صفراوی
صفرا یا زردآب*[۱] از خلطهای چهارگانه (به پهلوی زهرپوشش) مایعی قلیایی (پهاش بین ۷٫۶ و ۸٫۶) سبز-زرد رنگ است که توسط نوعی سلولهای کبد اغلب مهرهداران ترشح میشود و در گوارش چربیها نقش دارد. این مایع در کیسه صفرا ذخیره شده و به هنگام عبور غذا از دوازدهه بر روی آن ریخته میشود و موجب امولسیون و در نهایت گوارش ملکولهای چربی میشود. ترکیبات:
1.. آب
2. اسیدهای صفراوی (و نمکهای صفراوی)
3. فسفولیپید (لسیتین، که در امولسیون چربیها نقش دارد)
4.یون بیکربنات و چند الکترولیت دیگر
5. کلسترول (که به کمک لسیتین و اسیدهای صفراوی حل شده است)
6.رنگدانههای صفراوی همچون بیلیروبین و بیلی وردین (که از تجزیهٔ هموگلوبین حاصل میشود و رنگ مدفوع و ادرار را میسازد).
7.. پروتئینها (شامل تمامی ایمونوگلوبولینها، آلبومین
8. هورمونها و سایر پروتئینهایی که در کبد متابولیز میشوند)
تولید و عملکرد:
صفرا پس از ترشح توسط هپاتوسیتها وارد کانالیکولهای صفراوی شده و از طریق مجرای سیستیک از کبد خارج میشود. صفرا از طریق مجرای کیسهای به کیسه صفرا انتقال مییابد. هنگامی که غذا از دوازدهه عبور میکند، کیسه صفرا منقبض شده و مایع درون خود را از طریق مجرای مشترک صفراوی به روده هدایت میکند و با غذا مخلوط میشود. ماده ای که صفرا تولید میکند، خاصیت بازی یا قلیایی دارد که باعث خنثی کردن تودهٔ غذا (کیموس معدی) میشود.
نمکهای صفراوی موجب امولسیون چربیها (پراکنده شدن قطرات ریز چربی) میشوند و به این ترتیب، آنزیمها و به خصوص لیپاز میتوانند عمل گوارش لیپیدها را شروع کنند.