آنچه در این مقاله خواهید خواند

تمام خدمات سایت سلامتی ۲۴ برای بیماران رایگان است

انواع معلولیت ها

معلولیت چیست؟

معلولیت به عنوان وضعیت یا عملکردی تعریف می شود که در مقایسه با استاندارد معمول یک فرد یا گروه دچار اختلال قابل توجهی می باشد. این اصطلاح برای اشاره به عملکرد فردی از جمله اختلالات جسمی، اختلالات حسی، اختلال شناختی، بیماری روانی یا اختلالات فکری و انواع مختلف بیماری های مزمن به کار می رود.
معلولیت به عنوان یک تجربه چند بعدی برای شخص درگیر،

مفهوم سازی شده است. ممکن است تأثیراتی در اندام ها یا قسمت های بدن داشته باشد و ممکن است تأثیراتی بر عملکرد شخص در قسمت هایی از زندگی داشته باشد.

به همین ترتیب، سه بعد از ناتوانی در ICF شناخته شده است: ساختارهای بدن و عملکردهای آن (و اختلال در آن ها) ، فعالیت (و محدودیت های حرکتی) و مشارکت (و محدودیت مشارکت).

این طبقه بندی همچنین نقش عوامل محیطی جسمی و اجتماعی را در تأثیرگذاری بر نتایج ناتوانی دخیل می داند.

معلولیت می تواند افراد را به روش های مختلفی تحت تأثیر قرار دهد، حتی اگر یک شخص دارای یک نوع ناتوانی مشابه شخص دیگر باشد.

برخی از معلولیت ها ممکن است پنهان باشند که تحت عنوان معلولیت نامرئی شناخته می شوند. انواعی مختلفی از معلولیت ها وجود دارد بر روی موارد زیر تاثیر می گذارد:

بینایی
شنوای
تفکر
یادگیری
حرکت
سلامت روان
به خاطرسپاری(حافظه)
برقراری ارتباط
روابط اجتماعی

طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامتی (ICF) چیست؟

طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت که با عنوان ICF شناخته می شود، طبقه بندی مؤلفه های بهداشتی عملکرد و ناتوانی است. مجمع جهانی بهداشت در 22 مه 2001 ، طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت را با نام اختصاری «ICF» تصویب کرد.

این طبقه بندی ابتدا در سال 1980 ایجاد شد و درآن زمان توسط سازمان بهداشت جهانی ((WHO به منظور ایجاد چارچوبی واحد برای طبقه بندی مؤلفه های بهداشتی عملکرد و ناتوانی، طبقه بندی بین المللی اختلالات، ناتوانی ها و معلولیت ها یا "ICIDH نامگذاری شد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) طبقه بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت (ICF) را در سال 2001 منتشر کرد که شامل موارد زیر است:

فعالیت
مشارکت
ساختار بدن
عملکرد بدن
عوامل شخصی
شرایط سلامتی
محدودیت های فعالیت
محدودیت های عملکردی
فاکتورهای محیطی
محدودیت های مشارکت

ICF پیرامون ساختارهای زیربحث می کند:

عملکرد و ساختار بدن
اطلاعات تکمیلی در مورد شدت و عوامل محیطی
فعالیت ها (مربوط به وظایف و اقدامات فرد) و مشارکت (شامل درگیری در یک وضعیت زندگی).

طبقه بندی معلولیت ها

دسته بندی انواع معلولیت شامل اختلالات مختلف جسمی و روانی است که می تواند توانایی فرد را در انجام فعالیت های روزانه خود مختل کرده یا کاهش دهد. این اختلالات را می توان به عنوان ناتوانی فرد در انجام فعالیت های روزانه خود نامید. معلولیت را می توان به تعدادی از زیر گروه های گسترده تقسیم کرد که شامل 8 نوع اصلی از ناتوانی است.

اختلالات حرکتی و جسمی
معلولیت نخاعی
صدمات سر (TBI) - معلولیت مغز
معلولیت بینایی
معلولیت شنوایی
معلولیت های شناختی یا یادگیری
اختلالات روانشناختی
معلولیت نامرئی

1. اختلالات حرکتی و جسمی

معلولیت جسمی

این دسته از معلولیت ها، شامل افراد دارای انواع مختلف معلولیت جسمی از جمله:

معلولیت اندام فوقانی
معلولیت اندام های تحتانی
مهارت های دستی (شامل حرکات ظریف انگشتان و دست)
ناتوانی در هماهنگی با اندام های مختلف بدن

معلولیت حرکتی می تواند مادرزادی و از بدو تولد باشد یا در سنین مختلف ایجاد شود. همچنین ممکن است از عوارض یک بیماری باشد. افرادی که شکستگی های استخوانی دارند نیز در این دسته از ناتوانی ها قرار می گیرند.

2. معلولیت نخاعی

معلولیت نخاعی

آسیب نخاعی (SCI)، گاهی اوقات می تواند منجر به ناتوانی های مادام العمر شود. این نوع جراحات بیشتر به دلیل تصادفات شدید اتفاق می افتد. آسیب می تواند کامل یا ناقص باشد. در یک آسیب ناقص، پیام های ارسالی توسط نخاع کاملاً از بین نمی رود؛ در حالی که یک آسیب کامل منجر به اختلال عملکرد کامل اندام های حسی می شود.

در بعضی موارد ناتوانی نخاعی نیز می تواند نقص هنگام تولد باشد.

3. صدمات سر- معلولیت مغزی

معلولیت مغزی به دلیل آسیب دیدگی مغز اتفاق می افتد. شدت آسیب مغزی می تواند خفیف، متوسط و یا شدید باشد. دو نوع صدمات مغزی وجود دارد:

آسیب مغزی اکتسابی (ABI)

آسیب مغزی ناشی از تروما(ضربه) (TBI)

ABI، یک نوع نقص وراثتی نیست، بلکه نوعی تخریبی است که بعد از تولد رخ می دهد. چنین موارد آسیب دیدگی، به دلایل مختلف اتفاق می افتد و عمدتا به دلیل اعمال نیروهای خارجی در قسمت های مختلف بدن می باشد.

TBI منجر به اختلال عملکرد عاطفی و اختلالات رفتاری خواهد شد.

4. معلولیت بینایی (نابینایی)

نابینایی

صدها هزار نفر از افراد، دچار آسیب های جزئی تا شدید بینایی هستند. این آسیب ها همچنین می تواند منجر به مشکلات جدی یا بیماری هایی مثل کوری، و آسیب دیدگی (تروما) چشم شود که چند مورد از آنها عبارتند از:

خراشیدگی قرنیه، خراشیدگی اسکلرا (صلبیه)، آسیب های چشمی مربوط به دیابت، خشکی چشم و پیوند قرنیه.

5. معلولیت شنوایی (ناشنوایی)

ناشنوایی

معلولیت شنوایی شامل افرادی می شود که به طور کامل یا جزئی ناشنوا هستند. افرادی که دچار ناشنوایی جزئی هستند، اغلب می توانند از سمعک برای بهتر شنیدن استفاده کنند. ناشنوایی می تواند در بدو تولد مشهود باشد و یا بعدها در زندگی فرد به دلایل بیولوژیکی (زیست شناختی) بروز کند، به عنوان مثال بیماری «مننژیت» می تواند به عصب شنوایی یا حلزون گوش آسیب برساند.

افراد ناشنوا، از زبان اشاره به عنوان وسیله ارتباط استفاده می کنند. صدها زبان اشاره در سراسر جهان وجود دارد. از نظر زبان شناسی، زبان های اشاره (با وجود این تصور غلط رایج که آنها «زبان واقعی» نیستند) به اندازه هر زبان زنده دیگری غنی و پیچیده هستند.

6. معلولیت های شناختی یا یادگیری

معلولیت شناختی

افرادی که از اختلال دیسلکسیا (dyslexia) یا خواندن پریشی (نارسا خوانی) و مشکلات یادگیری دیگر یا اختلالات گفتاری رنج می برند، دچار معلولیت های شناختی هستند.

(دیسلکسیا نوعی اختلال یادگیری است که به دلیل مشکل در شناسایی صداهای گفتار و یادگیری چگونگی ارتباط آنها با حروف و کلمات (رمزگشایی) می باشد)

7. اختلالات روانشناختی

اختلالات روانی

اختلالات عاطفی: اختلال در وضعیت های خُلقی (mood) واحساسی است که به صورت کوتاه یا طولانی مدت رخ می دهد. «اختلال در سلامت روان» اصطلاحی است برای توصیف افرادی که از بیماری هایی مثل موارد زیر رنج می برند:

اختلالات شخصیتی: به عنوان الگوهای نادرست رفتاری و فقدان تفكر سالم تعریف می شود که باعث ایجاد اختلال قابل توجه در فعالیت های روزانه فرد خواهد شد.

اسکیزوفرنی: نوعی اختلال روانی است که با اختلال در تفکر، خلق و خو رفتار مشخص می شود.