کرمک: علائم و درمان

کرمک چیست؟

کرمک ها انگل های کوچک و نخ مانندی هستند که در روده و مقعد فرد آلوده زندگی می کنند. این انگل ها، گونه ای از کرم های گرد به نام انتروبیوس ورمیکولاریس (Enterobius vermicularis) هستند که تنها چند میلی متر طول دارند. عفونت حاصل از این کرمک ها شایع ترین عفونت کرمی در ایالت متحده آمریکا است.

علائم کرمک

عفونت کرمک معمولا یا هیچ علامتی ندارد و یا علائم آن خفیف است. کرمک های ماده بالغ، در هنگام شب از بدن فرد خارج شده و در اطراف سوراخ مقعد تخم گذاری می کنند، که این امر باعث خارش و ناراحتی می شود. بنابراین فرد آلوده شب ها احساس ناراحتی بیشتر می کند و نمی تواند راحت بخوابد.  

کرمک در کودکان

هر کسی ممکن است به این عفونت مبتلا شود اما این شرایط در کودکانی که به مدرسه می روند شایع تر است. این عفونت معمولا در مدرسه، منزل یا مهد کودک، به دیگران نیز منتقل می شود. عفونت ناشی از کرمک می تواند ناراحتی زیادی ایجاد کند، اما بسیار شایع است. آمار ها نشان می دهد که بیش از ۳۰ درصد کودکان در سرتاسر جهان  به این انگل مبتلا می شوند.

کرمک در بزرگسالان

کرمک ها معمولا در کودکان دیده می شوند. اما بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. کودک آلوده می تواند این عفونت را به والدین خود انتقال دهد. بزرگسالانی که در مدارس و مهدکودک ها کار می کنند یا با افراد آلوده سروکار دارند، ممکن است به کرمک آلوده شوند.

کرمک چگونه منتشر می شود؟

کرمک می تواند به راحتی از طریق مسیر مقعد به دهان منتقل گردد (کودکان معمولا مقعد خود را لمس می کنند و تخم های این انگل به زیر ناخن ها نقل مکان می کنند). این انتقال با لمس اشیاء آلوده نیز صورت می گیرد و در اثر عدم رعایت بهداشت (نشستن دست ها بعد از رفتن به توالت) به افراد دیگر منتقل می شود. تخم های کرمک می توانند از طریق غذا، رختخواب، ملحفه و لباس و سایر اشیا به دیگران انتقال یابند. کودکان نیز ممکن است تخم های کرمک را با مکیدن انگشتان و ناخن های خود مجددا وارد بدن نمایند. همچنین تخم های کرمک ممکن است در هوا باشند و از طریق تنفس وارد بدن شوند و ایجاد عفونت کنند.

بسیاری از افراد بر این باورند که کرمک ها ممکن است از طریق سگ های خانگی به اعضای خانواده انتقال یابند. با وجود این که سگ ها و گربه های خانگی می توانند حامل انواع مختلفی از انگل ها باشد که می تواند به انسان نیز سرایت کند، اما تنها میزبان کرمک ها فقط انسان ها هستند.

چرخه زندگی کرمک ها

تخم های کرمک برای انتشار لارو آماده می شوند. سپس لاروها به کرم های بالغ تبدیل خواهند شد. کرمک های بالغ ماده در اطراف سوراخ مقعد به تخم گذاری می پردازند. بعد از این که میزبان تخم را بلعید، لارو به روده کوچک می رسد. لارو به کرمک بالغ تبدیل می شود و به سمت کولون می رود. کرمک بالغ می تواند حدود ۲ ماه زنده بماند.

آزمایش چسب اسکاچ

کرمک را می توان از روی نشانه های آن و گاهی اوقات نیز با مشاهده خود کرمک ها با چشم غیر مسلح تشخیص داد. در موارد دیگر نیز برای جمع آوری و شناسایی تخم های کرمک زیر میکروسکوپ از آزمایش چسب اسکاچ استفاده می شود. این تست به صورت پیچیدن نوار سلوفان یا کاغذ  طلق در اطراف سوراخ مقعد است. این نوار را پیش از رفتن به توالت یا حمام بر روی پوست اطراف سوراخ مقعد فشار می دهند. تخم های کرمک را می توان با این روش در آزمایشگاه و زیر میکروسکوپ شناسایی کرد. برای تشخیص بهتر، می توانید سه روز پشت سر هم این نمونه را بگیرید تا از وجود تخم ها مطمئن شوید.

درمان کرمک

برای درمان کرمک می توانید از داروهای تجویزی پزشک و یا از داروهای بدون نسخه کمک بگیرید. قرص های جویدنی مبندازول (Mebendazole) و آلبندازول (albendazole) معمولا برای درمان کرمک تجویز می شوند و داروی پیرانتل پاموآت (pyrantel pamoate) نیز بدون نسخه در دسترس است. داروها تنها می توانند کرمک های بالغ را از بین ببرند و به همین دلیل باید در دو دوز مصرف شوند. دوز اول می تواند کرمک های بالغ موجود را نابود سازد و دوز بعدی که دو هفته بعد ارائه می شود، تمام کرمک های بالغ جدید که از تخم های باقی مانده به وجود آمده اند را نابود می سازد. اگر چندین عضو از یک خانواده یا کودکان مهدکودک و مدرسه به کرمک آلوده شده اند، بهتر است همه افراد به طور همزمان درمان شوند تا خطر عفونت مجدد کاهش پیدا کند.

پیشگیری از ابتلا به کرمک

بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به کرمک، رعایت بهداشت کامل شخصی است. بعد از دستشویی رفتن، دستان خود را با آب گرم و صابون بشویید. رختخواب، حوله و لباس های زیر خود را با آب داغ بشویید. همیشه قبل از غذا خوردن دست ها را بشویید. تمام سطوحی را که دستان شما با آن در تماس است پاکیزه نگه دارید. به کودکان خود اهمیت شستن دست  ها را آموزش دهید و از آن ها بخواهید هرگز ناخن های خود را نجوند. تخم های کرمک می تواند ۲ تا ۳ هفته بر روی سطوح باقی بماند.

مرجع:

http://www.medicinenet.com/pinworms_pictures_slideshow/article.htm