معرفی بیماری

سندرم خستگی مزمن( CFS) که سندرم اختلال ایمنی خستگی مزمن(CFIDS) نیز نامیده می شود، نوعی اختلال مزمن است که با شرایط دشواری مثل احساس خستگی شدید شناخته می شود. علائم دیگر ان شامل ضعف، اختلال حافظه یا تمرکز، بی خوابی، درد عضلات و خستگی پس از فعالیت است که بیش از 24 ساعت طول می کشد. دلایل بروز این سندرم ناشناخته اند و آزمایش مشخصی هم برای تشخیص این شرایط وجود ندارد و معمولا آن را از طریق رد بیماری های دیگر تشخیص می دهند؛ به این معنا که آن را از بیماری های دیگری که علائم مشابه دارند، جدا می کنند.

سندرم خستگی مزمن چیست؟

این سندرم را به سختی می توان تشخیص داد و معمولا تعریف آن نیز دشوار است.

تشخیص زمانی صورت می گیرد که بیمار حداقل دارای دو مورد از معیار هایی که در زیر توصیف شده باشد.

معیار اول

جهت تشخیص این سندرم بیمار باید به مدت 6 ماه یا بیشتر، دچار احساس خستگی شدید یا مزمن بوده باشد. همچنین بیماری ها یا شرایط بالینی دیگر را که باعث ایجاد این خستگی شده اند، باید از آن جدا کرد. این خستگی باید به طور قابل ملاحظه در کار و فعالیت های روزانه اختلال ایجاد کند.

معیار دوم

علاوه بر خستگی طولانی مدت، برای تشخیص سندرم خستگی مفرط، بیماران باید چهار مورد (و یا بیشتر) از علائم زیر را داشته باشند:

اختلال در حافظه کوتاه مدت یا در تمرکز
گلو درد
غدد لنفاوی حساس
درد عضلات
درد مفاصل بدون تورم یا قرمزی
سر دردی با شدت، الگو یا نوع جدید
خوابی که رفع خستگی نمی کند
احساس رخوت و کسالت پس از تلاش و کوشش که معمولا بیش از ۲۴ ساعت طول می کشد.

شرایط و بیماری های مشابه

خستگی سندرمی است که اغلب با بسیاری از بیماری های دیگر در ارتباط است.

پیش از تشخیص این سندرم، پزشک غالبا سعی می کند این شرایط و بیماری ها را شناسایی و جدا کند.

سندرم فیبرومیالژی (یک سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن است که با درد در سطح گسترده، نقاط حساس، خستگی و اختلال خواب مشخص می‌شود و اتیولوژی آن ناشناخته است. درد مزمن و تندرنس عضلانی و نقاط اتصال عضلانی مشخصه آن است. این بیماری نوعی روماتیسم بافت همبند است)
آنسفالومیلیت میالجیک (myalgic encephalomyelitis (ME))
روان آشفتگی(neurasthenia)
حساسیت های شیمیایی متعدد
مونونوکلئوز عفونی مزمن ( یك‌ بیماری‌ عفونی‌ ویروسی‌ كه‌ دستگاه‌ تنفس‌، كبد و دستگاه‌ لنفاوی‌ را درگیر می‌سازد)

شرایط و بیماری های دیگری که علائم مشابه ایجاد می کنند:

بسیاری دیگر از بیماری های قابل درمان وجود دارند که می توانند علائمی مشابه علائم سندرم خستگی مزمن ایجاد کنند که قبل از تشخیص این سندرم باید آنها را مستثنی کرد. این امکان نیز وجود دارد که علاوه بر داشتن این شرایط، بیمار دارای سندرم خستگی ممکن نیز باشد. در صورتی که این بیماری ها درمان شوند و سندرم خستگی به قوت خود باقی بماند، تشخیص... می تواند قابل ملاحظه قرار گیرد.

کم کاری تیروئید
آپنه خواب یا نارکولپسی( حمله خواب)
اختلالات افسردگی حاد، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی
اختلالات خوردن
سرطان
بیماری خودایمنی
اختلالات هورمونی
عفونت subacute
چاقی مفرط
سوء مصرف الکل و مواد مخدر
کمبود ویتامین D
واکنش به داروها

سایر علائم رایج در سندرم خستگی مزمن(CFS)

علائم ثانوی دیگری نیز در ارتباط با سندرم خستگی مزمن وجود دارد. حدود نیمی از بیماران دچار این سندرم، علائمی همچون درد شکمی، عدم تحمل الکل، نفخ، درد قفسه سینه، سرفه های مزمن، اسهال، سرگیجه، خشکی دهان یا چشم ها، گوش درد، ضربان قلب نامنظم، درد فک و آرواره، حالت تهوع، تعرق شبانه، مشکلات روانی ( مثل افسردگی، کج خلقی و زود رنجی، اضطراب، حملات وحشت)، تنگی نفس، حساسیت های پوستی، احساس خارش و کاهش وزن را تجربه می کنند.

شیوع سندرم خستگی مزمن( CFS)

بیش از یک میلیون آمریکایی دارای سندرم خستگی مزمن می باشند. بسیاری از افراد دیگر نیز علائم خستگی حاد را نشان می دهند دارند اما معیارهایی که برای تشخیص این سندرم ذکر شد، را در خود ندارند.

عوامل خطرزا برای( CFS)

افراد در هر سن و با هر نژاد و قومیتی که باشند می توانند به CFS مبتلا شوند. فاکتورهای خطرزا در ابتلا به سندرم خستگی مزمن عبارت اند از :

جنسیت مونث: احتمال ابتلا به CFS در زنان چهار برابر بیشتر از مردان است.
سنین ۴۰ و ۵۰ سالگی
ممکن است ارتباط ژنتیکی نیز وجود داشته باشد

تشخیص سندرم خستگی مزمن ( CFS)

آزمایش یا تست خاصی برای تشخیص این شرایط وجود ندارد. در موارد پیچیده، فرد ممکن است بیمار به نظر نرسد و تنها در دوره هایی عود بیماری را تجربه کند. برای تشخیص، پزشک در ابتدا سایر شرایطی با علائم مشابه مثل بیماری لایم، شرایط تیروئیدی، دیابت، مالتیپل اسکلروزیس، سرطان های متعدد، افسردگی، کمبود ویتامین D و اختلال دوقطبی را مورد بررسی و آزمایش قرار می دهد و آنها را کنار می زند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) این چنین تخمین می زند که این سندرم در کمتر از ۲۰ درصد از افراد مبتلا به آن، به درستی تشخیص داده می شود.

درمان سندرم خستگی مزمن(CFS)

علاجی برای این سندرم وجود ندارد و هدف از درمان آن تنها کنترل و مدیریت علائم است.

درمان معمولا شامل ترکیبی از دارو و ایجاد تغییرات در سبک زندگی می باشد؛ مثل پرهیز از فعالیت بیش از اندازه، کاهش استرس، مدیریت رژیم غذایی و مکمل های تغذیه ای است. فیزیوتراپی نیز ممکن است در این مورد توصیه شود. متخصصان بر این باورند که تشخیص و درمان اولیه می تواند نتایج بهتری برای بیمار داشته باشد.

بهبودی

علائم این سندرم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بعضی از افراد به شدت ناتوان می شوند و از انجام امور روزمره خود باز می مانند. برخی دیگر نیز در عین حال که علائم را تجربه می کنند از عهده انجام کارها برمی آیند. تعدادی از بیماران نیز با رفت و برگشت بیماری، چرخه ای از دوره های صحت یا کسالت نسبی را می گذرانند. تعداد بیمارانی که از این شرایط رهایی یافته اند نامشخص است اما کنترل و مدیریت علائم می تواند نتایج را بهبود بخشد.