضی افراد ممکن است علائم خفیف و پیش رونده داشته باشند در حالی که بعضی دیگر ممکن است شروع زودرس بیماری و عوارض شدیدتری نشان بدهند

اولین علامت بیماری کلیوی وجود خون در ادرار است. هماچوری معمولا با چشم قابل رویت نیست اما بعد از بررسی ادرار زیر میکروسکوپ مشخص می شود.به این نوع هماچوری میکروسکوپی گفته می شود. گاهی اوقات خون در ادرار با چشم دیده می شود( مثلا ادرار ممکن است قهوه ای یا صورتی یا قرمز باشد) مثلا زمانی که فرد مبتلا چند روز سرماخوردگی یا آنفولانزا داشته باشد.مردان مبتلا به XLAS معمولا هماچوری میکروسکوپی پایدار را در اوایل زندگی خود تجربه می کنند. تقریبا 95 درصد از خانم هایی که به سندروم XLAS مبتلا هستند هماچوری میکروسکوپی دارند اما ممکن است متناوب باشد. مردان و زنان مبتلا به ARASهماچوری را در دوران کودکی نشان می دهند و مبتلایان به ADAS در هر دو جنس هماچوری ندارند

با گذشت زمان بسیاری از افراد مبتلا، بالا رفتن سطح آلبومین و سایر پروتئین های ادرار ( آلبومینوری و پروتئینوری) را دارند که نشان دهنده پیشرفت تدریجی بیماری کلیه می باشد. سطح بعدی در پیشرفت بیماری،از دست رفتن تدریجی کارکرد کلیه می باشد که معمولا با بالا رفتن فشار خون شروع می شود و به از کار افتادن کلیه می انجامد. کلیه ها اعمال مختلفی انجام می دهند از جمله فیلتر و ترشح محصولات اضافی گردش خون و بدن، تولید بعضی هورمون های خاص و کمک به نگه داشتن تعادل بعضی مواد معدنی در بدن از جمله پتاسیم و سدیم و کلر و سایر الکترولیت ها. علائم زیادی به ESRD ( بیماری کلیوی در مرحله آخر) مرتبط هستند از جمله ضعف و خستگی، تغییرات در اشتها، پف کردن یا ورم کردن ( ادم)، اختلال در گوارش، تشنگی شدید و ادرار زیاد

سرعت پیشرفت بیماری های کلیه بسیار متفاوت است. بسیاری از مردان با XLAS در سنین نوجوانی یا اوایل جوانی دچار ESRD می شوند و بعضی دیگر تا سن 40 یا 50 سالگی مشکلات کلیه را نشان نمی دهند. اکثر خانم های مبتلا به XLAS تا سنین پیری عدم کارکرد صحیح کلیه را نشان نمی دهند. از کار افتادن کلیه در زن ها از مرد ها ناشایع تر است اما همچنان خطر بیماری در حدود 45 سالگی،15 درصد و در حدود 60 سالگی،20 تا 30 درصد است

کاهش شنوایی پیش رونده ( کری حسی عصبی) در افراد با سندروم آلپورت شایع است. کری حسی عصبی در نتیجه انتقال ناقص صدا وارد شده از گوش داخلی ( کوکلئا) به مغز ازطریق اعصاب شنوایی می باشد. کاهش شنوایی دو طرفه است یعنی هر دو گوش تحت تاثیر قرار می گیرند. شنوایی کاهش یافته معمولا در اواخر کودکی در مردان مبتلا به XLAS دیده می شود که ممکن است خفیف یا نهفته باشد. مردان مبتلا به XLAS احتمال کاهش شنوایی در سن 15 سالگی حدودا 50درصد، در 20 سالگی حدود 75 درصد و در 40سالگی حدود 90 درصد می باشد. از دست دادن شنوایی پیشرونده است و ممکن است فرد به در سنین کم و نوجوانی به ابزار کمکی برای شنیدن نیاز پیدا کند. این ابراز در افرادی که به دنبال سندروم آلپورت ناشنوا شده اند ، بسیار کارامد هستند

شروع، پیشرفت و شدت کاهش شنوایی در سندروم آلپورت هم بر اساس نوع زنجیره کلاژن درگیر شده متفاوت است. کاهش شنوایی در زنان XLAS کمتر از مردان اتفاق می افتد و معمولا در سنین بالاتری نسبت به مردان پدیدار می شود. اما با این وجود درصد کمی از خانم ها هم کاهش شنوایی را در سنین نوجوانی تجربه می کنند. هر دو جنس زن و مرد مبتلا به ARASدردوران کودکی یا اوایل جوانی دچار کاهش شنوایی خواهند شد. افراد مبتلا به ADAS هم به کاهش شنوایی دچار می شوند اما در سنین بالا تر

افراد با سندروم آلپورت ممکن است در نواحی مختلف چشم ها هم دچار مشکل شوند از جمله لنز (عدسی )، شبکیه و قرنیه. مشکلات چشم در XLAS و ARAS از نظر ظاهری بسیار مشابه هستند و در ADAS هم اختلالات چشمی بسیار ناشایع هستند

قوز عدسی قدامی حالتی است که در آن لنز چشم ها بدشکل می شوند. مخصوصا به این صورت که لنز به سمت اتاق قدامی چشم، پشت قرنیه فشرده می شود. قوز عدسی قدامی می تواند نیاز به عینک را در فرد ایجاد کند یا حتی تغییرات کاتاراکت ( آب مروارید) به وجود بیاورد. این مشکل در 20 درصد مردان مبتلا به XLAS اتفاق می افتد و معمولا در اواخر جوانی و اوایل بزرگسالی دیده می شود

رتین (شبکیه) که لایه غنی از اعصاب و حساس به نور در پشت چشم می باشد نیز ممکن است درگیر شود که به صورت تغییرات پیگمانته به وجود آمده از خال های سفید یا زرد روی رتین دیده می شود. به نظر نمی رسد این تغییرات ر.ی بینایی اثری داشته باشند. بیماران اندکی ممکن است نازک شدن تدریجی و پیشرونده شبکیه را تجربه کنند که به سوراخ شدن می انجامد و روی بینایی مؤثر است

قرنیه،که بخش خارجی و شفاف چشم است هم ممکن است درگیر شود. اثرات روی قرنیه ممکن است به آهستگی پیشرفت کنند. فرسایش  مکرر قرنیه می تواند باعث احساس ناخوشایند یا درد در چشم، حساسیت به نور یا فوتوفوبی، تاری دید و احساس جسم خارجی مثلا مژه یا آشغال در چشم شود

سایر علائم در بعضی افراد مبتلا به سندروم آلپورت ممکن است اتفاق بی افتد. تعداد اندکی از مرد ها دچار آنوریسم های آئورت سینه ای یا شکمی می شوند. آنوریسم زمانی اتفاق می افتد که دیواره های رگ های خونی به سمت بیرون برجسته شوند. این برجستگی ها به راحتی خون ریزی می کنند و خون ریزی داخلی اتفاق می افتد

علل سندروم  آلپورت :

سندروم آلپورت به علت تغییرات توالی DNA در بعضی ژن ها ایجاد می شود. ژن ها حاوی دستور العمل تولید پروتئین هایی هستند که نقش های مهمی در بسیاری از اعمل بدن دارند. زمانی که یک بیماری موجب تغییر در توالی DNA می شود، پروتئین تولید شده ممکن است اشتباه و بی اثر باشد یا اصلا تولید نشود. بر اساس عملکرد پروتئین های خاص عملکرد ارگان ها و اندام های داخلی بدن تحت تاثیر قرار می گیرند

جمعیت مبتلا به سندروم  آلپورت :

سندروم آلپورت تقریبا در هر یک نفر از 5000 تا 10000 نفر در جمعیت آمریکا دیده می شود و به این معنی است که تقریبا 30000 تا 60000 نفر از جمعیت آمریکا با این بیماری مبتلا هستند

تشخیص سندروم  آلپورت :

تشخیص این بیماری بر اساس تشخیص علائم آن، سابقه پزشکی فرد و ارزیابی های کلینیکی است. احتمال تشخیص در افراد با سابقه خانوادگی مثبت سندروم آلپورت، از کار افتادن کلیه بدون علت مشخص، از دست دادن شنوایی در سنین پایین و یا هماچوری بالا تر می رود. چندین آزمایش مختلف وجود دارد که برای تایید تشخیص کمک کننده هستند

تست های کلینیکی و تشخیصی سندروم  آلپورت :

رویکرد تشخیصی در بیماری آلپورت در دهه های گذشته تغییر کرده است. در حالی که بررسی بافت ( بیوپسی کلیه و یا پوست) ابزار بسیار دقیق و سودمندی در بررسی هماچوری هستند، آزمایش های ژنتیکی زود هنگام در حال جایگزینی هستند. زمانی که اطلاعات بالینی و سابقه خانوادگی قویا به نفع سندروم آلپورت است، آزمایش های ژنتیکی نسل بعدی به تایید تشخیص کمک می کند، الگو وراثت را مشخص می کند و اطلاعاتی درباره پیش آگهی بیماری در اختیار می گذارد

​​​​​​​

درمان سندروم  آلپورت:

درمان سندروم آلپورت به علامتی که هر فرد مبتلا نشان می دهد مرتبط است. درمان به همکاری یک تیم از متخصص ها نیاز دارد. متخصصین اطفال، نفرولوژی، شنوایی سنج، چشم پزشک و سایر متخصصان زمینه سلامتی در درمان یک کودک مبتلا نقش دارند. مشاوره ژنتیک برای افراد مبتلا و خانواده های آن ها توصیه می شود و حمایت های روحی روانی برای تمام افراد خانواده نیاز است

به علت نادر بودن این بیماری، درمان های آزمایشی که باید روی گروه های بزرگی از افراد انجام شوند هنوز کامل نیست

داروهایی که در دسته دارویی مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE inhibitors) قرار دارند در درمان بیماران مبتلا به سندروم آلپورت استفاده می شوند. داده های قدیمی نشان می دهند که درمان زودرس با ACE inh ها پیشرفت بیماری به سمت بیماری کلیوی مرحله آخر را در مردان و زنان کند تر می کنند. این نوع استفاده از دارو ممکن است برای همه افراد مبتلا سودمند نباشد و چندین فاکتور قبل از شروع درمان از جمله سطح پایه کارکرد کلیه ها، سابقه خانوادگی و علائم خاص باید بررسی شوند. استفاده از مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین در تمام بیماران با سطح بالایی از پروتئین در ادرار مناسب است. این داروها از داروهای فشار خون هستند که یک آنزیم در بدن را مهار می کنند و جلوی تولید آنژیوتانسین 2 گرفته می شود. آنژیوتانسین 2 یک ماده شیمیایی است که سبب باریک شدن عروق خونی و بالا رفتن فشار خون می شود. این داروها در افراد مبتلا به سندروم آلپورت پروتئین اوری را کاهش داده و پسرفت عملکرد کلیه را آهسته تر کرده است

بعضی از بیماران با این دارو پاسخ نمی دهند یا نمی توانند آن را تحمل کنند. این افراد با داروهای دیگری به اسم مسدود کننده گیرنده های آنژیوتانسین (ARBs) درمان می شوند. ARBs از اتصال آنژیوتانسین2 به گیرنده های پاسخ دهنده به آن روی عروق خونی جلوگیری می کند

با وجود این که درمان روند پیشرفت بیماری کلیه در سندروم آلپورت را کند می کند، هیچ درمانی برای بیماری وجود ندارد و هیچ دارویی برای جلوگیری از آسیب به کلیه شناخته نشده است

پیوند کلیه برای افراد مبتلا به این بیماری نسبت به دیالیز ترجیح داده می شود و نتایج بسیار خوبی در این بیماران دیده شده است. بعضی افراد درسنین جوانی یا نوجوانی با پیوند کلیه نیاز دارند در حالی که بعضی دیگر تا سن 40 -50 سالگی به پیوند نیاز پیدا نمی کنند

​​​​​​​برای گرفتن مشاوره در خصوص سندروم آلپورت کلیک کنید