طیف اختلالات اوتیسم
اختلالات طیف اوتیسم (ASD) یا بیماری درخودماندگی طیف وسیعی از اختلالات مغزی و روانپزشکی با منشا عصب شناختی و علائم اختلالات رفتاری بوده که مهم ترین ملاک تشخیصی آن نقص در رشد زبان و ناتوانی در برقرای ارتباط با دیگران است.
آگاهی از علایم اختلالات طیف اوتیسم به منظور بهره گیری سریع تر از خدمات درمانی برای سازگاری بی تر کودک و افزایش مهارت های ارتباطی اهمیت دارد. اوتیسم در بزرگسالی نیز می تواند برای فرد مشکلاتی را ایجاد نماید، بنابراین درمان به موقع در کودکی اهمیت زیادی دارد.
اوتیسم یا در خودماندگی، بیماری عصب شناختی است که با نشانه های نقص در ارتباط و گفتار تشخیص داده می شوند.
به دلیل طیف وسیعی از نشانه ها و ناهنجاری ها در کودکان مبتلا به آن اختلال طیف اوتیسم می گویند. بیماری درخودماندگی می تواند زندگی فرد را بسته به علائم به صورت خفیف تا شدید تحت تاثیر قرار دهد. شیوع اوتیسم در پسران حدود 5-4 برابر دختران است. علائم اوتیسم در همان سه سال اول زندگی کودک قابل تشخیص است، با این حال در سنین 36-18 ماهگی بارزتر می شود. چرا که نشانه های بارز اختلالات طیف اوتیسم تاخیر یا انحراف در رشد مهارت های اجتماعی، شناختی و ارتباطات کلامی و غیر کلامی کودک است.
نشانه های اختلال طیف اوتیسم:
نشانه های زیر در کودکان مبتلا به بیماری درخودماندگی از خفیف تا شدید مشخص می شود. با توجه به شدت بیماری کودک تحت درمان و آموزش قرار می گیرد. برخی از این نشانه ها عبارتند از:
اجتناب از تماس چشمی و تماس فیزیکی با دیگران
تمایل به تنهایی، عدم پاسخ به لبخند والدین پس از 6 ماهگی، داشتن ارتباط محدود و کم با اطرافیان، عدم تمایل به جواب دادن به صداها و دیگران و بی توجهی نسبت به محرک های محیطی
تکان خوردن، چرخیدن و انجام دیگر حرکات تکراری و رفتارهای کلیشه ای
تاخیر در حرف زدن، صحبت های تکراری با کلمات و عبارات کوتاه
ناتوانی در بروز هیجانات و احساسات خود و فهم احساسات دیگران
عدم انطباق با تغییرات کوچک در زندگی روزمره و تمایل به حفظ ثبات در موقعیت های مختلف
مشکلات جسمی مانند هماهنگی ضعیف بین اجزای بدن، کنترل ضعیف دست، مشکلات معده مانند یبوست
پرخاشگری و امکان آسیب رساندن به خود و دیگری
علاوه بر نشانه های ذکر شده، والدین و متخصصان می توانند با شناسایی نشانه های اولیه اوتیسم، هر چه زودتر برای درمان اقدام نمایند.
چرا کودکی دچار اختلالات طیف اوتیسم می شود؟
علت قطعی اختلالات طیف اوتیسم مشخص نیست با این حال عوامل زیر را در بروز درخودماندگی موثر شناخته شده اند:
_ نقش عوامل ارثی یا ژنتیکی
_ صدمه های احتمالی پیش از تولد مانند اختلال در اکسیژن رسانی در زمان زایمان
_ افزایش حجم مغز در لوب های پس سری، آهیانه، گیجگاهی
_ سطوح غیر طبیعی انتقال دهنده های دوپامین، سروتونین در مایع مغزی_ نخاعی
علامت های هشدار دهنده ی اختلالات اوتیسم در سنین مختلف کودک:
اگر کودک تان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم باشد متوجه می شوید که در سن 1 سالگی ارتباط چشمی زیادی با شما برقرار نمی کند؛ همچنین زمانی که او را صدا می کنید، واکنشی نشان نمی دهد و به لبخند اطرافیان پاسخی نمی دهد. توجهی به حضورتان ندارد و برای بغل کردن او هیچ هیجانی ندارد. به طور واضح متوجه عدم تمایل او به تبادلات اجتماعی می شوید.
بازی های تکی و تنها بودن را به جمع و شلوغی ترجیح می دهد. ناتوانی در بیان هیجانات و حس کنجکاوی بسیار پایین، ترس های عجیب از بعضی اشیا، آرامش بیش از حد یا نا آرامی فراوان نیز از علائم در سنین 1 سالگی این کودکان می باشد.
در سن 2 تا 5 سالگی کودک مبتلا به اوتیسم علاقه ای به بازی با کودکان دیگر ندارد. توانایی و سرعت یادگیری کلمات در او بسیار کم بوده و ممکن است نتواند از عبارات دو کلمه ای هم استفاده کند. بیشترین علائم اوتیسم در این سنین ظاهر می شود.
در سنین مدرسه و اواخر دوران کودکی، ناهنجاری های رشدی خصوصا در استفاده از زبان و اختلالات ارتباطی مانند ناتوانی در بازی با همسالان خود و اختلالات اجتماعی مانند ناتوانی در برقراری ارتباط با بزرگترها، عدم درک دیگران و پافشاری بر عقاید و نظرات خود می تواند از نشانه های بیماری اوتیسم باشد.